Emotionele uitputting, ook wel empathie-moeheid genoemd, is een gevoel van apathie, gevoelloosheid of het onvermogen om je betrokken te voelen bij leervaardigheid of tragedie. Het wordt veroorzaakt door overmatige blootstelling aan stress of trauma.
Wanneer er nare dingen gebeuren – zoals een pandemie, natuurramp of schietpartij op een school – voelen we ons geschokt, angstig, boos, verdrietig… Al deze emoties vereisen emotionele energie, en net als alle andere vormen van energie is emotionele energie een eindige bron als deze niet wordt aangevuld. Herhaaldelijke blootstelling aan elke emotie, zelfs sterke emoties zoals shock en woede, heeft de neiging om onze tolerantie voor die emoties te verhogen. Met andere woorden, te veel empathie kan leiden tot emotionele vermoeidheid en uitputting.
Empathie-moeheid kan er bij iedereen anders uitzien. Vaak wordt het gekenmerkt door gevoelens van hopeloosheid of hulpeloosheid, een gevoel van loskoppeling of isolatie, of verdriet. Empathie-moeheid kan zelfs fysieke of gedragsmatige symptomen hebben, zoals slapeloosheid, hoofdpijn en concentratieproblemen.
Iedereen die regelmatig wordt blootgesteld aan stress of trauma loopt het risico op empathie-moeheid. De laatste tijd wordt het echter vooral in verband gebracht met zorgverleners en eerstehulpverleners, die tijdens de COVID-19-pandemie veel stress hebben moeten doorstaan en getuige zijn geweest van enorm veel leed. Mensen die in een zorgzame of ondersteunende rol werken, zijn ook vatbaar voor empathie-uitputting.
Als empathie-moeheid niet wordt aangepakt, kan het leiden tot depressie. Daarom is het belangrijk om op te letten wanneer je empathie-moeheid ervaart en stappen te ondernemen om het aan te pakken of te verminderen. Experts suggereren dat mindfulness-technieken een goede manier zijn om empathie-moeheid tegen te gaan. Mindfulness, dat de nadruk legt op bewustzijn en het niet vastklampen aan gedachten, blijkt compassie te vergroten en angst te verminderen.
Daarnaast is het belangrijk om voor jezelf te zorgen door zelfzorg te beoefenen, een gezonde balans tussen werk en privé te behouden voor zover mogelijk en tijd te besteden aan het verbinden met dierbaren. Hoewel veel dingen in de wereld buiten onze controle liggen, zorgt het opladen van onze emotionele batterij ervoor dat we, wanneer er slechte (en goede) dingen gebeuren, op de gewenste manier kunnen reageren. Het verzorgen van onze geestelijke en lichamelijke gezondheid is essentieel voor het behouden van een gezonde en duurzame empathie.
