Viêm da cơ địa, còn được gọi là chàm thể tạng, là một tình trạng da phổ biến gây ngứa ngáy, khô và viêm da. Bạn đang tìm kiếm các công thức nấu ăn ngon và các mẹo chăm sóc da để giảm bớt các triệu chứng khó chịu này? Hãy khám phá thế giới ẩm thực phong phú và các giải pháp chăm sóc da hiệu quả trên balocco.net. Chúng tôi cung cấp các công thức nấu ăn thân thiện với làn da và các mẹo chăm sóc da từ các chuyên gia để giúp bạn kiểm soát bệnh chàm và tận hưởng cuộc sống thoải mái hơn. Hãy cùng balocco.net tìm hiểu sâu hơn về căn bệnh này và khám phá những công thức nấu ăn, những bí quyết làm đẹp, những thực phẩm vàng giúp bạn kiểm soát bệnh viêm da cơ địa, để bạn tự tin hơn trong cuộc sống!
1. Viêm Da Cơ Địa Là Gì?
Viêm da cơ địa (VDCD), còn được gọi là chàm thể tạng, chàm sữa, hoặc lác sữa ở trẻ em, là một bệnh da mãn tính đặc trưng bởi các mảng da viêm đỏ, bong tróc, hoặc rỉ dịch và ngứa dữ dội. Gãi nhiều làm da bị tổn thương, trầy xước và dễ nhiễm trùng. Đây là bệnh mãn tính, dễ tái phát. Theo NHS (National Health Service – Dịch vụ Y tế Quốc gia Anh), viêm da cơ địa là một tình trạng da phổ biến gây khô, đỏ, ngứa da.
VDCD là một dạng đặc biệt của bệnh chàm. Thuật ngữ “chàm” dùng để chỉ nhiều loại viêm da có đặc điểm tương đồng:
- Viêm da cơ địa ở tay (chàm bàn tay): Tổn thương chỉ xuất hiện ở tay, do tiếp xúc thường xuyên với hóa chất gây kích ứng.
- Viêm da cơ địa ở chân: Có thể do di truyền, dị ứng thực phẩm, suy giãn tĩnh mạch chân, suy tim sung huyết, tiểu đường, hen suyễn, viêm mũi dị ứng, hoặc khô da.
- Viêm da tiếp xúc: Da bị tổn thương do tiếp xúc với một số hóa chất.
- Bệnh tổ đỉa: Chàm với nhiều mụn nước, chỉ phát triển ở ngón tay, lòng bàn tay và lòng bàn chân, gây ngứa nhiều.
- Viêm da thần kinh: Da dày lên do cọ xát hoặc gãi nhiều lần.
- Viêm da ứ nước: Kích ứng da ở người có hệ tuần hoàn kém, chủ yếu ở cẳng chân.
- Nứt nẻ da chân, da tay: Một dạng mãn tính của chàm, da phản ứng bằng cách tăng sừng quá mức, gây nứt da, chảy máu và đau.
Tại Việt Nam, VDCD chiếm khoảng 5% dân số và thường gặp ở trẻ nhỏ, đặc biệt nặng hơn nếu trẻ có gen di truyền đồng hợp tử, sau đó giảm dần khi trẻ lớn hơn. Thống kê cho thấy, 60% bệnh nhân VDCD khi sinh con, con cũng mắc bệnh này. Nếu cả bố và mẹ đều bị VDCD, trẻ có đến 80% nguy cơ mắc bệnh. VDCD có thể đi kèm với hen suyễn, viêm mũi dị ứng và dị ứng thực phẩm, tạo thành một phức hợp bệnh cơ địa dị ứng (thường gặp ở trẻ mang gen di truyền từ cả bố và mẹ).
2. Triệu Chứng Viêm Da Cơ Địa
Triệu chứng điển hình của VDCD là da viêm đỏ, tróc vảy, chảy dịch, dày sừng, nứt nẻ và ngứa dữ dội. Tuy nhiên, tùy độ tuổi và giai đoạn bệnh, triệu chứng có thể khác nhau. Theo DermNet NZ, các triệu chứng của viêm da cơ địa rất khác nhau tùy thuộc vào độ tuổi của người bệnh.
2.1. Triệu chứng ở trẻ sơ sinh và nhũ nhi
Khoảng 60% ca VDCD khởi phát ở trẻ từ 0-1 tuổi, chủ yếu khi được 2-3 tháng tuổi. Trẻ sơ sinh bị VDCD có các triệu chứng sau:
- Ban đỏ, tróc vảy ở hai bên má, quanh miệng, trán, thân mình, cổ và bẹn, các kẽ da.
- Nhiều mụn nước nhỏ ở vùng ban đỏ.
- Mụn nước vỡ ra chảy dịch gây viêm trợt.
