Ure là sản phẩm cuối cùng của quá trình chuyển hóa protein trong cơ thể, được đào thải ra ngoài qua đường nước tiểu. Chính vì vậy, chỉ số ure trong máu phản ánh tình trạng hoạt động của chức năng thận.
Ure được hình thành như thế nào?
Hàng ngày, chúng ta nạp protein từ các nguồn thực phẩm như thịt, cá, trứng… Protein sau khi được tiêu hóa sẽ phân hủy thành các axit amin. Gan sẽ tiếp nhận các axit amin này và chuyển hóa chúng, tạo ra NH3 (amoniac) và CO2. NH3 là một chất độc hại cho cơ thể, vì vậy gan sẽ chuyển hóa NH3 thành ure, một chất ít độc hơn, và một số chất khác. Ure sau đó được thận lọc và bài tiết ra ngoài qua nước tiểu. Nước tiểu có mùi khai đặc trưng chính là do sự hiện diện của ure.
Nếu gan bị suy yếu hoặc rối loạn chức năng, quá trình chuyển hóa NH3 thành ure sẽ bị ảnh hưởng. Điều này dẫn đến tích tụ NH3 trong cơ thể, gây ra nhiều vấn đề sức khỏe nghiêm trọng, đặc biệt là ảnh hưởng đến hệ thần kinh và có thể dẫn đến hôn mê gan.
Chỉ số ure là gì? Ý nghĩa của chỉ số ure trong máu
Chỉ số ure trong máu (BUN – Blood Urea Nitrogen) là một xét nghiệm đo lường lượng ure có trong máu. Chỉ số này được sử dụng để đánh giá chức năng thận. Mức ure máu bình thường dao động từ 0,2 – 0,4 g/lít. Mức này có thể tăng lên khoảng 0,1 – 0,5 g/lít mà vẫn được coi là chức năng thận hoạt động bình thường. Khi chỉ số ure vượt quá ngưỡng trên, có nghĩa là chức năng thận đang bị ảnh hưởng.
Chỉ số ure máu có thể thay đổi sau khi ăn. Nếu ăn nhiều thực phẩm giàu protein, chỉ số ure máu sẽ tăng lên. Do đó, xét nghiệm ure máu thường được thực hiện vào buổi sáng, khi chưa ăn uống gì để đảm bảo kết quả chính xác.
Vai trò của ure với cơ thể
Mặc dù là sản phẩm thải của quá trình chuyển hóa protein, ure vẫn có một số vai trò nhất định đối với cơ thể:
- Đánh giá chức năng thận: Chỉ số ure máu là một trong những chỉ số quan trọng để đánh giá chức năng thận.
- Tham gia vào quá trình sản xuất axit amin: Ure có thể được sử dụng bởi một số vi khuẩn trong đường ruột để sản xuất axit amin, cung cấp một nguồn nitơ cho cơ thể.
- Điều hòa cân bằng nước: Ure đóng vai trò trong việc duy trì áp suất thẩm thấu trong một số mô, giúp điều hòa cân bằng nước trong cơ thể.
Những yếu tố ảnh hưởng đến chỉ số ure
Ngoài suy giảm chức năng thận, nhiều yếu tố khác có thể ảnh hưởng đến chỉ số ure máu như:
- Chế độ ăn uống: Ăn nhiều thực phẩm giàu đạm sẽ làm tăng chỉ số ure.
- Mất nước: Khi cơ thể mất nước, nồng độ ure trong máu sẽ tăng lên.
- Một số loại thuốc: Một số loại thuốc có thể ảnh hưởng đến chức năng thận và làm tăng chỉ số ure.
- Các bệnh lý khác: Một số bệnh lý như suy tim, bỏng, chảy máu đường tiêu hóa, tắc nghẽn dòng chảy nước tiểu… cũng có thể làm tăng chỉ số ure.
Ngược lại, người bị bệnh gan nặng, suy dinh dưỡng, phụ nữ có thai có thể có nồng độ ure máu thấp. Tuy nhiên, xét nghiệm chỉ số ure không được sử dụng để chẩn đoán các bệnh lý này. Việc chẩn đoán chính xác cần dựa trên nhiều xét nghiệm và đánh giá lâm sàng khác.
