ADHD (Attention Deficit Hyperactivity Disorder) is een van de meest voorkomende neurologische ontwikkelingsstoornissen bij kinderen. De aandoening wordt meestal gediagnosticeerd in de kindertijd en duurt vaak voort tot in de volwassenheid. Kinderen met ADHD kunnen moeite hebben met opletten, impulsief gedrag beheersen of zijn overactief.
ADHD is een neurologische ontwikkelingsstoornis die vaak in de kindertijd begint. Het wordt gekenmerkt door concentratieproblemen, hyperactiviteit en impulsief gedrag, wat kan leiden tot problemen met leren, werken en dagelijkse activiteiten.
Volgens het Amerikaanse Center for Disease Control and Prevention (CDC) heeft bijna 11% van de kinderen in de VS tussen de 2 en 17 jaar de diagnose ADHD. Wereldwijd heeft ongeveer 7,2% van de kinderen deze diagnose. Jongens krijgen twee keer zo vaak de diagnose ADHD als meisjes.
Er zijn vier verschillende soorten ADHD, afhankelijk van de symptomen die iemand ervaart:
1. ADD (Attention Deficit Disorder) of aandachtstekortstoornis
Bij deze vorm van ADHD heeft het kind vooral last van concentratieproblemen zonder hyperactiviteit. Ze hebben moeite om aandacht te besteden aan dagelijkse taken.
2. Hyperactief-impulsief type
Kinderen met dit type ADHD zijn rusteloos, kunnen niet stilzitten, hebben veel energie en praten aan een stuk door. Impulsiviteit uit zich in het onderbreken van anderen en niet nadenken voor ze iets doen. Dit type komt minder vaak voor en treft meestal jonge kinderen.
3. Gecombineerd type
Bij het gecombineerde type komen symptomen van zowel concentratieproblemen als hyperactiviteit en impulsiviteit voor. Ongeveer 70% van de mensen met ADHD heeft dit type.
4. ADHD niet anders omschreven (NAO)
Bij deze vorm zijn de symptomen ernstig genoeg om te spreken van een stoornis, maar voldoen ze niet aan de criteria voor een van de andere drie types. In dit geval zal een psychiater of psycholoog de diagnose ADHD NAO stellen.
De symptomen van ADHD manifesteren zich meestal voor de leeftijd van 12 jaar. Bij sommige kinderen kunnen de symptomen al zichtbaar zijn vanaf 3 jaar. De symptomen kunnen mild, matig of ernstig zijn en kunnen aanhouden tot in de volwassenheid. Elk type ADHD heeft zijn eigen specifieke symptomen. Enkele veelvoorkomende symptomen van ADHD zijn: moeite met concentreren, vergeetachtigheid, snel afgeleid zijn, rusteloosheid, hyperactiviteit en moeite met het beheersen van impulsief gedrag.
De precieze oorzaak van ADHD is nog onbekend, maar er wordt veel onderzoek naar gedaan. Mogelijke factoren die een rol kunnen spelen bij de ontwikkeling van ADHD zijn erfelijkheid, omgevingsfactoren en neurologische problemen.
Risicofactoren voor ADHD zijn: familieleden met ADHD of andere psychische aandoeningen; hersenletsel; blootstelling aan giftige stoffen tijdens de zwangerschap; alcohol- en tabaksgebruik tijdens de zwangerschap; vroeggeboorte; en een laag geboortegewicht.
Onbehandelde ADHD kan tot problemen leiden in het dagelijks leven. Mogelijke complicaties van ADHD zijn: een laag zelfbeeld, depressie, angststoornissen, eetstoornissen, slaapstoornissen, autismespectrumstoornis, middelenmisbruik, risicovol gedrag, problemen met sociale interacties, slechte schoolprestaties en instabiele werkgelegenheid.
Een diagnose ADHD wordt alleen gesteld als de symptomen zich voor het 12e levensjaar manifesteren en aanhoudende problemen veroorzaken thuis en op school. Er is geen specifieke test voor ADHD. Een psychiater of psycholoog stelt de diagnose op basis van: een klinisch onderzoek om andere oorzaken uit te sluiten; informatie over de huidige gezondheidstoestand en de medische geschiedenis van het individu en de familie; vragen aan familieleden, leraren of anderen die het kind goed kennen; de diagnostische criteria voor ADHD uit de Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders (DSM-5); en ADHD-beoordelingsschalen.
Het doel van de behandeling van ADHD is het verminderen van de symptomen. Voor kinderen jonger dan 5 jaar wordt ouderlijke begeleiding en ondersteuning aanbevolen als eerstelijnsbehandeling, voordat medicatie wordt overwogen. Voor adolescenten en volwassenen is een combinatie van gedragstherapie en medicatie vaak de beste behandeling. De specifieke behandeling voor ADHD wordt bepaald op basis van factoren zoals: leeftijd, algehele gezondheid en medische geschiedenis; de ernst van de symptomen; de tolerantie voor medicijnen of therapie; en de verwachtingen voor verbetering.
ADHD kan niet worden voorkomen of genezen. Vroege diagnose, een goed onderwijsplan en de juiste behandeling kunnen kinderen en volwassenen met ADHD echter helpen hun symptomen te beheersen.