- Vết loét đóng vảy, khô, có thể bị nhiễm khuẩn thứ phát.
- Tiêu chảy, viêm tai giữa.
- Ngứa nhiều làm trẻ mất ngủ, quấy khóc.
2.2. Triệu chứng ở trẻ em
Trẻ em từ 2-12 tuổi bị VDCD thường kèm đục thủy tinh thể, viêm kết mạc dị ứng. Các triệu chứng bao gồm:
- Da khô ráp, nứt nẻ, ngứa ngáy.
- Tổn thương da thường ở sau đầu gối, trên đầu gối, khuỷu tay, các nếp da.
- Các mảng lichen hóa dạng đĩa. Lúc đầu, bệnh biểu hiện ở mặt duỗi, đầu gối, cùi tay, sau lan đến nếp gấp, ngoài ra có thể sẩn ngứa, da khô.
2.3. Triệu chứng ở người trưởng thành
Ở người trưởng thành, VDCD ít có triệu chứng rầm rộ như trẻ em vì người lớn có nhiều kháng thể và sức đề kháng hơn. Bệnh ít biểu hiện ra da hoặc chỉ có da khô sần sùi kéo dài (mãn tính); có thể kèm hen suyễn, viêm mũi dị ứng hoặc dị ứng thực phẩm. Các triệu chứng trên da khác biệt rõ rệt so với trẻ em. Trong giai đoạn cấp tính:
- Nhiều ban đỏ.
- Mụn nước nhỏ, nông trên bề mặt da.
- Mụn nước vỡ chảy dịch gây phù nề, vảy tiết.
- Vùng da tổn thương ngứa, nóng rát và sưng đau.
- Da bị tổn thương có thể bị bội nhiễm, loét, mụn mủ, sưng nóng.
Trong giai đoạn mãn tính:
- Vùng da tổn thương thâm sạm, dày sừng, nứt nẻ.
- Ngứa ngáy âm ỉ đến dữ dội.
3. Nguyên Nhân Viêm Da Cơ Địa
Sự phát triển của y sinh học, đặc biệt là sinh học phân tử, đã tìm ra một số gen gây VDCD. Các nghiên cứu y tế chỉ ra rằng nếu trong gia đình có người bị hen suyễn, viêm mũi dị ứng thì thế hệ sau sẽ di truyền các bệnh dị ứng (bộ ba bệnh cơ địa: VDCD, hen suyễn, viêm mũi dị ứng). Ngoài ra, bệnh có thể xuất hiện do:
- Dị ứng;
- Tác nhân liên quan đến VDCD: xà phòng, chất tẩy rửa, dị ứng thời tiết;
- Dị ứng thực phẩm (nguyên nhân chính gây chàm ở trẻ nhỏ);
- Nhiễm trùng cấp tính gây suy giảm miễn dịch;
- Rối loạn nội tiết;
- Căng thẳng thần kinh.
Theo Wikipedia, bệnh viêm da cơ địa có liên quan đến sự kết hợp của các yếu tố di truyền và môi trường.
4. Các Biến Chứng Viêm Da Cơ Địa
Nếu không được điều trị đúng cách và kịp thời, VDCD có thể gây ra các biến chứng sau:
- Hen suyễn và sốt cỏ khô: Hơn 50% trẻ bị VDCD dễ mắc thêm hen suyễn và sốt cỏ khô.
- Viêm da thần kinh mãn tính: VDCD có thể biến chứng thành viêm da thần kinh mãn tính, với biểu hiện da có vảy và ngứa mãn tính. Càng gãi càng ngứa, khiến da tổn thương, đổi màu, dày lên.
- Nhiễm trùng da: Da tổn thương do gãi, gây loét, nứt nẻ, tăng nguy cơ nhiễm vi khuẩn và virus.
- Viêm da tay: VDCD có thể gây viêm da tay, gây khó chịu, đặc biệt với người làm trong môi trường ẩm ướt, tiếp xúc xà phòng và chất tẩy rửa.
- Viêm da tiếp xúc dị ứng hoặc kích ứng: Do tiếp xúc hóa chất công nghiệp, mỹ phẩm, ô nhiễm môi trường.
- Rối loạn giấc ngủ: Ngứa nhiều ảnh hưởng đến giấc ngủ.
Theo Mayo Clinic, viêm da cơ địa có thể dẫn đến các biến chứng như nhiễm trùng da, hen suyễn và dị ứng thực phẩm.
5. Chẩn Đoán Viêm Da Cơ Địa
VDCD thường được chẩn đoán dựa trên khám lâm sàng và hỏi bệnh sử cá nhân, gia đình. Xét nghiệm giúp xác định mức độ nặng và biến chứng. Bác sĩ sẽ xem tình trạng da, các triệu chứng và tiền sử bệnh của người thân để chẩn đoán bệnh, dựa trên các triệu chứng như: Da khô, viêm kết mạc mắt tái phát, viêm môi, da mặt đỏ hoặc tái, chàm ở lòng hoặc mu bàn tay, vảy trắng.
