Steroïden zijn chemische stoffen, vaak hormonen, die van nature in het lichaam worden aangemaakt. Ze helpen organen, weefsels en cellen functioneren. Een goede hormoonbalans zorgt ervoor dat het lichaam kan groeien, zich ontwikkelen en voortplanten. Steroïden kunnen ook synthetisch worden geproduceerd. Er zijn twee hoofdtypen: corticosteroïden en anabole steroïden.
Er zijn veel verschillende soorten steroïden.
Wat zijn corticosteroïden?
Dit zijn medicijnen met een snelle ontstekingsremmende werking. Deze synthetische steroïden werken op dezelfde manier als het hormoon cortisol, dat door de bijnieren wordt aangemaakt. Cortisol onderdrukt het immuunsysteem door ontstekingsremmende stoffen te produceren. Medicijnen die corticosteroïden bevatten (zoals prednison) werken op dezelfde manier. Ze vertragen of stoppen het ontstekingsproces van het immuunsysteem.
Hoe worden corticosteroïden gebruikt?
Ze worden gebruikt bij ontstekingen en verlichten de symptomen van:
- Reumatoïde artritis.
- Astma.
- COPD (chronische obstructieve longziekte).
- Lupus en andere auto-immuunziekten.
- Multiple sclerose.
- Uitslag en huidaandoeningen zoals eczeem.
Ze worden ook kortdurend gebruikt voor de behandeling van allergische reacties.
Toedieningsvormen van corticosteroïden
Corticosteroïden zijn er in verschillende vormen. Welke vorm de arts voorschrijft, hangt af van de specifieke aandoening. De vormen zijn onder andere:
- Tabletten of drank.
- Inhalator.
- Neusspray.
- Injectie.
- Crème of zalf.
- Intraveneus infuus.
Bijwerkingen van corticosteroïden
Bijwerkingen hangen af van de dosis en de duur van het gebruik. Kortdurend gebruik kan leiden tot gewichtstoename, een opgeblazen gezicht, misselijkheid, braken, stemmingswisselingen en slaapstoornissen. Andere bijwerkingen zijn een dunner wordende huid, acne, haargroei, een verhoogde bloedsuikerspiegel en een verhoogde bloeddruk. Omdat corticosteroïden het immuunsysteem onderdrukken, zijn gebruikers vatbaarder voor infecties.
Langetermijneffecten
Langdurig gebruik van hoge doses corticosteroïden kan ernstige bijwerkingen veroorzaken, zoals osteoporose, groeivertraging bij kinderen, spierzwakte, oogaandoeningen, diabetes en zelfs levensbedreigende aandoeningen zoals bijnierinsufficiëntie.
Waarvoor worden anabole steroïden gebruikt?
Dit is een synthetische vorm van testosteron, een mannelijk hormoon dat spiergroei bevordert. Anabole steroïden worden oraal ingenomen of in de spier geïnjecteerd. Een arts kan anabole steroïden legaal voorschrijven bij een tekort aan testosteron, bijvoorbeeld bij een laatbloeiende puber. Artsen kunnen anabole steroïden ook voorschrijven aan mannen met een laag testosterongehalte en aan mensen met spierverlies door kanker, aids en andere aandoeningen.
Misbruik van anabole steroïden
Het spierversterkende effect van anabole steroïden maakt ze tot een middel dat veelvuldig wordt misbruikt. Gebruikers nemen extreem hoge doses, soms wel 100 keer de therapeutische dosis.
Bijwerkingen van anabole steroïden
Deze steroïden kunnen ernstige acne en vochtretentie veroorzaken. Langdurig gebruik zorgt ervoor dat het lichaam stopt met het produceren van testosteron. Bij mannen leidt dit tot kleinere testikels, een verminderd aantal zaadcellen, onvruchtbaarheid en borstvorming. Bij vrouwen kan het mannelijke kaalheid, gezichtsbeharing, veranderingen in of uitblijven van de menstruatie en een lagere stem veroorzaken. Bij adolescenten kan het gebruik van anabole steroïden de botgroei stoppen, waardoor ze niet meer groeien. Hoge doses anabole steroïden kunnen leiden tot ernstige stemmingswisselingen, woede en agressie.
Langetermijneffecten van anabole steroïden
Langdurig gebruik van anabole steroïden, vooral in hoge doses, kan de lever, nieren en het hart beschadigen. Ernstige vochtretentie kan leiden tot hartfalen. Anabole steroïden verhogen ook het LDL-cholesterol, wat het risico op een hartaanval en beroerte op alle leeftijden verhoogt.
Hoe te stoppen met steroïden?
Het is niet verstandig om plotseling te stoppen met het gebruik van steroïden. Dit kan leiden tot stemmingswisselingen, vermoeidheid, verdriet, spierpijn en depressie. Plotseling stoppen met anabole steroïden kan het libido verminderen. Als anabole steroïden worden gebruikt voor een medische behandeling, kan stoppen ertoe leiden dat de ziekte terugkeert. De beste manier om te stoppen is door de dosis geleidelijk te verlagen. De arts zal een afbouwschema opstellen, waardoor de symptomen minder ernstig zullen zijn.
