Herpes is een verzamelnaam voor een groep virussen die via direct contact worden overgedragen en huidinfecties veroorzaken. Deze virussen hebben een voorkeur voor de huid en zenuwen. Er zijn verschillende herpesvirussen die vaak ziekten bij mensen veroorzaken, waaronder: Herpes simplex (HSV) dat koortslip veroorzaakt en Herpes zoster (ook bekend als Varicella zoster-virus) dat gordelroos en waterpokken veroorzaakt.
Volgens de Wereldgezondheidsorganisatie zijn naar schatting 3,7 miljard mensen onder de 50 jaar (67%) besmet met HSV-1 en 491 miljoen mensen in de leeftijd van 15-49 jaar (13%) besmet met HSV-2 wereldwijd. Wat zijn de oorzaken en veelvoorkomende symptomen van herpes? Dit artikel geeft informatie om herpes te voorkomen, vroegtijdig op te sporen en effectief te behandelen.
Het herpes simplex-virus – afgekort als HSV; is het virus dat koortslip veroorzaakt, meestal rond de mond en geslachtsdelen, minder vaak op de romp of ledematen.
Veel mensen leven jarenlang met HSV zonder symptomen te vertonen. Dit betekent dat ze wel besmet zijn met het virus, maar nooit een uitbraak van koortslip hebben gehad.
In de meeste gevallen krijgen mensen met het herpesvirus blaasjes op de lippen, rond de mond en op de geslachtsdelen. Koortslip kan ook voorkomen op de vingers, handen en andere delen van het lichaam.
Seksueel contact is een veelvoorkomende, maar niet de enige manier waarop HSV wordt overgedragen. Het herpesvirus kan zich op verschillende manieren van persoon tot persoon verspreiden. Herpes is een relatief veel voorkomende aandoening en mensen met herpes hoeven zich niet te schamen voor hun aandoening.
De Wereldgezondheidsorganisatie schat:
- Ongeveer 67% van de wereldbevolking jonger dan 50 jaar heeft HSV-1 in de mond of op de geslachtsdelen.
- Ongeveer 13% van de mensen tussen de 15 en 49 jaar heeft HSV-2.
Ander onderzoek toont aan dat meer dan 90% van de volwassenen antistoffen tegen HSV-1 heeft op 50-jarige leeftijd.
Er zijn twee hoofdtypen herpes simplex-virussen: HSV-1 en HSV-2.
- HSV-1. Dit type veroorzaakt voornamelijk orale herpes, gekenmerkt door koortsblaasjes op de lippen, rond de mond of op het gezicht.
- HSV-2. Dit type veroorzaakt voornamelijk genitale herpes, met blaasjes op of rond de geslachtsdelen, anus, billen en binnenkant van de dijen. Deze blaasjes kunnen ook in de vagina voorkomen.
Belangrijk om te onthouden: Hoewel HSV-1 meestal geassocieerd wordt met koortsblaasjes (blaasjes op of rond de lippen) en HSV-2 met genitale herpes, kunnen beide worden verspreid via oraal of genitaal contact. Zowel HSV-1 als HSV-2 kunnen dus uitbraken van koortslip in de mond en op de geslachtsdelen veroorzaken.
Wat zijn de symptomen van herpes? HSV veroorzaakt niet altijd symptomen. De symptomen en de ernst ervan hangen vaak af van of het een primaire of terugkerende infectie is.
De primaire fase van herpes vindt plaats enkele dagen tot weken na blootstelling aan het virus. De symptomen in deze fase lijken op die van griep, waaronder:
- Gezwollen lymfeklieren.
- Hoofdpijn, lichaamspijnen.
- Vermoeidheid.
- Koorts.
- Verlies van eetlust.
- Tintelingen, branderigheid en kleine blaasjes op bepaalde delen van de huid. De blaasjes kunnen in clusters of verspreid voorkomen. Deze blaasjes zullen na een tijdje openbarsten en korstjes vormen.
Het kan ongeveer 6 weken duren voordat de blaasjes uit de primaire fase volledig genezen zijn. Voordat ze volledig genezen zijn, kunnen deze blaasjes het virus nog steeds overdragen op anderen. De blaasjes veroorzaken pijn en jeuk op de plaats waar ze verschijnen. Genitale herpes veroorzaakt een branderig gevoel bij het plassen.
