IPO là viết tắt của cụm từ tiếng Anh “Initial Public Offering”, có nghĩa là phát hành cổ phiếu lần đầu ra công chúng. Đây là hoạt động mà một công ty lần đầu tiên phát hành cổ phiếu của mình để bán cho công chúng thông qua thị trường chứng khoán nhằm mục đích huy động vốn. Sau khi IPO, công ty sẽ trở thành một công ty đại chúng, chịu sự giám sát của Ủy ban Chứng khoán Nhà nước và phải tuân thủ các quy định công bố thông tin theo quy định của pháp luật.
IPO mang lại nhiều lợi ích cho doanh nghiệp, bao gồm việc huy động vốn để mở rộng hoạt động kinh doanh, đầu tư vào nghiên cứu và phát triển, trả nợ hoặc thực hiện các thương vụ mua bán sáp nhập (M&A). IPO cũng giúp tăng tính thanh khoản cho cổ phiếu, tạo điều kiện cho các cổ đông sáng lập và nhà đầu tư ban đầu có thể dễ dàng bán cổ phiếu của mình khi cần thiết.
Việc niêm yết trên sàn chứng khoán thông qua IPO còn giúp nâng cao uy tín và hình ảnh của doanh nghiệp trong mắt công chúng và các đối tác tiềm năng. Đồng thời, quá trình IPO cũng đòi hỏi doanh nghiệp phải minh bạch hóa hoạt động kinh doanh và tài chính, tuân thủ các quy định nghiêm ngặt về quản trị công ty, từ đó thu hút được sự quan tâm của các nhà đầu tư chuyên nghiệp.
Tuy nhiên, IPO cũng đi kèm với một số thách thức. Doanh nghiệp phải trải qua quy trình phức tạp, tốn kém và mất nhiều thời gian để chuẩn bị cho IPO, bao gồm việc tuân thủ các quy định pháp lý, thuê tư vấn tài chính và pháp lý, thực hiện kiểm toán độc lập và công bố thông tin theo quy định.
Sau khi IPO, doanh nghiệp phải chịu sự giám sát chặt chẽ hơn từ phía cơ quan quản lý và công chúng đầu tư. Việc công bố thông tin định kỳ, báo cáo tài chính và tuân thủ các quy định về quản trị công ty sẽ tạo thêm áp lực và chi phí cho doanh nghiệp. Bên cạnh đó, IPO cũng có thể dẫn đến việc phân tán quyền sở hữu và làm mất quyền kiểm soát của các cổ đông sáng lập.
Theo Luật Chứng khoán 2019, một công ty cổ phần tại Việt Nam muốn thực hiện IPO phải đáp ứng một số điều kiện nhất định, bao gồm: vốn điều lệ tối thiểu, kết quả kinh doanh có lãi trong hai năm liên tiếp gần nhất, phương án sử dụng vốn khả thi, tỷ lệ cổ phiếu chào bán cho công chúng tối thiểu, cam kết của cổ đông lớn và các yêu cầu về pháp lý khác.
Ngoài ra, doanh nghiệp cần có đơn vị tư vấn tài chính là công ty chứng khoán để hỗ trợ trong quá trình chuẩn bị và thực hiện IPO. Doanh nghiệp cũng phải cam kết niêm yết cổ phiếu trên sàn giao dịch chứng khoán sau khi hoàn tất IPO và mở tài khoản phong tỏa để nhận tiền mua cổ phiếu từ nhà đầu tư. Việc đáp ứng đầy đủ các điều kiện này là rất quan trọng để đảm bảo IPO diễn ra thành công và mang lại lợi ích tối đa cho doanh nghiệp.