Tiền sử gia đình có người bị VDCD, dị ứng, hen, viêm mũi dị ứng, viêm da mãn tính cũng là yếu tố quan trọng.
6. Cách Điều Trị Viêm Da Cơ Địa
VDCD là bệnh mãn tính, không thể chữa dứt điểm, nhưng có thể kiểm soát được. Các biện pháp điều trị nhằm đưa da về trạng thái bình thường càng lâu càng tốt, phòng ngừa và điều trị các cơn bùng phát/biến chứng. Phương châm là phòng bệnh hơn chữa bệnh.
6.1. Giai đoạn chữa bệnh
- Kem chống ngứa: Giảm ngứa, tránh gãi gây tổn thương da. Có thể dùng thêm thuốc kháng histamine nếu ngứa nhiều.
- Kem dưỡng ẩm: Dưỡng ẩm 2-3 lần mỗi ngày để làm mềm da, tránh nứt nẻ gây nhiễm trùng.
- Kem kháng viêm: Dùng khi da viêm, sưng đỏ, ngứa. Hạn chế khi da đã đỡ, tăng cường dưỡng ẩm. Lạm dụng thuốc kháng viêm có thể làm thay đổi màu da, da mỏng, mọc lông, tăng nguy cơ nhiễm trùng. Nên dùng theo chỉ định của bác sĩ.
- Kháng sinh: Nếu da bị nhiễm trùng, chỉ bổ sung kháng sinh trong thời gian ngắn. Vết thương hở hay chảy dịch cần đắp gạc và thay băng mỗi ngày để tránh bội nhiễm.
- Chườm lạnh: Giảm viêm và ngứa.
- Tránh áp lực và căng thẳng: Nghỉ ngơi, ngủ đủ giấc, tập thể dục thường xuyên.
- Chế độ ăn uống lành mạnh: Đầy đủ dinh dưỡng, tăng cường hệ miễn dịch.
6.2. Giai đoạn phòng bệnh
- Tiếp tục bảo vệ da bằng kem dưỡng ẩm.
- Sử dụng mỹ phẩm cho da nhạy cảm.
- Duy trì chế độ ăn uống, vận động lành mạnh.
Trong quá trình điều trị, cần hạn chế các yếu tố kích thích bệnh khởi phát:
- Tránh thức ăn dễ gây dị ứng, vệ sinh nhà cửa sạch sẽ, giặt chăn, nệm, thảm, rèm cửa thường xuyên, tránh khói thuốc lá và môi trường nhiều bụi, ô nhiễm.
- Không tắm quá 20 phút mỗi lần, ưu tiên nước ấm hơn nước nóng.
- Nên dùng cố định 1 loại xà phòng, nước hoa, dầu gội, chất tẩy rửa nhẹ nhàng. Thử sản phẩm mới trên vùng da mỏng để xem có kích ứng không.
- Hạn chế tối đa gãi ngứa, cắt móng tay, đeo tất tay cho trẻ em vào buổi tối.
- Nên mặc áo thoáng mát, vải mềm, mỏng trong thời tiết nóng. Uống đủ nước mỗi ngày.
Hãy đến với balocco.net để tìm hiểu thêm về các biện pháp kiểm soát bệnh viêm da cơ địa thông qua chế độ ăn uống và sinh hoạt. Chúng tôi cung cấp các công thức nấu ăn ngon, lành mạnh và các mẹo chăm sóc da hiệu quả, giúp bạn kiểm soát bệnh chàm và tận hưởng cuộc sống thoải mái hơn.
7. Cách Phòng Ngừa Viêm Da Cơ Địa
Hiện chưa có vaccine phòng VDCD, nhưng có thể phòng ngừa bệnh khởi phát bằng cách:
- Vệ sinh cơ thể sạch sẽ, thường xuyên, đặc biệt sau khi đổ mồ hôi nhiều, sau khi chơi thể thao, tiếp xúc môi trường nhiều bụi ô nhiễm.
- Bôi kem dưỡng ẩm cho da sau khi tắm để tránh da khô gây nứt nẻ, viêm nhiễm.
- Hạn chế tắm nước nóng để tránh kích thích da, gây ngứa và viêm.
- Lựa chọn nước hoa, mỹ phẩm, xà phòng tắm gội dịu nhẹ, phù hợp với làn da của bạn. Đọc kỹ thành phần để tránh gây kích ứng cho da.
- Hạn chế ăn hải sản, uống rượu bia, không hút thuốc lá, có thể kích thích dị ứng, gây ngứa ngáy.
- Không tự ý mua thuốc chống dị ứng, cần uống theo toa của bác sĩ.
