Magnesium là một khoáng chất thiết yếu, đóng vai trò vô cùng quan trọng trong việc duy trì hoạt động của cơ thể. Nó tham gia vào hàng trăm phản ứng sinh hóa, từ chức năng cơ bắp và thần kinh, kiểm soát đường huyết, huyết áp, cho đến việc tạo ra protein, xương và DNA. Cơ thể chúng ta không thể tự sản xuất magnesium, vì vậy chúng ta cần phải bổ sung nó thông qua chế độ ăn uống hoặc các sản phẩm bổ sung.
Khoảng 60% lượng magnesium trong cơ thể tập trung ở xương, đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì cấu trúc xương chắc khỏe. Phần còn lại phân bố ở cơ bắp, mô mềm và các chất dịch cơ thể, tham gia vào nhiều quá trình sinh lý khác nhau.
Magnesium đóng góp vào nhiều chức năng quan trọng, bao gồm:
- Sản xuất năng lượng: Magnesium cần thiết cho quá trình chuyển đổi thức ăn thành năng lượng, giúp cơ thể hoạt động hiệu quả.
- Chức năng cơ bắp và thần kinh: Magnesium giúp cơ bắp thư giãn và co lại, đồng thời hỗ trợ dẫn truyền xung thần kinh, đảm bảo hoạt động trơn tru của hệ thần kinh.
- Kiểm soát đường huyết: Magnesium đóng vai trò trong việc điều chỉnh insulin và chuyển hóa glucose, giúp duy trì mức đường huyết ổn định.
- Điều hòa huyết áp: Magnesium giúp giãn mạch máu, từ đó góp phần kiểm soát và ổn định huyết áp.
- Tổng hợp protein, xương và DNA: Magnesium là thành phần quan trọng trong quá trình tạo ra protein, xây dựng và duy trì xương chắc khỏe, và tổng hợp DNA.
Thiếu hụt magnesium có thể dẫn đến nhiều vấn đề sức khỏe, từ những triệu chứng nhẹ như mệt mỏi, chuột rút, mất ngủ, đến các vấn đề nghiêm trọng hơn như loãng xương, bệnh tim mạch, tiểu đường type 2 và huyết áp cao. Trong một số trường hợp thiếu hụt magnesium nghiêm trọng, thậm chí có thể gây ra các biến chứng nguy hiểm.
Chỉ Định và Chống Chỉ Định của Thuốc Magnesium
Thuốc magnesium thường được chỉ định trong các trường hợp sau:
Chỉ định
-
Đường tiêm:
- Dự phòng và điều trị co giật do tiền sản giật và sản giật.
- Co giật do biến chứng ở trẻ em bị viêm cầu thận cấp sau khi sử dụng các thuốc chống co giật và hạ huyết áp khác không hiệu quả.
- Dự phòng và điều trị hạ magnesi huyết do nhiều nguyên nhân như nuôi dưỡng tĩnh mạch hoàn toàn, hội chứng kém hấp thu, nghiện rượu, xơ gan, viêm tụy cấp, hoặc truyền dịch kéo dài không chứa magnesium.
- Điều trị hạ magnesi huyết cấp kèm theo các dấu hiệu co cứng cơ (tetani).
- Điều trị một số rối loạn nhịp tim nguy hiểm như xoắn đỉnh, ngay cả khi không thiếu hụt magnesium.
- Điều trị ngộ độc bari để làm giảm tác dụng kích thích cơ mạnh do bari.
-
Đường uống:
- Điều trị táo bón.
- Tẩy ruột (điều trị ngộ độc).
- Làm thông mật.
Chống chỉ định
- Mẫn cảm với magnesium hoặc các muối magnesium.
- Đường tiêm:
- Tăng magnesi huyết.
- Block tim.
- Tổn thương cơ tim.
- Suy thận nặng.
- Mẹ bị nhiễm độc thai nghén gần thời điểm sinh (trong vòng 2 giờ).
- Đường uống:
- Các bệnh cấp tính ở đường tiêu hóa.
- Thủ thuật mở thông đại tràng hoặc hồi tràng.
- Tắc nghẽn ruột, thủng ruột, viêm ruột thừa.
- Đau bụng chưa rõ nguyên nhân.
- Trẻ em dưới 12 tuổi.
Liều Dùng và Cách Dùng Thuốc Magnesium
Liều dùng magnesium sẽ tùy thuộc vào tình trạng sức khỏe, độ tuổi và mục đích sử dụng. Việc sử dụng magnesium, đặc biệt là thuốc magnesium, cần tuân theo chỉ định và hướng dẫn của bác sĩ để đảm bảo an toàn và hiệu quả.
Liều dùng cho người lớn
- Đường tiêm: Liều lượng và tốc độ tiêm truyền phụ thuộc vào tình trạng bệnh lý và mục đích điều trị.
