Thanh mai trúc mã là một thành ngữ quen thuộc, thường được sử dụng để miêu tả tình cảm gắn bó, thân thiết từ thuở nhỏ của hai người khác giới. Tuy nhiên, nguồn gốc và ý nghĩa chính xác của thành ngữ này lại thường bị hiểu sai. Bài viết này sẽ làm rõ khái niệm “Thanh Mai Trúc Mã Là Gì”, phân tích nguồn gốc và ý nghĩa thực sự của nó.
Nguồn Gốc Của Thành Ngữ “Thanh Mai Trúc Mã”
Nhiều tài liệu tiếng Việt đã giải thích sai về thành ngữ này, đặc biệt là về từ “thanh mai”. “Thanh mai” (青梅) không phải là mai xanh như nhiều người lầm tưởng. “Mai” trong trường hợp này thực chất là mơ xanh, thuộc chi Prunus (chi Mận mơ), chứ không phải cây hoa mai thuộc chi Ochna hay rightia thường thấy ở Việt Nam.
Cây mơ (Prunus mume) ở Trung Quốc có nhiều màu sắc khác nhau như trắng, đỏ, hồng, tía và cả lục nhạt. Loại mơ màu xanh được gọi là “thanh mai” (青梅). Cần lưu ý phân biệt từ 梅 (méi) trong tiếng Hán, mặc dù phiên âm Hán Việt là “mai”, nhưng thực tế lại chỉ cây mơ ở cả Trung Quốc và Việt Nam (phân bố chủ yếu ở miền Bắc).
“Trúc mã” (竹馬) có nghĩa đơn giản hơn, chỉ ngựa đồ chơi làm bằng tre hoặc trúc. Hình ảnh này gợi lên tuổi thơ hồn nhiên, trong sáng của trẻ nhỏ.
Thành ngữ “thanh mai trúc mã” bắt nguồn từ bài thơ Trường Can hành của nhà thơ nổi tiếng Lý Bạch. Bài thơ kể về tình yêu của một đôi vợ chồng trẻ, từng quen biết và gắn bó từ thời thơ ấu. Câu thơ “Lang kỵ trúc mã lai, Nhiễu sàng lộng thanh mai” (郎騎竹馬來，繞床弄青梅) miêu tả cảnh cậu bé cưỡi ngựa trúc đến chơi cùng cô bé hái mơ xanh quanh giếng nước. Chữ “sàng” (床) trong câu thơ này bị nhiều người hiểu nhầm là “giường”, nhưng thực tế nó chỉ cái sàn gỗ bắc trên miệng giếng để đặt gàu múc nước.
Ý Nghĩa Của “Thanh Mai Trúc Mã”
Trong văn cảnh, “thanh mai” thường được dùng để chỉ bé gái, còn “trúc mã” chỉ bé trai. “Thanh mai trúc mã” tượng trưng cho tình bạn thân thiết, gắn bó từ thuở ấu thơ của hai người khác giới. Hình ảnh mơ xanh và ngựa trúc gợi lên sự ngây thơ, trong trẻo của tuổi thơ, cùng những kỷ niệm đẹp đẽ của một tình cảm trong sáng, gắn bó bền lâu.
Ngày nay, “thanh mai trúc mã” thường được dùng để chỉ những đôi nam nữ yêu nhau từ nhỏ, lớn lên cùng nhau và có một tình cảm sâu đậm, bền chặt. Thành ngữ này mang ý nghĩa tích cực, ca ngợi tình yêu đẹp, trong sáng và lâu bền. Tuy nhiên, không phải cứ quen biết từ nhỏ là được gọi là thanh mai trúc mã. Điểm quan trọng là phải có sự gắn bó thân thiết, cùng nhau trải qua những kỷ niệm tuổi thơ đáng nhớ.
Kết Luận
“Thanh mai trúc mã” không chỉ đơn giản là một thành ngữ, mà còn là biểu tượng cho một tình yêu đẹp, xuất phát từ tình bạn thuở ấu thơ. Hiểu đúng nguồn gốc và ý nghĩa của thành ngữ này sẽ giúp chúng ta trân trọng hơn những mối quan hệ trong cuộc sống.
