Gluten is een groep eiwitten die voorkomt in granen zoals tarwe, gerst en rogge. Het wordt vaak gebruikt in de voedingsmiddelenindustrie om deeg elastischer te maken en vocht vast te houden in producten op basis van meel. Gluten kan ook aanwezig zijn in sommige medicijnen, vitamines en andere supplementen.
Gluten bestaat voornamelijk uit twee eiwitten: glutenine en gliadine. Gliadine is het onderdeel dat bij sommige mensen ongewenste reacties kan veroorzaken. Wanneer gluten met water wordt gemengd, binden de gluten-eiwitten zich aan elkaar en vormen een elastische massa. Dit zorgt ervoor dat producten zoals brood en andere deegwaren een zachte, luchtige en knapperige textuur krijgen na het bakken.
Gluten wordt ook gebruikt als verdikkingsmiddel en om de smaak te verbeteren van andere voedingsmiddelen, zoals vegetarisch vlees, worstjes, sauzen en ijs.
Gluten is een eiwit met vele toepassingen in voeding en dieet. Enkele belangrijke functies van gluten zijn:
- Verdikkingsmiddel en bindmiddel: Gluten kan zich binden aan water en een elastisch deeg vormen. Dit geeft producten op basis van meel, zoals brood, koekjes en gebak, een zachtere, luchtigere en knapperige textuur. Gluten helpt ook om de vorm van deze producten te behouden tijdens het bakken.
- Prebioticum: Gluten voedt nuttige bacteriën in het lichaam, met name in het spijsverteringsstelsel. Deze bacteriën kunnen de spijsvertering, de opname van voedingsstoffen en de bescherming tegen darmaandoeningen verbeteren.
- Vochtvasthouder en smaakversterker: Gluten heeft een hoog vochtbindend vermogen, waardoor producten op basis van meel niet uitdrogen en hard worden bij langere bewaring. Daarnaast kan dit eiwit ook kruiden en sauzen absorberen, waardoor de smaak van gerechten wordt versterkt.
- Bron van eiwitten: Gluten is een plantaardige eiwitbron die kan bijdragen aan de eiwitinname van vegetariërs of mensen die niet voldoende vlees eten. Sommige glutenrijke voedingsmiddelen, zoals seitan, tempeh of quinoa, kunnen 15 tot 25 gram eiwit per portie leveren.
Gluten heeft veel nuttige toepassingen in de voedingsmiddelenindustrie. Deze stof kan echter ook allergische reacties veroorzaken bij sommige mensen. Aandoeningen die verband houden met gluten zijn onder meer: coeliakie (glutenintolerantie), glutensensitiviteit, prikkelbaredarmsyndroom en tarwe-allergie. Mensen met deze aandoeningen moeten gluten beperken of volledig vermijden.
Glutenvrij is een dieet waarbij geen gluten wordt geconsumeerd. Dit dieet is bedoeld voor mensen met coeliakie of glutensensitiviteit. Glutenvrij is niet alleen van toepassing op voeding, maar ook op andere gebieden, zoals cosmetica.
Gluten is aanwezig in veel voedingsmiddelen, vooral in granen zoals tarwe, gerst en rogge. Het kan ook voorkomen in producten die van deze granen zijn gemaakt, zoals brood, koekjes, sauzen, vegetarisch vlees en sommige medicijnen en vitamines. Er zijn echter veel natuurlijke voedingsmiddelen die geen gluten bevatten, zoals vlees, vis, eieren, zuivel, groenten, fruit, noten en peulvruchten.
Mensen die gevoelig zijn voor gluten kunnen symptomen ervaren zoals buikpijn, een opgeblazen gevoel, diarree, constipatie, huiduitslag, vermoeidheid en depressie. Als je vermoedt dat je gevoelig bent voor gluten, raadpleeg dan een arts voor diagnose en advies over een geschikt dieet. Lees bij het kiezen van voedsel altijd de ingrediëntenlijst en kies producten met het label “glutenvrij”.
