Tỳ dương hư là tình trạng suy giảm dương khí ở tạng tỳ, gây mất cân bằng âm dương, dẫn đến chức năng ở tạng này bị rối loạn. Đây là thuật ngữ được sử dụng phổ biến trong Y học cổ truyền và có thể được điều trị bằng các phương pháp Đông y. Tỳ dương hư thường đi kèm với thận dương hư, tạo thành chứng tỳ thận dương hư.
Tạng tỳ gồm các cơ quan như dạ dày, đại tràng, tiểu tràng, tuyến tụy, tuyến nước bọt,… Các cơ quan này giữ vai trò quan trọng trong hệ tiêu hóa và hấp thụ dinh dưỡng cho cơ thể. Ngoài ra, tạng tỳ cũng góp phần phát triển cơ bắp và tứ chi.
Theo Đông y, tỳ vị là gốc của hậu thiên, nguồn sinh hóa khí huyết nuôi dưỡng toàn thân. Tỳ chủ vận hóa, có chức năng tiêu hóa và hấp thu thức ăn, chuyển hóa thành tinh vi để nuôi dưỡng các tạng phủ khác. Khi tỳ dương hư nhược, chức năng vận hóa suy giảm, gây ra nhiều triệu chứng như chán ăn, đầy bụng, khó tiêu, tiêu chảy, phân sống, mệt mỏi, tay chân lạnh, da xanh xao.
Nguyên nhân gây tỳ dương hư bao gồm: chế độ ăn uống không hợp lý, ăn nhiều đồ lạnh, sống, làm việc quá sức, lo nghĩ nhiều, stress kéo dài, lạm dụng rượu bia, thuốc lá, mắc các bệnh mạn tính về đường tiêu hóa.
Tỳ dương hư nếu không được điều trị kịp thời sẽ ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe, gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm. Các phương pháp điều trị tỳ dương hư bao gồm: dùng thuốc Đông y, châm cứu, bấm huyệt, xoa bóp, kết hợp với chế độ ăn uống, sinh hoạt điều độ.
Để phòng ngừa tỳ dương hư, cần có chế độ ăn uống khoa học, bổ sung đầy đủ dinh dưỡng, ăn nhiều thực phẩm bổ tỳ, ôn ấm như gừng, tỏi, hành, thịt bò, thịt dê; hạn chế ăn đồ lạnh, sống, dầu mỡ; sinh hoạt điều độ, tránh làm việc quá sức, giữ tinh thần thoải mái, lạc quan.
