Tự chủ là khả năng kiểm soát hành vi, suy nghĩ và cảm xúc của bản thân. Nó cho phép chúng ta đưa ra quyết định một cách có ý thức, đặt ra mục tiêu và theo đuổi chúng mà không bị phân tâm bởi những yếu tố bên ngoài hoặc cảm xúc nhất thời. Tự chủ là một kỹ năng quan trọng giúp con người đạt được thành công trong học tập, công việc và cuộc sống.
Một trong những cách giúp trẻ rèn luyện tính tự chủ là tập trung vào một việc hoặc một mục tiêu. Bạn có thể hỗ trợ con bằng cách tạo ra một thời gian biểu hoặc không gian riêng dành cho việc học tập và vui chơi. Ví dụ, bạn có thể khuyến khích con: “Con hãy học bài trong 30 phút rồi nghỉ ngơi 10 phút, con hãy học ở bàn thay vì trên giường để có thể tập trung hơn”. Việc loại bỏ hoặc giảm thiểu những yếu tố gây sao nhãng cũng rất quan trọng. Tắt TV, điện thoại, máy tính hoặc cất đồ chơi khi con đang học tập là những biện pháp hữu ích.
Khuyến khích con tự quản lý thời gian cũng là một cách hiệu quả để rèn luyện tính tự chủ. Sử dụng đồng hồ, lịch hoặc bảng kế hoạch để theo dõi những việc cần làm và đã làm là những công cụ hỗ trợ đắc lực. Chia nhỏ công việc hoặc mục tiêu thành những bước nhỏ và dễ thực hiện cũng giúp trẻ dễ dàng tiếp cận và hoàn thành nhiệm vụ. Ví dụ: “Con hãy làm xong bài tập toán trước, rồi làm bài tập văn sau, hay con hãy học 10 từ mới mỗi ngày”. Những cách này sẽ giúp con tăng khả năng tập trung và rèn luyện tính tự chủ một cách hiệu quả.
Lập kế hoạch là một thành phần quan trọng của tính tự chủ. Mọi người có nhiều khả năng thành công hơn khi họ nghĩ về những trở ngại mà họ gặp phải và đưa ra các bước cụ thể về thời gian, địa điểm và cách thức họ sẽ hành động. Đó là lý do tại sao bạn nên khuyến khích trẻ lập kế hoạch để rèn luyện tính tự chủ.
Xác định mục tiêu rõ ràng, khả thi và cần đạt được trong một thời gian cụ thể là bước đầu tiên. Ví dụ, mục tiêu của trẻ là muốn đạt điểm cao trong kỳ thi cuối năm, muốn học được tiếng Anh hoặc muốn mua được chiếc xe đạp mới. Bạn có thể giúp trẻ lập ra những bước cần làm để đạt được mục tiêu, ví dụ như: ôn tập lại kiến thức đã học, học từ vựng, ngữ pháp và giao tiếp tiếng Anh hàng ngày, tiết kiệm tiền từ tiền ăn vặt, tiền lì xì hoặc tiền làm thêm.
Theo dõi tiến độ và điều chỉnh kế hoạch khi cần thiết cũng rất quan trọng. Ví dụ: Bảo trẻ kiểm tra lại xem đã học được bao nhiêu kiến thức, thử nói chuyện với người nước ngoài để kiểm tra khả năng giao tiếp hay tính lại xem đã tiết kiệm được bao nhiêu tiền. Những cách này sẽ giúp trẻ học được kỹ năng tự quản lý và tự chủ trong việc đạt được mục tiêu của bản thân. Huấn luyện trí tuệ cảm xúc cho trẻ cũng là một yếu tố quan trọng trong việc phát triển tính tự chủ.
