Multiple sclerose (MS) is een chronische neurologische aandoening die het centrale zenuwstelsel aantast, inclusief de hersenen, het ruggenmerg en de oogzenuwen. De ziekte wordt veroorzaakt door een auto-immuunziekte, waarbij het immuunsysteem ten onrechte gezonde weefsels in het centrale zenuwstelsel aanvalt. Bijna een miljoen Amerikanen en meer dan 2,3 miljoen mensen wereldwijd leven met MS. De ziekte kan op elke leeftijd beginnen, maar komt het meest voor tussen de 20 en 50 jaar. Vrouwen hebben drie keer meer kans om de ziekte te krijgen dan mannen. De ziekte komt ook vaker voor in gematigde klimaten en bij mensen van Noord-Europese afkomst.
MS is niet besmettelijk en niet direct erfelijk, maar genetische en omgevingsfactoren kunnen het risico op het ontwikkelen van de ziekte bij sommige mensen verhogen. De symptomen van MS variëren sterk, van het type symptomen tot de ernst en de progressie van de ziekte. Elke patiënt kan verschillende symptomen ervaren en de symptomen bij dezelfde patiënt kunnen in de loop van de tijd veranderen.
Bij MS veroorzaakt het immuunsysteem ontstekingen die de myeline beschadigen, het weefsel dat als isolatie rond de zenuwen in de hersenen en het ruggenmerg fungeert. De ziekte beschadigt ook de zenuwen zelf en de cellen die myeline produceren. Beschadiging van myeline of zenuwen verandert de zenuwimpulsen, die het lichaam en de hersenen gebruiken om informatie te communiceren.
Deze schade veroorzaakt littekenweefsel, en daarom wordt de ziekte multiple sclerose genoemd – meerdere gebieden met littekens of sclerose. Afhankelijk van de locatie van de ontsteking, kunnen deze blokkades een aantal MS-symptomen veroorzaken, waaronder wazig zien, verlies van evenwicht, slechte coördinatie, onduidelijke spraak, tremor, gevoelloosheid en extreme vermoeidheid.
Veel voorkomende symptomen van MS zijn vermoeidheid, problemen met het gezichtsvermogen zoals wazig zien, dubbelzien of verlies van gezichtsvermogen, zwakte, spierspasmen, problemen met bewegen, gevoelloosheid, tintelingen en gevoeligheid voor warmte of kou, pijn en jeuk, duizeligheid, problemen met de blaas en darmen, seksuele problemen en cognitieve veranderingen.
Er is geen enkele test die MS definitief kan diagnosticeren. De diagnose van MS omvat een zorgvuldige beoordeling van de medische geschiedenis, een neurologisch onderzoek en tests zoals bloedonderzoek, analyse van hersenvocht en MRI-scans. MRI helpt bij de diagnose door beelden van de hersenen of het ruggenmerg te maken die de gebieden met ontsteking en littekens laten zien die kenmerkend zijn voor MS.
Hoewel er geen remedie is voor MS, is het geen dodelijke ziekte en hebben mensen met de diagnose MS een normale levensverwachting. Het beheersen van de ziekte is essentieel en omvat het beheersen van terugvallen, symptomen, medische therapie, fysiotherapie, alternatieve geneeswijzen en andere behandelingen.
Er zijn vier hoofdtypen MS: klinisch geïsoleerd syndroom (CIS), relapsing-remitting MS (RRMS), primair progressieve MS (PPMS) en secundair progressieve MS (SPMS). Elk type heeft verschillende symptomen en een ander verloop.
De behandeling van MS richt zich voornamelijk op het verminderen of stoppen van terugvallen, het verlichten van symptomen, het verlengen van remissies om mogelijke opflakkeringen te beperken, het wijzigen van het ziekteverloop om de progressie te vertragen en het aanbieden van medicijnen om symptomen te verlichten. Klinisch onderzoek toont aan dat medicijnen de grootste impact kunnen hebben als ze kort na de diagnose worden gestart.
De FDA heeft veel medicijnen goedgekeurd die in klinische onderzoeken hebben aangetoond dat ze het aantal terugvallen kunnen verminderen, de progressie van invaliditeit kunnen vertragen en de ziekteactiviteit kunnen beperken. Daarnaast kunnen andere medicijnen worden voorgeschreven om het herstel na een terugval te bevorderen en chronische MS-symptomen te behandelen. Naast medicatie worden ook andere methoden zoals fysiotherapie, oefeningen, supplementen en alternatieve therapieën gebruikt om de symptomen te beheersen.
Ongeveer 50% van de mensen met MS zal enige cognitieve problemen ervaren, waaronder trager denken, redeneren, concentreren of onthouden. Het is belangrijk om te onthouden dat bij mensen met MS cognitieve veranderingen – ongeacht de ernst – net zo ingrijpend kunnen zijn als fysieke veranderingen.
Cognitieve achteruitgang bij MS is anders dan de dementie bij de ziekte van Alzheimer. Mensen met MS ervaren zelden ernstige cognitieve achteruitgang. Bespreek cognitieve achteruitgang met een arts om de oorzaak of triggers te achterhalen en de juiste ondersteuning te krijgen. Er zijn veel ondersteunende bronnen beschikbaar voor mensen met MS en hun families, waaronder steungroepen, counselingdiensten en MS-organisaties.