Sommige mensen met het herpesvirus hebben slechts één uitbraak. Anderen hebben om de paar maanden of langer een terugkerende uitbraak. Terugkerende uitbraken komen minder vaak voor naarmate het lichaam antistoffen tegen het virus begint aan te maken. De symptomen tijdens een terugkerende uitbraak zijn ook minder ernstig en verbeteren sneller: er zijn minder blaasjes, minder pijn en ze kunnen binnen een paar dagen genezen.
HSV is een virus dat wordt overgedragen via direct contact met blaasjes of open wondjes op het lichaam die ontstaan na het openbarsten van de blaasjes. Er zijn veel gevallen van herpesinfectie waarbij de besmette persoon geen symptomen vertoonde.
HSV-1 (orale herpes) kan worden overgedragen via direct contact met koortsblaasjes, open wondjes van gebarsten blaasjes, speeksel en andere lichaamsvloeistoffen. Vormen van direct contact zijn:
- Zoenen.
- Orale seks.
- Ander huid-op-huid contact.
Veel mensen raken besmet met het herpesvirus door hun gezicht of geslachtsdelen aan te raken nadat ze de blaasjes van een besmette persoon hebben aangeraakt. Koortslip bij kinderen kan ontstaan na een kus of aanraking door een persoon met het herpesvirus. Het herpesvirus kan ook worden overgedragen door het delen van drankjes of persoonlijke voorwerpen zoals scheermesjes, lippenbalsem, enz. De kans hierop is echter relatief klein.
Net als HSV-1 kan HSV-2 (genitale herpes) worden overgedragen via direct contact met koortsblaasjes, open wondjes van gebarsten blaasjes, speeksel en andere lichaamsvloeistoffen. Vormen van direct contact zijn:
- Zoenen.
- Orale seks.
- Onbeschermde seks.
- Het delen van seksspeeltjes.
- Huid-op-huid contact op de plaats van infectie.
Afhankelijk van het stadium kan herpes gevaarlijk zijn of niet. Enkele mogelijke complicaties van de ziekte zijn:
Een HSV-2-infectie verdrievoudigt het risico op HIV-besmetting. Bovendien hebben mensen die zowel HIV als HSV-2 hebben, meer kans om HIV op anderen over te dragen. HSV-2-infectie is een van de meest voorkomende infecties bij mensen met HIV.
Bij mensen met een verzwakt immuunsysteem, inclusief mensen met vergevorderde HIV, kan herpes ernstigere symptomen en vaker terugkerende uitbraken hebben. Zeldzame complicaties van HSV-2 zijn meningitis (hersenvliesontsteking) en verspreide infecties. HSV-1-infectie kan leiden tot ernstigere complicaties zoals encefalitis (hersenontsteking) of keratitis (oogontsteking).
Neonatale herpes kan optreden wanneer een pasgeborene tijdens de geboorte wordt blootgesteld aan HSV. Neonatale herpes is zeer zeldzaam, naar schatting 10 op de 100.000 geboorten wereldwijd. Het is echter een ernstige aandoening die kan leiden tot neurologische schade of overlijden. Het risico op neonatale herpes is het grootst wanneer de moeder voor het eerst HSV oploopt aan het einde van de zwangerschap.
Herpes verspreidt zich via nauw contact met een besmette persoon. Het herpesvirus kan worden aangetroffen in de huid en het speeksel. Mensen met herpes simplex kunnen het virus overdragen via blaasjes of zweertjes nadat deze zijn opengebarsten. Veel mensen met het herpesvirus kunnen het virus echter ook overdragen zonder symptomen te vertonen. Deskundigen noemen dit asymptomatische virale shedding.
De manieren waarop HSV-1 zich kan verspreiden zijn:
- Zoenen.
- Aanraken van de huid rond de mond van een besmette persoon.
- Delen van persoonlijke voorwerpen zoals scheermesjes, lippenbalsem en bestek.
- Orale seks met een besmette persoon.
De manieren waarop HSV-2 zich kan verspreiden zijn:
- Anale, vaginale en orale seks.
- Orale seks met een besmette persoon.
- Huid-op-huid contact.
- Aanraken van open zweren van een besmette persoon.
- Baby’s van moeders met herpes lopen risico op besmetting tijdens de zwangerschap of borstvoeding.