8. Một Số Câu Hỏi Thường Gặp (FAQ)
8.1. Bệnh viêm da cơ địa có chữa dứt hoàn toàn được không?
Không thể chữa dứt hoàn toàn, nhưng có thể kiểm soát được bằng nhiều biện pháp (giống như viêm mũi dị ứng, không thể chữa dứt được nhưng có thể phòng ngừa và kiểm soát được).
8.2. Người bệnh viêm da cơ địa nên ăn gì, kiêng gì?
Ăn uống ảnh hưởng lớn đến tình trạng bệnh, ngoài việc điều trị bằng thuốc thì người bệnh cần có một chế độ ăn uống phù hợp để cải thiện tình trạng bệnh.
- Nên ăn: Các loại cá giàu omega-3 (cá ngừ, cá thu, cá hồi, cá mòi, cá trích), sản phẩm lên men chứa nhiều probiotic, trái cây và rau củ chứa flavonoid kháng viêm (dâu, sơ ri, táo, súp lơ xanh, cải bó xôi, cải xoăn). Tại balocco.net, bạn có thể tìm thấy rất nhiều công thức nấu ăn ngon và bổ dưỡng với các loại thực phẩm này, giúp bạn xây dựng một chế độ ăn uống lành mạnh và hỗ trợ điều trị viêm da cơ địa hiệu quả.
- Nên kiêng: Tránh ăn thực phẩm dễ gây dị ứng, khiến bệnh nặng thêm như trứng, đậu nành, cà chua, các loại hạt, cây họ cam quýt, các sản phẩm từ sữa, vani, quế, đinh hương. Các thực phẩm chứa nhiều niken như trà đen, thịt đóng hộp, socola, hải sản có vỏ. Tránh những loại thực phẩm dễ gây dị ứng như lê, cà rốt, cần tây, táo xanh, hạt phỉ.
8.3. Viêm da cơ địa có nguy hiểm không?
Không nguy hiểm đến tính mạng, nhưng ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe, gây trở ngại về tâm lý vì ảnh hưởng đến thẩm mỹ và giao tiếp; ngứa nhiều gây mất ngủ, giảm tập trung trong học tập và công việc, gây khó chịu và trầm cảm, làm giảm chất lượng cuộc sống.
Nếu không được điều trị đúng cách và chăm sóc da thường xuyên có thể khiến bệnh trở nặng gây ra những biến chứng phức tạp như: Viêm da thần kinh, VDCD bội nhiễm, sốt cao, đau nhức, sưng hạch bạch huyết.
8.4. Ai có nguy cơ mắc viêm da cơ địa?
Trẻ em có nguy cơ cao bị VDCD. Tại Mỹ, khoảng 7,2% người lớn và 11,6% trẻ em mắc bệnh. Nghiên cứu cũng cho thấy trẻ em người Mỹ gốc Phi có tỷ lệ mắc bệnh cao hơn. Những người có hệ miễn dịch yếu, hay bị dị ứng hoặc có gia đình có tiền sử từng bị VDCD, hen suyễn, dị ứng,… lại dễ mắc bệnh nhất. Theo Healthline, các yếu tố rủi ro của bệnh viêm da cơ địa bao gồm tiền sử gia đình mắc bệnh dị ứng, hen suyễn hoặc viêm da cơ địa.
8.5. Khi nào cần gặp bác sĩ?
Ngay khi phát hiện các dấu hiệu VDCD, người bệnh nên đến bệnh viện có chuyên khoa da liễu để được thăm khám và có phác đồ điều trị phù hợp với từng người, giúp bệnh không trở nặng. Trường hợp vết thương ở da sưng đỏ, có mụn mủ, đau, sốt,… cần đến bệnh viện ngay để được xử trí kịp thời, tránh tình trạng bội nhiễm hoặc nhiễm trùng da.
Bạn đang lo lắng về tình trạng viêm da cơ địa của mình? Hãy liên hệ với Hệ thống Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh để được tư vấn và điều trị bởi các chuyên gia da liễu hàng đầu.
HỆ THỐNG BỆNH VIỆN ĐA KHOA TÂM ANH
Địa chỉ: 175 W Jackson Blvd, Chicago, IL 60604, United States.
Điện thoại: +1 (312) 563-8200
Website: balocco.net
VDCD tuy không thể điều trị dứt điểm nhưng có thể kiểm soát bằng một số phương pháp, giúp người bệnh sống hòa bình với bệnh, giảm các triệu chứng ngứa ngáy gây khó chịu. Hãy truy cập balocco.net ngay hôm nay để khám phá những công thức nấu ăn ngon và bổ dưỡng, những mẹo chăm sóc da hiệu quả và kết nối với cộng đồng những người đam mê ẩm thực và sức khỏe tại Mỹ!
