Thuế VAT (Value Added Tax), hay còn gọi là thuế giá trị gia tăng, là một loại thuế gián thu được tính trên giá trị tăng thêm của hàng hóa, dịch vụ phát sinh trong quá trình từ sản xuất, lưu thông đến tiêu dùng. Nói cách khác, thuế VAT đánh vào phần giá trị mà doanh nghiệp tạo ra trong mỗi giai đoạn của chuỗi cung ứng.
Theo quy định tại Điều 2 Luật Thuế giá trị gia tăng 2008:
Thuế giá trị gia tăng là thuế tính trên giá trị tăng thêm của hàng hóa, dịch vụ phát sinh trong quá trình từ sản xuất, lưu thông đến tiêu dùng.
Khác với thuế thu nhập doanh nghiệp đánh vào lợi nhuận, thuế VAT được cộng vào giá bán của hàng hóa, dịch vụ và do người tiêu dùng cuối cùng gánh chịu. Tuy nhiên, doanh nghiệp có vai trò thu hộ thuế VAT cho nhà nước. Cơ chế hoạt động của thuế VAT dựa trên nguyên tắc khấu trừ, nghĩa là doanh nghiệp được khấu trừ số thuế VAT đã nộp khi mua hàng hóa, dịch vụ đầu vào với số thuế VAT phải nộp khi bán hàng hóa, dịch vụ đầu ra.
Sơ đồ minh họa cơ chế tính thuế VAT.
Có nhiều mức thuế suất VAT khác nhau được áp dụng tùy thuộc vào loại hàng hóa, dịch vụ. Hiện nay, Việt Nam áp dụng các mức thuế suất VAT phổ biến là 0%, 5%, và 10%. Ngoài ra còn có thuế suất VAT 1%, 2%, 3% áp dụng cho một số ngành nghề, hoạt động kinh doanh theo phương pháp tính thuế trên doanh thu. Ví dụ, một số mặt hàng thiết yếu như lương thực, thực phẩm cơ bản, thuốc chữa bệnh… được áp dụng thuế suất 0%; hàng hóa, dịch vụ thông thường áp dụng thuế suất 10%; dịch vụ vận tải, nhà hàng, khách sạn áp dụng thuế suất 5%.
Việc hiểu rõ Thuế Vat Là Gì, cơ chế tính thuế và các mức thuế suất khác nhau sẽ giúp doanh nghiệp thực hiện đúng nghĩa vụ thuế với nhà nước, đồng thời quản lý chi phí hiệu quả và đưa ra các quyết định kinh doanh phù hợp. Người tiêu dùng cũng cần nắm được khái niệm thuế VAT để hiểu rõ hơn về giá cả hàng hóa, dịch vụ mình sử dụng hàng ngày.
Biểu đồ thể hiện các mức thuế suất thuế VAT phổ biến tại Việt Nam.
