Onze zintuigen zijn de instrumenten waarmee we navigeren door een complexe wereld. Ze vormen ons perspectief, de manier waarop we de wereld zien, horen, ruiken, voelen en proeven. Sommigen geloven zelfs in een zesde zintuig – een intuïtie die ons in staat stelt om dingen waar te nemen die buiten ons normale bewustzijn liggen.
Ons brein, een wirwar van grijze en witte stof, bevindt zich in het centrum van deze zintuigen. Het is een database die in de loop van de tijd gevuld wordt met informatie die door onze zintuigen wordt verzameld. Kortom, ons brein geeft ons context – en daarom zijn veranderingen daarin vaak zo verontrustend.
Bionisch Lezen maakt gebruik van de optische en contextuele informatieopslag van de hersenen om de verwerking van tekst te vergemakkelijken.
De afbeelding hierboven toont twee identieke alinea’s, één in een normale versie en één verbeterd met bionische leesbaarheid.
Op dit punt is het belangrijk om te verduidelijken dat Bionisch Lezen zowel een concept als een softwaredienst is, opgericht en beheerd door de Zwitserse typograaf Renato Casutt. De naam is een eerbetoon aan de samenwerking tussen de hersenen (biologisch) en technologie om tekstbegrip te verbeteren.
Bovenstaande afbeelding illustreert het concept van Bionisch Lezen – een nieuwe methode die het lezen vergemakkelijkt door de ogen met kunstmatige fixatiepunten door de tekst te leiden. Het resultaat is dat de lezer zich alleen concentreert op de gemarkeerde beginletters van woorden en de rest door de hersenen laat invullen.
Herinner je je die afbeeldingen op sociale media waarbij je 30 seconden (of langer) naar een zwarte stip in het midden van het scherm moest staren? Daarna knipperde je met je ogen en zag je een verbazingwekkend nabeeld op je muur.
Nou, dat en andere optische illusies zijn mogelijk omdat onze hersenen erg goed zijn in het herkennen van patronen en het ‘zien’ van bekende objecten.
De hersenen en de ogen werken perfect samen. En tekstbegrip is een van de manieren waarop ze dat bewijzen.
Gezien de evolutionaire trends is het ontwikkelen van leesvaardigheid door mensen een kwestie van kosmisch geluk, zou je kunnen zeggen. Hoewel wetenschappers niet precies weten waarom mensen kunnen lezen en schrijven, weten ze wel wat er in de hersenen gebeurt als we lezen.
Kortom: een deel van de hersenen stelt je in staat om automatisch woorden te herkennen, terwijl het andere deel de betekenis van die woorden analyseert. Dit gebeurt met behulp van verschillende fysiologische en taalkundige hulpmiddelen zoals fixatie, saccades en de transparantie/ondoorzichtigheid van taal.
Laten we enkele van deze termen verduidelijken:
- Saccade: Pauzeer even en kijk rond in de ruimte waar je je bevindt. Dat is een voorbeeld van een saccadische oogbeweging. Dit zijn snelle oogbewegingen die het fixatiepunt veranderen – het kunnen kleine bewegingen zijn zoals het scannen van tekst, of grotere bewegingen zoals wanneer je om je heen kijkt in een kamer. Ze kunnen vrijwillig gebeuren (wanneer je maar wilt), of reflexmatig, zelfs als je ogen op een object zijn gericht.
De Bionisch Lezen website vat de relatie tussen deze hulpmiddelen samen.
De ogen worden door de tekst geleid met behulp van typografische accentuering. Door de wisselwerking tussen fixatie, contouren en vervaging kunnen visuele prikkels aan de tekst worden toegevoegd, waardoor de typografie abrupt verandert.
Als iemand die moeite heeft met langdurige concentratie, ben ik enthousiast over hoe dit mijn tekstbegrip en productiviteit op de lange termijn kan beïnvloeden.
Het is echter een technologie die zich nog in een vroeg ontwikkelingsstadium bevindt, met prototypes die slechts op een paar applicaties draaien. En zoals met elke nieuwe software of technologie zal het ongetwijfeld kritiek krijgen.
Ikzelf zal de ontwikkelingen van Bionisch Lezen op de voet volgen.
