Difterie is een acute infectieziekte die gekenmerkt wordt door dikke, taaie, witgele pseudomembranen die zich snel verspreiden en de keel, neus, amandelen en het strottenhoofd bedekken. De ziekte kan ook voorkomen op de huid en andere slijmvliezen (conjunctiva van de ogen, geslachtsdelen, enz.).
De difteriebacterie bevindt zich in de pseudomembranen en produceert een exotoxine dat ademhalings- en circulatieproblemen, verlamming van het zachte gehemelte (waardoor de stem verandert), slikproblemen, verwardheid en in ernstige gevallen coma en overlijden kan veroorzaken. In sommige gevallen kan het leiden tot complicaties zoals myocarditis of perifere neuropathie.
De difteriebacterie is zeer besmettelijk en verspreidt zich via de luchtwegen door praten, niezen en hoesten. De bacterie komt in de lucht terecht via druppeltjes. Gezonde mensen die deze druppeltjes inademen en geen immuniteit tegen difterie hebben, kunnen de ziekte oplopen. Difterie kan ook indirect worden overgedragen door contact met voorwerpen die besmet zijn met lichaamsvloeistoffen of druppeltjes die de bacterie bevatten. De incubatietijd is 2 tot 5 dagen of langer na besmetting.
Hippocrates (1), de vader van de westerse geneeskunde, beschreef difterie voor het eerst in de vijfde eeuw voor Christus. Er zijn ook meldingen van difterie-epidemieën in het oude Egypte en Syrië. De bacterie die de ziekte veroorzaakt, werd rond 1883-1884 ontdekt en het antitoxine werd eind 19e eeuw met succes ontwikkeld.
Difterie is een acute bacteriële infectie met dikke, taaie, witgele pseudomembranen die zich vastzetten op de amandelen, keelholte, strottenhoofd en neus. In Nederland is de incidentie van difterie aanzienlijk gedaald dankzij het Rijksvaccinatieprogramma, waarin het difterievaccin is opgenomen. De ziekte kan echter nog steeds uitbreken in gebieden met een lage vaccinatiegraad. Kinderen jonger dan 40 jaar, mensen met een verzwakt immuunsysteem, mensen die in overvolle en onhygiënische omstandigheden leven en mensen die niet volledig of volgens schema zijn gevaccineerd, lopen een verhoogd risico op difterie.
De veroorzaker van difterie is de grampositieve, aerobe bacterie Corynebacterium diphtheriae, die in drie vormen voorkomt: Gravis, Mitis en Intermedius. Onder de microscoop zien ze er recht of licht gebogen uit, ze zijn niet-beweeglijk, hebben geen kapsel en vormen geen sporen. De difteriebacterie gedijt goed in een geventileerde omgeving en groeit vooral snel in een omgeving met bloed en serum.
Het vermogen van de difteriebacterie om exotoxine te produceren en af te scheiden is te wijten aan infectie met een virus dat het gen draagt dat codeert voor de productie van een krachtig toxine (1). Alleen bacteriën die toxine produceren, kunnen ernstige ziekte veroorzaken. Niet-toxigene bacteriën veroorzaken slechts milde tot matige infecties van de neus en keel, zonder pseudomembranen, en soms systemische ziekten zoals reactieve artritis en endocarditis.
De bacterie scheidt exotoxine af dat de eiwitsynthese remt, waardoor lokaal weefsel wordt vernietigd en dikke, taaie, witgele of grijswitte pseudomembranen ontstaan die zich vastzetten in de neus, keel, tong, amandelen en het strottenhoofd. Het exotoxine wordt opgenomen in het bloed, vermenigvuldigt zich en verspreidt zich door het lichaam. Dit exotoxine veroorzaakt gevaarlijke complicaties: myocarditis, longontsteking, neuropathie, zenuwbeschadiging, spierverlamming en plotselinge dood.
Is difterie besmettelijk? Ja! Difterie is een besmettelijke ziekte die zich op verschillende manieren kan verspreiden, meestal via de luchtwegen. Wanneer een besmet persoon of een drager van de bacterie praat, hoest of niest, komen druppeltjes die de difteriebacterie bevatten in de lucht terecht. Gezonde mensen die deze druppeltjes inademen en geen immuniteit hebben, kunnen besmet raken. Difterie kan ook indirect worden overgedragen door contact met voorwerpen die besmet zijn met lichaamsvloeistoffen of druppeltjes die de bacterie bevatten.
Volgens de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) zijn de complicaties van difterie zeer gevaarlijk. Indien niet tijdig behandeld, kunnen de symptomen leiden tot ernstige complicaties zoals obstructie van de luchtwegen, myocarditis, zenuwbeschadiging die leidt tot verlamming, verlamming van het zachte gehemelte, blaasverlamming, diafragmaverlamming, longontsteking (ademhalingsfalen of longontsteking) en zelfs de dood binnen 6-10 dagen.
