Rối loạn lo âu là một vấn đề sức khỏe tâm thần phổ biến, ảnh hưởng đến hàng triệu người trên thế giới. “Một chiếc lá rơi cũng làm em hoảng sợ” là câu nói ám chỉ người mắc chứng rối loạn này. Họ thường xuyên lo lắng quá mức, và sợ hãi thường xuyên mà không có lý do rõ ràng. Các cơn hoảng sợ được xem là khởi đầu của sự sợ hãi, lo lắng có thể xảy ra trong bất kỳ rối loạn lo âu nào.
Rối Loạn Lo Âu Là Gì? Định Nghĩa Và Phân Biệt
Rối loạn lo âu là một rối loạn cảm xúc đặc trưng bởi cảm giác lo sợ lan tỏa, khó chịu, kèm theo các triệu chứng thần kinh tự chủ như đau đầu, vã mồ hôi, hồi hộp, siết chặt ở ngực, khô miệng, khó chịu ở thượng vị, bứt rứt không thể ngồi yên hay đứng yên một chỗ.
Cần phân biệt giữa lo âu thông thường trong đời sống và lo âu bệnh lý. Sự khác biệt này dựa trên các tiêu chuẩn như khả năng kiểm soát lo âu, cường độ, thời gian kéo dài… Lo âu được xem là bình thường khi phù hợp với chuyện gây lo âu và mất đi khi chuyện đó đã được giải quyết. Ngược lại, rối loạn lo âu là những lo âu mà không có nguyên nhân rõ rệt hoặc quá mức, các triệu chứng thường nặng và gây nhiều khó chịu, kéo dài căng thẳng, ảnh hưởng đến hoạt động hàng ngày của người bệnh.
Các Loại Rối Loạn Lo Âu Thường Gặp
Rối loạn lo âu rất đa dạng. Có thể là rối loạn lo âu tổng quát, rối loạn lo âu xã hội (ám ảnh xã hội), là nỗi ám ảnh cụ thể của mỗi cá nhân hay các rối loạn lo âu tách biệt. Dưới đây là liệt kê một số loại rối loạn lo âu thường gặp:
Rối Loạn Ám Ảnh Cưỡng Chế (OCD)
Người mắc rối loạn này thường có những suy nghĩ ám ảnh và hành vi lặp đi lặp lại không thể kiểm soát. Ví dụ như hành vi rửa tay liên tục, lau dọn, sắp xếp đồ đạc liên tục vì sợ vi khuẩn, vi trùng… Các ám ảnh, cưỡng chế chiếm nhiều thời gian và ảnh hưởng rõ rệt đến sinh hoạt, hoạt động xã hội và nghề nghiệp cũng như các mối quan hệ của người bệnh.
Rối Loạn Hoảng Loạn
Biểu hiện chính là những cơn hoảng sợ, tâm lý người bệnh bị cảm giác sợ hãi cực độ chi phối. Cơn hoảng sợ thường ngắn và đột ngột, gây ra các phản ứng dữ dội ở cơ thể như đau tim, khó thở, đau ngực…Người bệnh có xu hướng tránh xa những nơi có cơn hoảng sợ xảy ra.
Nỗi Ám Ảnh Xã Hội (Hay Rối Loạn Lo Âu Xã Hội)
Là một rối loạn lo âu đặc trưng bởi sự lo lắng quá mức trong các tình huống xã hội hàng ngày. Lo sợ và lo âu ở những người có ám ảnh sợ xã hội thường tập trung vào việc bị xấu hổ hoặc bị bẽ mặt nếu họ không đáp ứng được mong đợi. Ví dụ như sợ nói trước đám đông, sợ ánh đèn sân khấu, sợ gặp gỡ người lạ.
