Trung Quốc là một quốc gia rộng lớn với nền văn hóa đa dạng và nhiều dân tộc khác nhau. Chính vì vậy, tại đây có rất nhiều phương ngôn, trong đó phổ biến nhất là tiếng Phổ thông, tiếng Quảng Đông và tiếng Đài Loan. Vậy tiếng Quảng Đông là gì và nó khác biệt như thế nào so với các ngôn ngữ khác?
Tiếng Phổ thông, hay còn gọi là tiếng Quan Thoại, là ngôn ngữ tiêu chuẩn của Trung Quốc, tương tự như tiếng Kinh ở Việt Nam. Ngôn ngữ này được sử dụng rộng rãi ở miền Bắc và Đông Nam Trung Quốc, bao gồm các thành phố lớn như Bắc Kinh, Nam Kinh, Vũ Hán. Hiện nay, tiếng Phổ thông được hơn 70% dân số Trung Quốc sử dụng và là ngôn ngữ chính trong các văn bản hành chính. Nó cũng là ngôn ngữ chuẩn mà người nước ngoài thường học. Tiếng Phổ thông sử dụng chữ giản thể.
Tiếng Quảng Đông, còn được gọi là tiếng Quảng Châu ở Trung Quốc đại lục hoặc tiếng Quảng Phủ ở tỉnh Quảng Đông, là một trong những ngôn ngữ được sử dụng phổ biến nhất tại Trung Quốc, đặc biệt ở các khu vực như Quảng Đông, Quảng Tây, Hồng Kông và Ma Cao. Cộng đồng người Hoa ở nước ngoài, bao gồm cả Việt Nam, cũng sử dụng tiếng Quảng Đông rất nhiều.
Hình ảnh minh họa bản đồ phân bố người sử dụng tiếng Quảng Đông tại Trung Quốc và các khu vực lân cận.
So với tiếng Phổ thông, tiếng Quảng Đông có 9 thanh điệu, âm sắc trầm bổng hơn khi phát âm. Một số từ vựng trong tiếng Quảng Đông giống hoặc gần giống với tiếng Phổ thông, nhưng phần lớn là khác biệt. Ví dụ, từ “không có” trong tiếng Phổ thông là “méi yǒu” (沒有), trong khi tiếng Quảng Đông là “mou5” (冇). Cách dùng từ, đặc biệt là trong giao tiếp, đôi khi cũng khác nhau giữa hai ngôn ngữ. Tiếng Quảng Đông sử dụng chữ Hán phồn thể và có một số từ ngữ không có trong tiếng Phổ thông.
Hình ảnh minh họa một bảng hiệu được viết bằng tiếng Quảng Đông, thể hiện sự khác biệt về mặt chữ viết so với tiếng Phổ thông.
Tiếng Đài Loan chịu ảnh hưởng lớn từ tiếng Phúc Kiến do người Hán đến Đài Loan khai hoang chủ yếu là người Phúc Kiến. Ngày nay, hầu hết giới trẻ Đài Loan đều được khuyến khích học và sử dụng tiếng Phổ thông. Tiếng Đài Loan chính gốc chỉ được sử dụng nhiều bởi người lớn tuổi hoặc sống ở nông thôn. Người Đài Loan nói tiếng Phổ thông thường có khẩu âm giống với tiếng Đài Loan Phúc Kiến. Tiếng Đài Loan cũng sử dụng chữ Hán phồn thể. Xét về âm điệu, tiếng Đài Loan có âm bằng, âm bổng, âm trầm, tạo ra những âm điệu hay và thể hiện tốt cảm xúc của người nói.
Vậy nên học tiếng nào? Nếu học tiếng Trung Quốc như một ngôn ngữ thứ hai, bạn nên học tiếng Phổ thông vì nó được sử dụng rộng rãi nhất và là ngôn ngữ chính thức của Trung Quốc. Việc thành thạo tiếng Phổ thông sẽ giúp bạn giao tiếp với bất kỳ ai ở Trung Quốc, Singapore, Malaysia,… Chứng chỉ HSK, dùng để xin việc làm, xin học bổng du học, cũng được thi bằng tiếng Phổ thông. Sau khi thành thạo tiếng Phổ thông, bạn có thể tìm hiểu thêm tiếng Quảng Đông hoặc tiếng địa phương khác nếu có nhu cầu.