Viêm tai giữa là tình trạng nhiễm trùng gây sưng và đau ở tai giữa, khu vực nằm phía sau màng nhĩ. Bệnh lý này thường gặp ở trẻ em từ 6-36 tháng tuổi nhưng cũng có thể xuất hiện ở mọi lứa tuổi. Viêm tai giữa nếu không được điều trị kịp thời có thể dẫn đến nhiều biến chứng nguy hiểm, ảnh hưởng đến thính giác và sức khỏe lâu dài.
Viêm tai giữa là gì? Định nghĩa chi tiết
Viêm tai giữa là tình trạng nhiễm trùng do vi khuẩn hoặc virus xâm nhập vào tai giữa, gây viêm, sưng và tích tụ dịch trong hòm nhĩ. Dịch này có thể gây áp lực lên màng nhĩ, dẫn đến đau tai và các triệu chứng khác. Trẻ em từ 6-36 tháng tuổi dễ mắc viêm tai giữa hơn do cấu trúc tai chưa phát triển hoàn chỉnh và hệ miễn dịch còn yếu.
Phân loại viêm tai giữa
Viêm tai giữa được chia thành ba loại chính:
1. Viêm tai giữa cấp tính
Đây là dạng viêm tai giữa phổ biến nhất, thường xảy ra đột ngột sau một đợt nhiễm trùng đường hô hấp trên do virus. Viêm tai giữa cấp tính gây đau tai dữ dội, sốt cao và chảy dịch tai.
2. Viêm tai giữa mạn tính
Viêm tai giữa mạn tính là tình trạng viêm nhiễm kéo dài trên 12 tuần, thường kèm theo chảy mủ tai qua lỗ thủng màng nhĩ.
3. Viêm tai giữa ứ dịch
Viêm tai giữa ứ dịch xảy ra khi dịch tích tụ trong tai giữa nhưng không chảy ra ngoài. Dịch này có thể là dạng lỏng, nhầy hoặc keo dính, gây ù tai và nghe kém.
Cấu tạo và chức năng của tai
Để hiểu rõ hơn về viêm tai giữa, cần nắm được cấu tạo và chức năng của tai. Tai được chia thành ba phần: tai ngoài, tai giữa và tai trong.
- Tai ngoài bao gồm vành tai và ống tai ngoài, có chức năng thu nhận âm thanh.
- Tai giữa bao gồm màng nhĩ, hòm nhĩ, vòi nhĩ và chuỗi xương con (xương búa, xương đe, xương bàn đạp), có chức năng truyền âm thanh từ màng nhĩ đến tai trong.
- Tai trong chứa ốc tai và tiền đình, có chức năng chuyển đổi âm thanh thành tín hiệu thần kinh và duy trì cân bằng.
Đối tượng dễ mắc viêm tai giữa
Ngoài trẻ em từ 6-36 tháng tuổi, những đối tượng sau cũng có nguy cơ cao mắc viêm tai giữa:
- Trẻ sử dụng núm vú giả
- Trẻ đi nhà trẻ
- Trẻ bú bình
- Người tiếp xúc với mức độ ô nhiễm không khí cao
- Người trải qua những thay đổi về độ cao
- Người trải qua những thay đổi trong khí hậu, nhất là vùng khí hậu lạnh
- Người bị cảm lạnh, cúm, viêm xoang hoặc nhiễm trùng tai gần đây
- Người có dị tật bẩm sinh vùng mũi họng
Nguyên nhân gây viêm tai giữa
Viêm tai giữa thường do nhiễm trùng vi khuẩn hoặc virus trong tai giữa. Các yếu tố làm tăng nguy cơ nhiễm trùng bao gồm:
- Vòi nhĩ tắc nghẽn: Vòi nhĩ là ống nối tai giữa với vòm họng, có chức năng điều chỉnh áp suất và làm mới không khí trong tai giữa. Khi vòi nhĩ bị tắc nghẽn, dịch ứ đọng trong tai giữa tạo điều kiện cho vi khuẩn phát triển.
- Viêm VA: VA là mô lympho nằm ở phía sau mũi. Khi VA bị viêm sưng, có thể chèn ép vòi nhĩ gây tắc nghẽn và dẫn đến viêm tai giữa.
Triệu chứng viêm tai giữa
Triệu chứng viêm tai giữa khác nhau tùy theo độ tuổi và mức độ nghiêm trọng của bệnh.
- Trẻ em: Đau tai (đặc biệt khi nằm), quấy khóc, khó ngủ, sốt cao, chảy dịch tai, mất thăng bằng, biếng ăn.
- Người lớn: Đau tai, chảy dịch tai, ù tai, nghe kém.
Chẩn đoán viêm tai giữa
Bác sĩ chẩn đoán viêm tai giữa dựa trên các triệu chứng lâm sàng và kết quả khám tai bằng đèn soi hoặc nội soi.
Điều trị viêm tai giữa
1. Điều trị bằng thuốc
Phần lớn trường hợp viêm tai giữa cấp tính có thể điều trị bằng thuốc kháng sinh, thuốc giảm đau, hạ sốt và thuốc nhỏ tai.
2. Phẫu thuật
Trong trường hợp viêm tai giữa mạn tính hoặc có biến chứng, có thể cần phẫu thuật như nạo VA, cắt amidan hoặc đặt ống thông khí tai giữa.
Biến chứng viêm tai giữa
Viêm tai giữa nếu không được điều trị kịp thời có thể gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm như:
- Giảm thính lực
- Chậm nói hoặc chậm phát triển ở trẻ em
- Thủng màng nhĩ
- Viêm xương chũm
- Viêm não hoặc viêm màng não
Phòng ngừa viêm tai giữa
- Rửa tay thường xuyên bằng xà phòng
- Cho trẻ bú mẹ ít nhất 6 tháng đầu đời
- Tiêm phòng cúm và các loại vắc xin khác
- Giữ ấm trong mùa lạnh
- Tránh tiếp xúc với khói thuốc lá.
Viêm tai giữa là bệnh lý thường gặp và có thể gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm. Việc nhận biết sớm các triệu chứng và điều trị kịp thời là rất quan trọng để bảo vệ sức khỏe, đặc biệt là ở trẻ em.
