Thuốc kháng sinh là loại thuốc được sử dụng rộng rãi trong điều trị nhiễm trùng. Tuy nhiên, việc lạm dụng kháng sinh có thể dẫn đến nhiều hậu quả nghiêm trọng. Vậy Thuốc Kháng Sinh Là Gì, tác dụng ra sao và cần lưu ý gì khi sử dụng? Bài viết này sẽ cung cấp thông tin chi tiết, được tham khảo từ ý kiến chuyên môn của Dược sĩ, Thạc sĩ Nguyễn Hoàng Phương Khanh – Khoa Dược – Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Central Park.
Kháng sinh là gì? Định nghĩa và cơ chế hoạt động
Kháng sinh là loại thuốc có khả năng tiêu diệt hoặc ức chế sự phát triển của vi khuẩn, giúp giảm đáp ứng viêm do vi khuẩn gây ra. Chúng hoạt động bằng cách nhắm vào các quá trình sống thiết yếu của vi khuẩn, ví dụ như tổng hợp thành tế bào hoặc sao chép DNA, mà không gây hại cho tế bào người. Có nhiều loại kháng sinh khác nhau, mỗi loại có tác dụng trên một hoặc nhiều loại vi khuẩn cụ thể. Kháng sinh phổ rộng có tác dụng trên nhiều chủng vi khuẩn, trong khi kháng sinh phổ hẹp chỉ tác dụng trên một số chủng vi khuẩn nhất định.
Khi nào cần sử dụng kháng sinh?
Hầu hết vi khuẩn sống trong cơ thể người đều vô hại, thậm chí có lợi cho sức khỏe. Tuy nhiên, một số loại vi khuẩn có thể gây bệnh. Kháng sinh được sử dụng để điều trị các bệnh nhiễm trùng do vi khuẩn gây ra, chẳng hạn như:
- Viêm xoang
- Nhiễm trùng răng miệng
- Nhiễm trùng da và mô mềm
- Viêm màng não
- Nhiễm trùng đường tiết niệu
- Nhiễm trùng hô hấp trên và dưới
Cần lưu ý rằng kháng sinh không có tác dụng đối với các bệnh do virus gây ra, chẳng hạn như cảm lạnh, cảm cúm, ho, đau họng, viêm phế quản. Trong trường hợp này, bác sĩ có thể kê đơn thuốc giảm triệu chứng hoặc thuốc kháng virus nếu cần.
Tác dụng phụ và đề kháng kháng sinh
Tác dụng phụ: Kháng sinh thường gây ra tác dụng phụ trên hệ tiêu hóa như buồn nôn, tiêu chảy, khó tiêu, đau bụng… do thuốc tiêu diệt cả vi khuẩn có lợi trong đường ruột. Một số loại kháng sinh có thể gây tác dụng phụ trên các hệ cơ quan khác như thần kinh, tim mạch, hệ tạo máu, hệ tiết niệu, đặc biệt khi sử dụng quá liều.
Đề kháng kháng sinh: Lạm dụng kháng sinh là nguyên nhân chính dẫn đến đề kháng kháng sinh. Khi vi khuẩn tiếp xúc nhiều với kháng sinh, chúng có thể phát triển khả năng chống lại thuốc. Điều này khiến việc điều trị nhiễm trùng trở nên khó khăn hơn và có thể dẫn đến các biến chứng nguy hiểm.
Sử dụng kháng sinh an toàn và hiệu quả
Để sử dụng kháng sinh an toàn và hiệu quả, cần tuân thủ các nguyên tắc sau:
- Chỉ sử dụng kháng sinh khi được bác sĩ kê đơn.
- Tuân thủ đúng liều lượng và thời gian sử dụng thuốc. Ngay cả khi cảm thấy khỏe hơn, vẫn cần uống hết liều thuốc theo chỉ định của bác sĩ.
- Không tự ý mua và sử dụng kháng sinh.
- Không sử dụng kháng sinh còn thừa từ lần điều trị trước.
- Thảo luận với bác sĩ hoặc dược sĩ về bất kỳ thắc mắc nào liên quan đến việc sử dụng kháng sinh.
Kết luận
Kháng sinh là một loại thuốc quan trọng trong điều trị nhiễm trùng do vi khuẩn. Tuy nhiên, việc sử dụng kháng sinh cần phải thận trọng và đúng cách để tránh tác dụng phụ và đề kháng kháng sinh. Hãy luôn tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi sử dụng bất kỳ loại kháng sinh nào.
Tài liệu tham khảo:
- www.FDA.gov
- www.WebMD.com
- www.sfhp.org
