Denken omvat theorieën, voorspellingen, evaluaties, herinneringen en het organiseren van gedachten. Iedereen beschikt over denkvaardigheden, maar niet iedereen weet hoe deze effectief te gebruiken. We gebruiken ze bij het oplossen van problemen, het nemen van beslissingen, het organiseren van evenementen of het verwerken van informatie.
Denken verschilt van zintuiglijke waarneming omdat het de interne eigenschappen weerspiegelt, de essentie van de wetmatige verbanden tussen dingen en verschijnselen. Het is een indirect en generaliserend proces, dat voortkomt uit praktische activiteiten en de grenzen van zintuiglijke waarneming overstijgt. Dit proces omvat verschillende fasen, beginnend bij het tegenkomen van een probleem en het bewustzijn ervan, tot het vinden van een oplossing. Deze fasen omvatten: het herkennen van het probleem, het bedenken en evalueren van oplossingen en uiteindelijk het uitvoeren van de denktaak.
Denken kan worden ontwikkeld en getraind door te leren, te oefenen en te ervaren. Het trainen van denkvaardigheden kan ons helpen flexibeler te worden in het omgaan met complexe situaties, betere beslissingen te nemen en creatieve oplossingen te bedenken.
Kenmerken van Denken
Probleemgerichtheid
Denken ontstaat alleen wanneer mensen een problematische situatie tegenkomen, dat wil zeggen wanneer hun behoeften niet worden vervuld of wanneer ze moeilijkheden of obstakels tegenkomen tijdens hun activiteiten.
Niet elke “problematische” situatie is echter voldoende om denkactiviteit te stimuleren. Om het denken te stimuleren, moet men zich volledig bewust zijn van de problematische situatie en deze omzetten in een denktaak. Dit vereist dat men weet wat men al weet, wat men nog niet weet en de wens heeft om antwoorden te vinden. Denken ontwikkelt zich alleen op basis hiervan. Probleemgerichtheid is het meest fundamentele en belangrijke kenmerk van het denkproces. Zonder een problematische situatie kan het denkproces zich niet vormen en ontwikkelen.
Voorbeeld: Je bent een social media marketeer voor een modebedrijf. Onlangs is de online omzet van het bedrijf gedaald. Jouw taak is om de oorzaak van deze daling te achterhalen en oplossingen voor verbetering voor te stellen. Om dit probleem op te lossen, moet je analytisch, logisch en creatief denken.
Indirectheid
Denken weerspiegelt de werkelijkheid niet direct via de zintuigen, maar via beelden, concepten en symbolen.
De indirectheid van het denken komt het duidelijkst tot uiting in het gebruik van taal. Taal stelt ons in staat om kennis en ervaring toe te passen in het denkproces, zoals regels, concepten, formules en wetten, waardoor we de aard van dingen en verschijnselen beter kunnen begrijpen. Daarnaast komt de indirectheid van het denken tot uiting in het gebruik van gereedschappen en machines om objecten waar te nemen zonder er direct contact mee te hebben.
Dankzij deze indirectheid kan het menselijk denken de grenzen van de waarneming overstijgen en wetenschappelijke voorspellingen doen over zowel het verleden als de toekomst van dingen en verschijnselen.
Voorbeeld: Je bent een marketeer die de taak heeft om een algehele marketingstrategie te ontwikkelen voor een nieuw product. Om deze taak te voltooien, moet je strategisch denken, de markt analyseren, de doelgroep en de concurrentie in kaart brengen.
Abstractheid en Generalisatie
De abstractheid van het denken stelt ons in staat om belangrijke elementen te isoleren en onnodige elementen te elimineren, terwijl generalisatie ons in staat stelt om kennis van verschillende objecten te synthetiseren op basis van gemeenschappelijke eigenschappen en kenmerken.
Met abstractheid kunnen we onbelangrijke factoren scheiden en ons concentreren op de belangrijkste punten van een probleem, ding of fenomeen. Dit geeft een creatieve en diverse kijk op de aspecten van het probleem, waarna generalisatie kan worden gebruikt om een model of een algemeen begrip te creëren van een groep objecten op basis van vergelijkbare eigenschappen.
Abstract en generaliserend denken helpt ons niet alleen om huidige problemen effectief op te lossen, maar opent ook mogelijkheden om toekomstige problemen aan te pakken.
Voorbeeld: Bij het plannen van de marketing voor een product, moet je algemene doelen definiëren (zoals omzetverhoging, merkbekendheid) en algemene strategieën om deze doelen te bereiken.
Verbondenheid met Taal
Taal speelt een essentiële rol in het uiten van de resultaten van het denkproces. Het is een belangrijk instrument om voorspellingen, concepten en ideeën over dingen en gebeurtenissen over te brengen. De taal die we nu gebruiken, heeft een lange ontwikkelingsgeschiedenis doorgemaakt en is het resultaat van de ontwikkeling van het menselijk denken.
Zonder denken, zonder het vermogen om te denken, zou taal niet kunnen bestaan. Evenzo, zonder taal, zou het denkproces niet kunnen worden uitgedrukt en overgebracht.
Voorbeeld: Bij het schrijven van een advertentie voor een product, moet je taal op een slimme manier gebruiken om de boodschap over te brengen aan de doelgroep en hen te overtuigen om het product te kopen.
Veelvoorkomende Denkvormen
Er zijn veel verschillende denkvormen, elk met een belangrijke rol bij het oplossen van problemen en het nemen van beslissingen. Enkele veelvoorkomende denkvormen zijn: logisch denken, creatief denken, kritisch denken, systeemdenken, strategisch denken, ontwerpdenken en rekenkundig denken. Elk van deze denkvormen heeft zijn eigen kenmerken en toepassingen. Het begrijpen en ontwikkelen van deze denkvormen zal ons helpen onze probleemoplossende vaardigheden, besluitvorming en succes in het leven te verbeteren.
Het Belang van Denken
Denkvaardigheden zijn belangrijk op alle niveaus en in alle sectoren. Personen met goede denkvaardigheden kunnen goed samenwerken met anderen en zelfstandig problemen oplossen, zoals financiële problemen, managementproblemen en inefficiënte processen. Om deze reden waarderen en geven bedrijven voorrang aan kandidaten die goede denkvaardigheden tonen.
Denken helpt mensen de wereld te begrijpen, hun handelen te sturen, problemen op te lossen, creativiteit te bevorderen en de kwaliteit van leven te verbeteren. Het is de basis voor persoonlijke en maatschappelijke ontwikkeling.
Hoe Denkvaardigheden te Ontwikkelen?
Het ontwikkelen van denkvaardigheden is een proces dat doorzettingsvermogen en inspanning vereist. Er zijn veel manieren om denkvaardigheden te ontwikkelen, waaronder: lezen, leren van ervaringen, probleemoplossende vaardigheden oefenen, kritisch denken oefenen, deelnemen aan creatieve activiteiten, nieuwe kennis opdoen en altijd vragen stellen.
