Paranoia Là Gì? Đây là một thuật ngữ chỉ chứng hoang tưởng, thường gặp trong rối loạn tâm thần phân liệt thể hoang tưởng. Người mắc chứng paranoia thường có những ảo giác xa vời thực tế, ảnh hưởng trực tiếp đến suy nghĩ, hành vi, thậm chí gây hại cho bản thân và người khác. Bài viết này sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về paranoia, nguyên nhân, triệu chứng và cách điều trị.
Hội chứng paranoia, hay rối loạn tâm thần phân liệt thể hoang tưởng, là một bệnh lý khá phổ biến. Theo thống kê của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), tỷ lệ người mắc bệnh tâm thần phân liệt trên thế giới là 0,6 – 1,5% tổng dân số. Trong đó, thể hoang tưởng (paranoia) chiếm tới 65% các trường hợp. Bệnh thường khởi phát ở lứa tuổi 15 – 25, độ tuổi học tập và lao động, với biểu hiện chính là chứng hoang tưởng.
Nguyên nhân gây ra Paranoia
Nguyên nhân chính xác gây ra paranoia đến nay vẫn chưa được biết rõ. Tuy nhiên, các nghiên cứu cho thấy bệnh có liên quan mật thiết giữa các thành viên trong gia đình, khả năng cao do di truyền. Tuy nhiên, không phải ai có người thân trong gia đình mắc bệnh tâm thần phân liệt là bản thân cũng sẽ mắc hội chứng này. Các yếu tố nguy cơ khác bao gồm:
- Bất thường về não.
- Thời thơ ấu bị lạm dụng.
- Mức oxy thấp khi sinh.
- Rời xa hoặc mồ côi cha mẹ từ nhỏ.
- Mẹ tiếp xúc với virus trong giai đoạn phôi thai hoặc khi sinh.
Triệu chứng của Paranoia
Người mắc chứng paranoia có thể gặp một số triệu chứng sau:
- Rối loạn giấc ngủ: mất ngủ, khó ngủ, ngủ đảo giấc.
- Rối loạn hành vi, cảm xúc: cảm giác vừa yêu vừa ghét, cảm xúc trái ngược, cười trong đám tang, khóc trong đám cưới.
- Hoang tưởng bị truy hại, bị chi phối, bị kiểm soát.
- Ảo giác, chủ yếu là ảo thanh: nghe thấy tiếng nói chuyện trong đầu, ra lệnh, bình phẩm.
- Lo sợ bị hại, bị bắt, bị sát hại.
- Tích trữ những vật dụng không còn tác dụng.
- Đi lang thang, nhặt rác, cười nói một mình.
Điều trị Paranoia
Việc điều trị paranoia cần kết hợp nhiều phương pháp:
Dùng thuốc
Thuốc chống loạn thần giúp làm giảm và ngăn ngừa các triệu chứng của bệnh như ảo giác, ảo tưởng. Tuy nhiên, cần thời gian để tìm ra loại thuốc phù hợp và có thể gặp một số tác dụng phụ.
Tâm lý trị liệu
Liệu pháp tâm lý, kết hợp với liệu pháp trò chuyện và các chiến lược xã hội, giúp người bệnh giải quyết các vấn đề xảy ra hàng ngày, quản lý căng thẳng và nhận biết các dấu hiệu cảnh báo.
Điều trị nội trú
Trong trường hợp bệnh nặng, người bệnh cần nhập viện để được điều trị và theo dõi.
Kết luận
Paranoia là một chứng bệnh phức tạp, cần được chẩn đoán và điều trị kịp thời. Việc kết hợp thuốc, tâm lý trị liệu và sự hỗ trợ từ gia đình sẽ giúp người bệnh kiểm soát triệu chứng và có cuộc sống tốt hơn. Nếu bạn hoặc người thân có dấu hiệu của paranoia, hãy tìm đến sự giúp đỡ của các chuyên gia y tế.