- Đường uống:
- Nhuận tràng, táo bón: 10g/lần, pha với nước và uống trước bữa sáng.
- Tẩy ruột: 15-30g/lần, uống với nhiều nước.
Liều dùng cho trẻ em
Liều dùng cho trẻ em cần được chỉ định bởi bác sĩ dựa trên độ tuổi và tình trạng bệnh lý.
Liều dùng cho các đối tượng đặc biệt
- Người cao tuổi: Thường cần giảm liều do chức năng thận suy giảm.
- Bệnh nhân suy gan: Không cần điều chỉnh liều.
Tương Tác Thuốc và Thực Phẩm với Magnesium
Magnesium có thể tương tác với một số loại thuốc và thực phẩm, ảnh hưởng đến hiệu quả điều trị và gây ra các tác dụng không mong muốn.
Tương tác thuốc
- Magnesium có thể làm tăng tác dụng của rượu, thuốc chẹn kênh calci, thuốc ức chế thần kinh trung ương, thuốc chẹn thần kinh cơ.
- Tác dụng chẹn thần kinh cơ của magnesium tăng lên khi dùng cùng kháng sinh aminoglycosid.
- Magnesium và nifedipin có tác dụng hiệp đồng cộng.
- Calcitriol và thuốc chẹn kênh calci có thể tăng cường tác dụng của magnesium.
- Magnesium có thể làm giảm tác dụng của bisphosphonat, eltrombopag, mycophenolat, chất bổ sung phosphat, kháng sinh quinolon, tetracyclin, trientin.
- Ketorolac, mefloquin, trientin có thể làm giảm tác dụng của magnesium.
- Muối magnesium đường uống giảm hấp thu tetracyclin và bisphosphonat.
- Thận trọng khi dùng muối magnesium cho bệnh nhân digoxin vì có thể gây block tim.
Tương tác thực phẩm
Uống nhiều rượu có thể làm giảm dự trữ magnesium trong cơ thể.
Tương kỵ thuốc
Magnesium sulfat tương kỵ với nhiều chất, bao gồm hydroxyd kiềm, carbonat kiềm, salicylat, arsenat, phosphat, tartrat, chì, bari, stronti và calci.
Xử Trí Khi Quá Liều và Quên Liều Magnesium
Quá liều
Sử dụng quá liều magnesium có thể gây ra các triệu chứng như:
- Rối loạn tiêu hóa, buồn nôn, tiêu chảy.
- Chóng mặt, đau đầu.
- Suy hô hấp.
- Hạ huyết áp.
- Tổn thương tim mạch.
- Mất cân bằng hấp thụ canxi.
- Da khô, tóc rụng nhiều.
- Trong trường hợp nghiêm trọng có thể ngừng thở, ngừng tim.
Xử trí: Ngừng sử dụng magnesium ngay lập tức và đến cơ sở y tế gần nhất để được xử trí kịp thời. Trong trường hợp quá liều nặng, có thể cần thông khí nhân tạo và sử dụng calci đường tĩnh mạch để giải độc magnesium.
Quên liều
Nếu quên dùng một liều magnesium, hãy dùng càng sớm càng tốt. Tuy nhiên, nếu gần đến thời điểm dùng liều kế tiếp, hãy bỏ qua liều đã quên và dùng liều kế tiếp như kế hoạch. Không dùng gấp đôi liều để bù cho liều đã quên.
Câu Hỏi Thường Gặp Về Magnesium
- Uống magnesium dài ngày có hại không?
Việc bổ sung magnesium hàng ngày có thể mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe, đặc biệt đối với những người thiếu hụt magnesium. Tuy nhiên, không nên sử dụng quá liều khuyến cáo (>10g/ngày) vì có thể gây ra các tác dụng phụ nguy hiểm. Nên lựa chọn các sản phẩm magnesium uy tín, có nguồn gốc rõ ràng và tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi sử dụng.
- Thực phẩm nào bổ sung magnesium?
Có nhiều loại thực phẩm giàu magnesium, bao gồm:
- Socola đen
- Bơ
- Các loại hạt (hạnh nhân, hạt điều)
- Các loại đậu (đậu lăng, đậu xanh, đậu Hà Lan, đậu nành)
- Đậu phụ
- Hạt lanh, hạt bí ngô, hạt chia
- Ngũ cốc nguyên hạt (lúa mì, yến mạch, lúa mạch, hạt kiều mạch, hạt quinoa)
- Cá béo (cá hồi, cá thu, cá trích)
- Chuối
- Rau xanh (cải xoăn, rau bina, rau củ cải, rau mù tạt)
Magnesium là một khoáng chất thiết yếu cho sức khỏe. Duy trì đủ lượng magnesium cần thiết thông qua chế độ ăn uống cân bằng hoặc bổ sung theo chỉ dẫn của bác sĩ là cách hiệu quả để đảm bảo cơ thể hoạt động tốt nhất.
