Niệu quản là cơ quan hình ống, có cấu tạo bằng cơ trơn, thực hiện chức năng co bóp và vận chuyển nước tiểu từ thận đến bàng quang (mỗi niệu quản nối với một quả thận). Chiều dài niệu quản ở người trưởng thành khoảng từ 20 – 30cm. Đường ống này có thể bị tắc nghẽn và nhiễm trùng do nhiều nguyên nhân khác nhau. Các trường hợp không được điều trị kịp thời có nguy cơ dẫn đến tổn thương thận nghiêm trọng.
Niệu quản nối thận với bàng quang. Nửa trên của mỗi niệu quản nằm trong ổ bụng, nửa dưới nằm trong khung chậu.
Mỗi người có hai niệu quản nối với hai quả thận và bàng quang (cơ quan nằm trong khung chậu). Thận nằm bên dưới xương sườn, về phía giữa lưng. Cấu tạo thành niệu quản gồm có 3 lớp:
- Lớp ngoài: Cấu tạo từ mô liên kết xơ.
- Lớp giữa: Cấu tạo từ cơ trơn.
- Lớp lót bên trong: Ẩm, thực hiện chức năng bảo vệ bề mặt các tế bào.
Niệu quản có thể xuất hiện một số biến thể giải phẫu như sau:
- Niệu quản nhân đôi: Đây còn được gọi là thận kép, là một biến thể giải phẫu phổ biến nhất với hai niệu quản cùng xuất phát từ một quả thận.
- Niệu quản lạc chỗ: Niệu quản không kết nối với bàng quang hoặc kết nối không đúng vị trí. Điều này dễ dẫn đến tình trạng nước tiểu chảy vào niệu đạo, âm đạo hoặc tuyến tiền liệt, gây ra tiểu không tự chủ.
- U niệu quản: Đây là một dị tật bẩm sinh, khối u phát triển từ trong lòng niệu quản, to dần làm hẹp lòng niệu quản, dẫn đến hiện tượng nước tiểu lưu thông khó khăn, gây giãn đoạn niệu quản trên chỗ hẹp, giãn đài bể thận, lâu ngày tình trạng giãn ngày càng lớn sẽ gây ứ nước, ứ mủ thận, suy thận. Tình trạng này có thể điều trị bằng phẫu thuật.
Niệu quản là một bộ phận của hệ tiết niệu. Chức năng chủ yếu là tạo ra các cơn co bóp đẩy nước tiểu ra khỏi thận và đi vào bàng quang. Cơ quan này hoạt động liên tục đảm bảo quá trình bài tiết diễn ra ổn định.
Một số bệnh lý niệu quản có thể do bẩm sinh, chấn thương hoặc nhiễm trùng. Điều này làm mất ổn định dòng chảy của nước tiểu từ thận đến bàng quang. Trong nhiều trường hợp, chất thải ứ đọng trong thận dẫn đến nhiễm trùng nghiêm trọng. Dưới đây là các tổn thương thường gặp nhất:
-
Hẹp niệu quản: Hẹp niệu quản gây tắc nghẽn nước tiểu, làm ứ đọng chất thải vào thận, dẫn đến tổn thương hoặc nhiễm trùng nghiêm trọng cho cơ quan. Nguyên nhân có thể do chấn thương, sỏi thận, nhiễm trùng đường tiết niệu hoặc khối u. Trong đó, tác nhân thường gặp nhất là sự tích tụ mô sẹo.
-
Tắc nghẽn niệu quản: Tắc nghẽn niệu quản nếu không được điều trị có thể dẫn đến tổn thương thận. Một số nguyên nhân chủ yếu phải kể đến gồm: phì đại tuyến tiền liệt, sỏi thận, khối u, thai kỳ, rối loạn máu hoặc cục máu đông, sỏi niệu quản, dị tật bẩm sinh.
-
Ung thư niệu quản: Ung thư niệu quản là tình trạng khối u ác tính hình thành trong cơ quan này. Bệnh lý này thường không phổ biến, phần lớn xảy ra ở nam giới lớn tuổi. Đây đồng thời cũng là yếu tố nguy cơ của ung thư bàng quang.
-
Trào ngược bàng quang niệu quản (VUR): Đây là tình trạng nước tiểu chảy ngược ra khỏi bàng quang, đi qua niệu quản và quay trở lại thận. Nếu không được điều trị, hiện tượng trào ngược có nguy cơ dẫn đến huyết áp cao và tổn thương thận.
-
Nhiễm trùng đường tiết niệu: Nhiễm trùng đường tiết niệu có thể gây ảnh hưởng đến bất kỳ cơ quan nào trong hệ tiết niệu, bao gồm cả niệu quản. Tình trạng này thường xảy ra do sự xâm nhập của vi khuẩn gây hại vào niệu đạo.
-
Sỏi niệu quản: Đây là tình trạng sỏi thận di chuyển qua niệu quản, hình thành khi chất thải tích tụ và dính thành khối cứng trong thận. Sỏi kích thước nhỏ có thể thuận lợi đi qua niệu quản, sỏi quá lớn sẽ bị mắc kẹt lại, gây tắc nghẽn con đường vận chuyển nước thiếu.
Dưới đây là một số thói quen tích cực trong chế độ ăn uống, sinh hoạt, tập luyện mỗi ngày, giúp duy trì niệu quản luôn khỏe mạnh:
-
Uống nhiều nước: Uống nhiều nước giúp cơ thể đi tiểu nhiều hơn, từ đó ngăn ngừa sỏi thận và sỏi niệu quản một cách hiệu quả.
-
Kiểm soát cân nặng: Thừa cân là một trong những yếu tố nguy cơ liên quan đến bệnh sỏi (sỏi thận, sỏi niệu quản). Do đó, điều quan trọng là nên duy trì mức cân nặng hợp lý.
-
Ngủ đủ giấc: Ngủ đủ giấc sẽ giúp cơ thể được nghỉ ngơi và phục hồi ổn định.
-
Tập thể dục: Thói quen tập thể dục có thể hình thành từ những hoạt động nhỏ hàng ngày như: đi bộ, đi xe đạp, khiêu vũ, làm vườn…
-
Điều chỉnh chế độ dinh dưỡng: Chế độ dinh dưỡng ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe tổng thể và hệ tiết niệu, bao gồm cả niệu quản.
