Viêm họng do liên cầu khuẩn là tình trạng nhiễm trùng ở vùng họng và amidan (các hạch bạch huyết ở phía sau miệng). Khi bị viêm họng liên cầu khuẩn, amidan sẽ bị viêm. Tình trạng viêm này cũng ảnh hưởng đến khu vực xung quanh vùng họng gây viêm họng.
Viêm họng liên cầu khuẩn được đặt tên theo loại vi khuẩn Streptococcus nhóm A. Có hơn 120 chủng vi khuẩn Streptococcus nhóm A. Viêm họng liên cầu khuẩn là một loại nhiễm trùng liên cầu khuẩn nhóm A (GAS).
Viêm họng do liên cầu khuẩn hiếm khi gây ra các biến chứng nghiêm trọng như thấp tim (sốt thấp khớp), loại biến chứng có thể gây tổn thương viêm vĩnh viễn cho tim, não, khớp và da. Vì vậy người bệnh nên đến bác sĩ để được khám và điều trị kịp thời. Nếu được điều trị thích hợp, viêm họng liên cầu khuẩn thường khỏi trong vòng 7 – 10 ngày.
Viêm họng liên cầu khuẩn phổ biến ở trẻ em từ 5 – 15 tuổi. Bệnh cũng có thể lây lan sang những người thân trong gia đình và những người tiếp xúc trực tiếp với trẻ như giáo viên, bạn bè,…
Ngoài ra, có những nhóm nguy cơ mắc viêm họng liên cầu khuẩn cao như khu tập thể, nhà trẻ, trường học.
Vi khuẩn Streptococcus nhóm A (strep nhóm A) là tác nhân gây bệnh viêm họng liên cầu khuẩn. Điều này làm cho viêm họng liên cầu khuẩn nghiêm trọng hơn hầu hết các bệnh viêm họng khác, thường do virus gây ra.
Bệnh viêm họng liên cầu khuẩn thường có các triệu chứng khởi phát như:
- Đau họng.
- Sốt cao
- Ớn lạnh.
- Đau đầu.
- Chán ăn.
- Đau bụng.
- Buồn nôn và nôn.
Tuy nhiên viêm họng liên cầu khuẩn thường không có biểu hiện ho. Trường hợp ho kèm các dấu hiệu cảm lạnh, thì đây có thể là viêm họng do virus. Một ít trường hợp viêm họng liên cầu khuẩn có thể không có bất kỳ triệu chứng nào.
Viêm họng liên cầu khuẩn làm họng và amidan đỏ, đau, phù nề. Người bệnh cũng có thể có những mảng trắng, điểm đỏ hoặc mủ ở họng và amidan. Ngoài ra còn có thể xuất hiện những điểm xuất huyết đỏ ở khẩu cái.
Tùy thuộc vào chủng vi khuẩn, người bệnh cũng có thể bị sốt ban đỏ. Ban thường xuất hiện ở cổ và ngực trước tiên, từ đó lan sang các bộ phận khác trên cơ thể. Vi khuẩn Streptococcus nhóm A cũng có thể gây loét da, còn được gọi là chốc lở. Viêm họng liên cầu khuẩn gây ra ảnh hưởng không nhỏ đến sức khỏe nếu không được điều trị kịp thời.
Bác sĩ sẽ thăm khám lâm sàng, kết hợp bệnh sử để chẩn bệnh. Người bệnh được kiểm tra tổng thể, có thể thực hiện một vài xét nghiệm khi cần thiết. Bệnh do virus có thể có các triệu chứng tương tự như viêm họng liên cầu khuẩn, vì vậy thực hiện xét nghiệm liên cầu khuẩn giúp xác nhận sự hiện diện của vi khuẩn Streptococcus nhóm A ở họng.
