Het onderbewustzijn is een term die niet behoort tot de psychoanalyse. Het is grofweg een deel of een toestand van de geest waar ervaringen, kennis, vaardigheden, herinneringen en emoties worden opgeslagen, maar die buiten het bewuste besef liggen.
Het onderbewustzijn lijkt op het onbewuste. ‘Buiten het bewuste besef’ moet echter breed worden opgevat. Het omvat niet alleen wat je niet weet, maar ook wat je wel weet, maar waarvoor je geen bewuste of actieve denkprocessen nodig hebt.
Het onderbewustzijn werkt op basis van het bewuste. Naarmate dingen vertrouwder en bekwamer worden, verplaatsen ze zich naar het onderbewustzijn. Stel je voor: om het bewuste te bereiken, gaat het onbewuste (unconscious) van beneden naar boven, eerst naar het voorbewuste (preconscious) en dan naar het bewuste (conscious). Het onderbewustzijn (subconscious) is daarentegen een opslagplaats voor ervaringen, kennis en gedachten die vanuit het bewuste worden overgebracht.
Neem bijvoorbeeld autorijden. Als beginner ben je volledig geconcentreerd en bewust bezig met het besturen van de auto. Naarmate je vaardiger wordt, heb je minder bewuste inspanning nodig en gaat het rijden automatisch.
Een ander voorbeeld: als je naar huis rijdt via een bekende route, hoef je nauwelijks na te denken over welke weg je moet nemen, waar je links of rechtsaf moet slaan. Je handelt onder de controle van je onderbewustzijn, oftewel automatische gewoonten.
Deze twee voorbeelden illustreren de mentale toestand ‘buiten het bewuste besef’ en verduidelijken het concept van het onderbewustzijn en hoe het werkt.
Hoe verken je het onderbewustzijn?
Volgens MBG Mindfulness geloven experts dat, omdat het onderbewustzijn buiten het bewuste ligt, toegang ertoe ons de kans geeft om onze gedachten, overtuigingen, gewoonten en automatische reacties te herkennen.
Bovendien biedt het verkennen van het onderbewustzijn de mogelijkheid om jezelf beter te begrijpen, om te begrijpen waarom je denkt, voelt en handelt zoals je doet, een soort automatische reflex.
Om toegang te krijgen tot je onderbewustzijn, kun je het volgende proberen:
- Erken dat er in je geest altijd een automatische, onophoudelijke stroom van gedachten is. Deze erkenning is voldoende.
- Ontspan je geest en laat hem vrij werken. Net als bij mindfulness (chánh niệm), laat je je gedachten vrij ronddwalen en observeer je ze gewoon.
- Stel jezelf vragen en eis concrete antwoorden, over welk onderwerp dan ook.
Vraag bijvoorbeeld: ‘Ben je bereid om persoon A te helpen bij het zoeken naar een baan?’ Als het antwoord ‘ja’ is, vraag dan verder ‘hoe?’ en vraag jezelf om concrete acties (bijvoorbeeld helpen bij het zoeken naar vacatures, cv schrijven, sollicitatiegesprekken oefenen).
Of, als je niet wilt helpen, omdat persoon A pas een paar maanden bij zijn huidige bedrijf werkt; omdat je vindt dat je minstens 5 jaar moet werken voordat je van baan mag veranderen (een overtuiging gebaseerd op je ervaring en kennis). Denk dan na over waarom je zo handelt, hoe en wanneer deze overtuiging is ontstaan; heb je het geleerd van iemand, of komt het voort uit je eigen levenservaring? Om dit te begrijpen, is het een goede tip om het op te schrijven en alles met elkaar te verbinden. Je krijgt dan een beter overzicht van je overtuiging en de reden waarom je zo handelt.
Wanneer je nieuwsgierig wordt en vragen stelt over het onderbewustzijn, ben je al op weg om het te verkennen.
Verschil tussen onbewust, voorbewust, bewust en onderbewustzijn
- Onbewust (unconscious): Het deel van de geest dat gedachten, herinneringen en verlangens bevat die buiten het bewuste besef liggen, vaak verdrongen en moeilijk toegankelijk. Volgens Freuds ijsbergtheorie is het onbewuste het diepste deel van de ijsberg.
- Voorbewust (preconscious): Het deel van de geest dat gedachten opslaat die plaatsvinden voordat ze het bewuste bereiken (vanuit het onbewuste). Je kunt het voorbewuste zien als de poortwachter van het bewuste, waar gedachten, herinneringen en emoties gemakkelijk toegankelijk zijn. Voorbeeld: Je bent niet actief bezig je telefoonnummer te onthouden, maar je kunt het gemakkelijk oproepen wanneer nodig.
- Bewust (conscious): De toestand van de geest waarin we ons bewust zijn van onze gedachten, gevoelens en omgeving. Voorbeeld: Je leest dit artikel en begrijpt waar het over gaat, je begrijpt de inhoud, dat is bewustzijn.
- Onderbewustzijn (subconscious): De mentale toestand tussen bewust en onbewust, waar gewoonten, automatisch gedrag en geconditioneerde reflexen worden opgeslagen. Deze term wordt echter niet gebruikt in de psychoanalytische therapie.
Over het algemeen zijn deze termen niet bedoeld om elkaar uit te sluiten of strikt te scheiden, maar om elkaar aan te vullen en de werking en toestanden van de geest te verduidelijken.
Opmerking
Bij het onderzoeken van het concept van het onderbewustzijn kun je verschillen tegenkomen tussen verschillende informatiebronnen. Dit is begrijpelijk, aangezien verschillende theoretische benaderingen leiden tot verschillende concepten en definities.
Conclusie
In de psychologie wordt de term subconscious mind (onderbewustzijn) volgens de American Psychological Association (APA) zelden gebruikt door psychologen, omdat het vaak wordt gebruikt als synoniem voor en verward met het onbewuste.
Kortom, het onderbewustzijn bevat informatie, kennis en ervaringen die zijn verzameld vanuit het bewuste en die, wanneer ze vertrouwd raken, naar het onderbewustzijn worden verplaatst. Hopelijk heeft dit artikel je geholpen om het concept van het onderbewustzijn en de werking ervan beter te begrijpen.