Triệu Chứng Rối Loạn Lo Âu
Triệu chứng chính của rối loạn lo âu là sợ hãi hoặc lo lắng quá mức. Rối loạn lo âu cũng có thể gây khó thở, ngất, khó có thể đứng yên và tập trung. Các triệu chứng cụ thể của bạn phụ thuộc vào loại rối loạn lo âu bạn có. Các triệu chứng thường gặp là:
- Bồn chồn
- Mệt mỏi
- Khó tập trung
- Cáu gắt
- Căng cơ
- Khó ngủ
Nguyên Nhân Gây Ra Rối Loạn Lo Âu
Thật khó để xác định nguyên nhân gây rối loạn lo âu, nhưng có một số yếu tố nguy cơ dễ khiến một cá nhân mắc rối loạn lo âu hơn người khác.
- Di truyền: Rối loạn lo âu cũng có yếu tố di truyền.
- Yếu tố tâm lý: Sang chấn tâm lý ở thuở nhỏ, nét tính cách dễ lo âu…
- Yếu tố môi trường, xã hội: stress kéo dài, những căng thẳng từ trong gia đình, môi trường sống, môi trường làm việc…
- Các yếu tố sinh hóa thần kinh.
Chẩn Đoán Rối Loạn Lo Âu
Bác sĩ chuyên khoa tâm lý, tâm thần sẽ có một số bước để giúp chẩn đoán rối loạn lo âu. Đầu tiên, họ sẽ đặt câu hỏi chi tiết về các triệu chứng và bệnh sử. Tâm lý gia và bác sĩ tâm thần sẽ tìm hiểu triệu chứng và cuộc sống của bệnh nhân qua trò chuyện lâm sàng.
Để chẩn đoán mắc rối loạn lo âu, các tiêu chí nêu ra trong hướng dẫn chẩn đoán và thống kê các rối loạn tâm thần (DSM) phải được đáp ứng. Một số tiêu chí bao gồm:
- Lo lắng quá mức về một số sự kiện hoặc hoạt động.
- Khó khăn trong việc kiểm soát các cảm xúc lo lắng.
- Lo âu hoặc lo lắng là nguyên nhân gây căng thẳng đáng kể hoặc gây trở ngại cho cuộc sống hàng ngày.
Phương Pháp Điều Trị Rối Loạn Lo Âu
Điều trị hiệu quả nhất của rối loạn lo âu là điều trị kết hợp các liệu pháp tâm lý, điều trị thuốc. Việc điều trị đòi hỏi nhiều thời gian dù là điều trị với thuốc hay tâm lý.
- Liệu pháp tâm lý trị liệu: Tâm lý gia sẽ dành nhiều thời gian để hỗ trợ tâm lý cho bạn.
- Dùng thuốc: Điều trị thuốc có thể kéo dài từ 6 tháng đến 1 năm hoặc hơn tùy tình hình của mỗi cá nhân.
- Chăm sóc giấc ngủ: Ngủ đủ giấc rất quan trọng cho sức khỏe tâm thần.
- Tập thể dục: Hoạt động thể dục rất cần thiết, và hiệu quả đối với những người bị rối loạn lo âu.
- Tránh các thức uống có caffein, hoặc chất kích thích.
- Tập luyện hít thở sâu.
- Kích thích từ trường xuyên sọ: Đây là phương pháp không xâm lấn, an toàn với người bệnh.
Các Thắc Mắc Về Hội Chứng Rối Loạn Lo Âu
1. Rối Loạn Lo Âu Có Phải Là Trầm Cảm Không?
Trầm cảm và lo lắng là những tình trạng khác nhau, nhưng chúng thường xảy ra cùng nhau. Người bệnh cũng có những phương pháp điều trị tương tự. Lo âu có thể xảy ra như một triệu chứng của trầm cảm (nặng).
2. Khám Rối Loạn Lo Âu Ở Bệnh Viện Nào?
Người mắc rối loạn lo âu có thể thăm khám tại các bệnh viện để được đánh giá, điều trị kịp thời. Người dân nên lựa chọn những bệnh viện đa khoa, nơi có nhiều chuyên khoa kết hợp.
Người bị rối loạn lo âu nên được điều trị sớm để mang lại hiệu quả cao. Nếu không được điều trị kịp thời, thì những tác động từ rối loạn lo âu có thể ảnh hưởng đến công việc, mối quan hệ, chất lượng đời sống và sức khỏe cơ thể của người bệnh.
