Een liesbreuk ontstaat wanneer een orgaan in de buikholte (zoals de darmen) door een zwakke plek in de buikwand in de liesstreek puilt. Een liesbreuk kan levensbedreigend worden als deze bekneld raakt. Dit betekent dat het uitgezakte orgaan niet terug kan in de buikholte, wat zwelling, verminderde bloedtoevoer, afsterven van weefsel en infectie kan veroorzaken.
Liesbreuken komen vaker voor bij mannen dan bij vrouwen.
Pasgeboren baby’s kunnen een liesbreuk krijgen als een structuur, het lieskanaal, niet volledig sluit, waardoor een zwakke plek in de buikwand ontstaat. Volgens de medische literatuur heeft ongeveer 2% tot 3% van de pasgeboren jongens een liesbreuk, terwijl dit bij pasgeboren meisjes minder dan 1% is. Oudere mensen krijgen vaak een directe liesbreuk omdat de spieren in de buikwand met de leeftijd zwakker worden.
Er zijn ook andere factoren die het risico op een liesbreuk verhogen, zoals erfelijkheid, mannelijk geslacht, chronische hoest of obstipatie, roken, zwangerschap en letsel aan de lies.
Een liesbreuk kan verschillende gevaarlijke complicaties veroorzaken.
Mogelijke symptomen zijn een zwelling in de liesstreek die groter wordt bij lang staan, hoesten of persen tijdens de stoelgang en meestal verdwijnt bij liggen. Daarnaast kunt u pijn of een drukkend gevoel ervaren bij hoesten, sporten of bukken; een branderig gevoel, stekende pijn, een zwaar of vol gevoel in de lies; en zwelling van de balzak bij mannen.
Deze symptomen kunnen echter lijken op de symptomen van andere aandoeningen van de geslachtsorganen, zoals torsio testis (gedraaide zaadbal) of hydrocele (waterbreuk). Het is daarom belangrijk om naar het ziekenhuis te gaan voor onderzoek en een juiste diagnose en behandeling.
Een arts kan een echografie gebruiken om een liesbreuk op te sporen.
De eerste diagnosemethode voor een liesbreuk is een lichamelijk onderzoek waarbij de patiënt staat en hoest of perst. De arts kan dan een zwelling in de liesstreek zien en met de vingers testen of het een liesbreuk is.
Als het klinische beeld onduidelijk is, kan de arts aanvullend onderzoek zoals een echografie, CT-scan of MRI-scan laten uitvoeren. Tijdens deze onderzoeken kan de patiënt persen om de liesbreuk duidelijker zichtbaar te maken.
Een lichte liesbreuk kan pijn of een drukkend gevoel in de lies veroorzaken bij lang staan, hoesten, persen of inspanning. Dit kan het dagelijks leven, de gemoedstoestand en de kwaliteit van leven beïnvloeden. Patiënten kunnen hun fysieke activiteit beperken vanwege pijn bij inspanning, wat hun algehele gezondheid kan beïnvloeden.
Zonder behandeling kan het uitgezakte orgaan op den duur vast komen te zitten in het omliggende weefsel en niet meer terugkeren in de buikholte. Dit wordt een ingeklemde liesbreuk genoemd. De patiënt ervaart dan meer ongemak en loopt het risico op beschadiging van het uitgezakte orgaan.
In sommige gevallen raakt de liesbreuk bekneld, wat betekent dat het uitgezakte orgaan niet terug kan in de buikholte. Dit veroorzaakt zwelling, verminderde bloedtoevoer, afsterven van weefsel en infectie. Als de darm bekneld raakt, kan dit leiden tot darmobstructie, met symptomen als misselijkheid, braken, een opgeblazen gevoel, buikpijn, geen ontlasting of winderigheid. Zonder spoedoperatie binnen 4-6 uur na het begin van de symptomen kan de darm afsterven, wat levensbedreigend is. De operatie is dan ook complexer en vereist mogelijk het verwijderen van een deel van de darm. Het plaatsen van een matje om de liesstreek te versterken is dan mogelijk niet mogelijk, waardoor het risico op herhaling toeneemt.
Chirurgie is momenteel de belangrijkste behandelmethode voor een liesbreuk. Dit is een veelvoorkomende operatie met goede resultaten als deze wordt uitgevoerd door een ervaren chirurg. De arts kan een open of laparoscopische operatie aanbevelen, afhankelijk van de specifieke situatie.
Open operatie: De chirurg maakt een grote snee in de liesstreek om de organen terug te plaatsen in de buikholte en de buikwand in de liesstreek te versterken met spieren of een kunststof matje, afhankelijk van de situatie. Dit is de traditionele chirurgische methode en kan onder algehele of plaatselijke verdoving worden uitgevoerd.
Laparoscopische chirurgie: De chirurg maakt een aantal kleine sneetjes in de buik en gebruikt een dunne buis met een camera aan het uiteinde en speciale instrumenten om de liesstreek te versterken. Deze methode heeft de voorkeur vanwege de minder invasieve aard, kleinere littekens en sneller herstel. Laparoscopische chirurgie is echter sterk afhankelijk van apparatuur en de vaardigheid van de chirurg. Patiënten moeten daarom een gerenommeerd ziekenhuis met moderne apparatuur en ervaren chirurgen kiezen om de veiligheid van de operatie en het herstel te garanderen.
Een vezelrijk dieet met veel groenten en fruit draagt bij aan de preventie van liesbreuken.
Liesbreuken hebben een erfelijke component en worden beïnvloed door leeftijd, geslacht en bepaalde aandoeningen zoals langdurige hoest en chronische obstipatie. Preventie is mogelijk door een vezelrijk dieet met veel groenten, fruit en voldoende water (2 liter per dag) om obstipatie te voorkomen; het vermijden van alcohol, tabak en stimulerende middelen; en het vermijden van activiteiten die grote druk uitoefenen op de buik. Daarnaast is het raadzaam om regelmatig een medische controle te ondergaan en bij verdenking van een liesbreuk een specialist te raadplegen.
