Ăn dặm là một giai đoạn quan trọng đối với sự phát triển của trẻ. Việc bổ sung dinh dưỡng từ thức ăn dặm giúp trẻ phát triển toàn diện về thể chất và trí tuệ. Vậy Solid Food Là Gì? Solid food là thuật ngữ tiếng Anh dùng để chỉ thức ăn dặm, là loại thức ăn đặc, khác với sữa mẹ hoặc sữa công thức, được chế biến để phù hợp với hệ tiêu hóa còn non yếu của trẻ nhỏ. Thức ăn dặm cung cấp các dưỡng chất thiết yếu, giúp trẻ phát triển khỏe mạnh và hình thành thói quen ăn uống tốt.
Trẻ nên bắt đầu ăn dặm khi được 4-6 tháng tuổi, tùy thuộc vào mức độ tăng cân và sự phát triển của từng bé. Trước 4 tháng tuổi, hệ tiêu hóa của trẻ chưa đủ khả năng tiêu hóa bất cứ thứ gì ngoài sữa. Sau 6 tháng, sữa mẹ hoặc sữa công thức không còn đủ chất dinh dưỡng đáp ứng nhu cầu phát triển của trẻ. Việc bổ sung thức ăn dặm lúc này là vô cùng cần thiết.
Ăn dặm không chỉ cung cấp dinh dưỡng mà còn giúp trẻ phát triển các cơ hàm, lưỡi, hỗ trợ khả năng nói sau này. Đồng thời, ăn dặm giúp bé học cách nhai, nuốt, hình thành kỹ năng tự ăn và tạo lập thói quen ăn uống lành mạnh.
Trẻ khi ăn dặm thường có phản xạ ọe. Đây là phản xạ tự nhiên và an toàn, giúp trẻ đẩy thức ăn quá to hoặc chưa phù hợp ra khỏi đường thở, tránh bị hóc nghẹn. Phản xạ ọe ở trẻ nhỏ (dưới 12 tháng tuổi) diễn ra ở đầu lưỡi, khác với người lớn là ở cuống lưỡi. Do đó, trẻ dễ bị ọe hơn. Ọe cũng là cách trẻ tự học cách xử lý thức ăn trong miệng. Sau vài lần ọe, trẻ sẽ học được cách chỉ nuốt những miếng thức ăn nhỏ, vừa miệng.
Phản xạ nhai là sự kết hợp giữa lưỡi và các cơ trong khoang miệng để nghiền nát thức ăn, làm cho thức ăn mềm và nhỏ hơn. Răng chỉ là một trong những công cụ hỗ trợ cho việc nhai. Do đó, nên tập cho trẻ phản xạ nhai từ khoảng 6-7 tháng tuổi, khi trẻ bắt đầu có phản xạ nhai, lúc này hầu hết trẻ chưa có răng hoặc chỉ mới mọc vài chiếc. Nướu của trẻ chính là công cụ tốt nhất để luyện nhai ở giai đoạn này. Nhiều người lầm tưởng nướu trẻ mềm yếu nhưng thực tế nướu có thể xử lý nhiều loại thức ăn thô không kém gì người lớn có đầy đủ răng.
Cha mẹ nên kiên nhẫn và bình tĩnh khi tập cho con ăn dặm. Cho trẻ ăn từ từ, từ ngọt đến mặn, từ loãng đến đặc, từ ít đến nhiều, từ 1 đến 4 nhóm thực phẩm. Có thể lựa chọn các loại thức ăn dặm cho bé bao gồm: bột ăn dặm công nghiệp có đủ dinh dưỡng hoặc bột tự nấu tại nhà với 4 nhóm thực phẩm.
Trẻ có khả năng bắt chước rất tốt. Để trẻ học nhai, cha mẹ cần làm mẫu cho con xem cách nhai thức ăn thường xuyên. Sau khi quan sát, trẻ sẽ dần hình thành thói quen nhai và tự luyện tập. Để trẻ quan sát rõ, cha mẹ cần chia rõ từng loại thức ăn, tránh trộn lẫn hoặc thay đổi cấu trúc thức ăn quá nhanh. Ví dụ, cha mẹ thường ăn rau xanh nhưng liên tục đổi sang súp lơ hoặc cà rốt sẽ khiến trẻ không kịp hình dung đối tượng mà cha mẹ đang nhai, không biết nhai cái gì cho đúng, gây ra sự nhầm lẫn trong nhận thức về thức ăn ở trẻ.
Để trẻ tự cầm nắm thức ăn và đưa vào miệng là cách tốt nhất để bé học nhai. Khi tiếp xúc với thức ăn, trẻ sẽ dễ dàng nhận biết độ cứng, mềm của thức ăn để điều chỉnh việc mở miệng, nhai mạnh hơn. Trước khi để bé tự nhai, cha mẹ có thể ăn trước để làm mẫu, sau đó khuyến khích trẻ làm theo để trẻ ghi nhớ lại những lần bạn đã nhai như thế nào. Việc học nhai cho bé cần tăng dần độ khó của thức ăn và thay đổi cấu trúc thức ăn để bé học nhai được nhiều món hơn.