Xét nghiệm này không gây đau đớn và khá nhanh chóng. Đầu tiên bác sĩ sẽ sử dụng đầu tăm bông dài chuyên dụng để lấy mô phía sau họng, sau đó đưa mẫu đi xét nghiệm nhanh hoặc gửi đến phòng thí nghiệm để xét nghiệm chuyên sâu (cấy dịch họng). Xét nghiệm liên cầu khuẩn nhanh mất khoảng 20 phút. Kết quả xét nghiệm dương tính cho thấy người bệnh mắc viêm họng liên cầu khuẩn và ngược lại, nếu xét nghiệm âm tính, người bệnh có thể không bị viêm họng liên cầu khuẩn.
Với xét nghiệm cấy dịch họng, kỹ thuật viên sẽ tiến hành nuôi cấy vi khuẩn trong 3-5 ngày. Phương pháp cấy dịch họng đôi khi có thể tìm thấy vi khuẩn mà xét nghiệm nhanh liên cầu khuẩn bỏ sót.
Viêm họng liên cầu khuẩn gây triệu chứng nặng và thời gian bệnh thường lâu hơn so với những bệnh viêm họng khác. Đa số người bệnh khi được chăm sóc y tế và nghỉ ngơi đúng cách sẽ cải thiện tình trạng bệnh nhanh chóng, không để lại hậu quả lâu dài.
Tuy nhiên nhiều trường hợp viêm họng liên cầu khuẩn không được chẩn đoán và điều trị kịp thời có thể tiến triển thành các biến chứng nặng:
- Sốt thấp khớp: bệnh chủ yếu ảnh hưởng tới van tim.
- Nhiễm trùng lan rộng: tiến triển thành nhiễm trùng tai, nhiễm trùng mũi xoang, áp xe quanh amidan, nhiễm trùng da, nhiễm trùng huyết,…
- Dẫn đến các bệnh viêm nhiễm khác: bệnh viêm cầu thận hậu nhiễm liên cầu, sốt ban đỏ, nhiễm trùng huyết,…
Biến chứng viêm họng liên cầu khuẩn khá phức tạp, thời gian điều trị dài ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe. Vì thế cần điều trị sớm ngay khi phát hiện các dấu hiệu của bệnh. Viêm họng liên cầu khuẩn được điều trị bằng thuốc kháng sinh. Thuốc kháng sinh có tác dụng tiêu diệt vi khuẩn gây nhiễm trùng. Penicillin và amoxicillin là những loại thuốc kháng sinh phổ biến mà bác sĩ thường chỉ định để điều trị viêm họng liên cầu khuẩn. Nếu người bệnh bị dị ứng với penicillin, bác sĩ có thể kê toa một loại kháng sinh khác.
Bác sĩ có thể tiêm thuốc kháng sinh hoặc kê đơn thuốc kháng sinh ở dạng thuốc viên hoặc dạng lỏng trong 10 ngày. Tuân thủ đúng theo chỉ định của bác sĩ và dùng hết thuốc ngay cả khi cảm thấy khỏe hơn để hoàn toàn loại bỏ vi khuẩn, tránh tái phát. Trong quá trình dùng thuốc, người bệnh có thể kết hợp uống nước ấm và dùng thuốc giảm đau sẽ giúp thuyên giảm các triệu chứng.
Cách tốt nhất để ngăn ngừa viêm họng liên cầu khuẩn là giữ gìn vệ sinh kỹ lưỡng. Rửa tay thường xuyên với xà bông và nước sạch, rửa tay trước khi ăn, sau khi ho và hắt hơi. Dưới đây là một số biện pháp ngăn ngừa viêm họng do liên cầu khuẩn gây ra:
- Sử dụng dung dịch gel rửa tay khô khi không thể rửa tay với nước và xà bông.
- Ho hoặc hắt hơi vào khăn giấy. Bỏ khăn giấy đã sử dụng vào thùng rác.
- Trường hợp không có khăn giấy, hãy ho hoặc hắt hơi vào khuỷu tay thay vì bàn tay.
- Không dùng chung ly và đồ dùng khi bị bệnh hoặc với người bệnh.
