Cá rô phi tilapia là loại cá được tiêu thụ nhiều nhất tại Hoa Kỳ. Tuy nhiên, loại cá này lại chứa hàm lượng thấp acid béo omega-3 (tốt cho sức khỏe) và chứa một lượng lớn chất béo omega-6 (xấu cho sức khỏe). Theo các nhà khảo cứu tại Đại học Wake Forest, sự phối hợp giữa hai loại acid béo này biến cá rô phi tilapia nuôi ở nông trại thành một thực phẩm có thể gây nguy hại cho một số bệnh nhân bị bệnh tim, viêm khớp, hen suyễn và các bệnh dị ứng và tự miễn dịch khác. Lý do là vì cơ thể những người này dễ bị một phản ứng viêm quá mạnh có thể phương hại đến sức khỏe. Như chúng ta đã biết, viêm là nguyên nhân làm tổn hại các mạch máu, tim, phổi và các mô khớp, da và hệ tiêu hóa.
Theo báo cáo đăng trên tạp chí Journal of American Dietetic Association, nhóm nghiên cứu tại Wake Forest cho biết cá rô phi tilapia là một loại đồ biển được ưa chuộng nhất, và mức tiêu thụ dự tính sẽ tăng từ 1.5 tấn vào năm 2003 lên 2.5 tấn vào năm 2010. Báo cáo cũng cho biết cá tilapia và cá tra nuôi ở nông trại có nhiều acid béo đặc trưng mà cộng đồng khoa học coi là có hại cho sức khỏe.
Lượng acid omega-6 mạch dài có trong cá rô phi tilapia cao hơn cả lượng chứa trong hamburger 80% thịt nạc, doughnut và thịt heo muối xông khói (bacon). Thế mà theo các nhà khoa học Omega-6 mạch dài lại là một mối đe dọa tiềm ẩn cho sức khỏe. Vì thế “đối với những người ăn cá với mục đích kiểm soát các bệnh viêm như đau tim thì rõ ràng ăn cá tilapia là không thích hợp”.
Lợi ích đối với sức khỏe của các acid omega-3 (tên khoa học là acid béo đa không bão hòa n-3 mạch dài- PUFAs) đã được biết rõ. Hội American Heart Association khuyến cáo mỗi chúng ta nên ăn ít nhất hai phần (servings) cá mỗi tuần và các bệnh nhân bị bệnh tim phải ăn mỗi ngày ít nhất tổng cộng 1 gram gồm hai loại acid omega-3 EPA (eicosapentaenoic acid) và DHA (docosahexaenoic acid) quan trọng nhất. Nhưng khuyến cáo trên của cộng đồng y tế đã vô tình đẩy mạnh việc tiêu thụ những loại cá như cá rô phi tilapia có hại hơn là có lợi cho sức khỏe vì trong cá này có chứa nhiều các acid béo omega-6 (còn gọi là n-6 PUFAs) như arachidonic acid.
Tỷ lệ lượng arachidonic acid (AA) trên lượng n-3 PUFAs mạch dài (EPA và DHA) trong thực chất (diet) của con người là một yếu tố quan trọng ảnh hưởng tác dụng viêm của dầu cá. Theo nhiều nghiên cứu mới đây một số thay đổi về tỷ lệ này sẽ làm lệch cán cân thăng bằng từ phía [tác nhân] ủng hộ viêm sang phía [hóa chất trung gian bảo vệ]…chống viêm.
Các nhà khảo cứu đã nhận xét thấy cá rô nuôi ở nông trại chỉ chứa một lượng khiêm tốn acid béo Omega 3—chưa tới nửa gram mỗi 100 gr cá (tương tự như cá bơn flounder và cá kiếm sword fish) trong khi đó cá hồi salmon và trout cũng nuôi ở nông trại chứa tới gần 3-4 gram. Trái lại cá rô phi tilapia lại chứa một lượng acid béo Omega-6 nói chung và AA nói riêng cao hơn nhiều so với cá hồi salmon và trout. Tỷ lệ lượng Omega-6 mach dài trên lượng Omega-3 mạch dài–tức là tỷ lệ giữa AA và EPA — trong cá rô phi tilapia là 11:1 so với 1:1 trong cá hồi salmon và trout.
Giáo sư Floyd H. “Ski” Chilton tại Đại học Wake Forest nói “Chúng tôi đã biết từ ba thập niên là arachidonic acid AA là nền tảng cho tất cả các chất lipid trung gian “ủng hộ viêm” (pro-inflamation). Các nghiên cứu trên súc vật đã xác nhận rõ ràng là nếu chúng ta nuôi súc vật với acid béo AA thì chúng sẽ có dấu hiệu bị viêm và sẽ ngã bệnh.”
Giáo sư Chilton cho biết nuôi cá tilapia rất dễ vì chỉ cần cho chúng ăn loại thức ăn rẻ tiền làm từ ngô bắp. Loại thức ăn này chứa các Omega-6 mạch ngắn mà cá khi ăn vào sẽ chuyển hóa thành AA và giữ lại trong các mô. Sự kiên cố nuôi cá với thức ăn rẻ tiền và khả năng phát triển của cá trong hầu hết mọi điều kiện đã làm cho giá bán cá rô talapia quá thấp, thấp đến mức cá này đã trở thành món ăn chính trong các bữa ăn của các gia đình lợi tức thấp.
Các bác sĩ tim mạch thường khuyên bệnh nhân về nhà nên ăn cá và nếu là bệnh nhân nghèo thì họ sẽ đương nhiên mua cá rô phi tilapia về ăn… và điều này sẽ đẩy họ vào tình trạng nguy hiểm hơn.
