Jig là thiết bị không thể thiếu trong quá trình gia công cơ khí chính xác. Đồ gá giúp cố định sản phẩm để lắp ráp, kiểm tra, hàn,… một cách hiệu quả. Ngoài ra, jig còn giúp xác định vị trí của bản phôi so với các dụng cụ cắt để giữ chặt và đảm bảo độ chính xác khi gia công. Khi gia công lắp ghép nhiều chi tiết với nhau, cần độ chính xác cao, việc sử dụng các loại đồ gá giúp tăng độ chính xác khi gia công.
Với mỗi doanh nghiệp sẽ có các yêu cầu thiết kế jig riêng, ứng dụng trong dây chuyền, nâng cao tự động hóa trong sản xuất. Jig là sản phẩm không thể thiếu trong gia công kim loại, chế tạo máy và kiểm tra sản phẩm.
Công dụng của jig:
- Cố định các chi tiết, giúp không dịch chuyển hay xê dịch sản phẩm, đảm bảo các vị trí giữa các phôi với nhau.
- Xác định vị trí và kiểm tra vị trí, kích thước,..
- Tạo các chuyển động để gia công những bề mặt phức tạp.
- Giảm thời gian sản xuất, nâng cao chất lượng sản phẩm.
- Giảm công nhân trực tiếp trong quá trình sản xuất.
- Mang đến các sản phẩm có độ chính xác cao, gia công số lượng lớn.
Ưu điểm của jig:
- Xác định các vị trí của chi tiết gia công trên máy nhanh chóng và chính xác.
- Hướng dẫn các dụng cụ cắt trong khoét, khoan, doa,..
- Với nhiều thiết kế, kiểu dáng đáp ứng mọi nhu cầu doanh nghiệp.
- Nâng cao khả năng sản xuất các chi tiết khó, có độ phức tạp cao.
- Phát triển các công nghệ mới của máy công cụ.
- Giảm thiểu công nhân lao động, giảm chi phí đầu tư.
- Tăng chất lượng sản phẩm.
Cấu tạo của jig:
- Bộ phận kẹp chặt sản phẩm.
- Bộ phận định vị.
- Cơ cấu truyền lực.
- Cơ cấu quay và phân độ.
- Cơ cấu hướng dẫn.
- Thân và đế.
Ngoài ra, tùy vào yêu cầu thiết kế của khách hàng mà jig có thể có các chi tiết khác nhau.
Các loại jig thông dụng:
Jig hàn: Jig hàn là công nghệ gia công cơ khí, lắp ráp và kiểm tra sản phẩm. Giúp xác định vị trí phôi so với dụng cụ hàn, công dụng giữ chặt sản phẩm ở vị trí cần gia công, đảm bảo độ chính xác và an toàn. Với độ chính xác cao, jig hàn giúp xác định vị trí giữa các phôi và những dụng cụ hàn, cắt khác nhau. Cố định vị trí để tránh những ngoại lực xung quanh tác động làm ảnh hưởng đến quá trình sản xuất.
Jig lắp ráp: Jig lắp ráp được sử dụng trong lắp ghép các chi tiết lại với nhau để liên kết các cụm sản phẩm. Giúp sản phẩm đạt độ chính xác cao và đảm bảo những yêu cầu kỹ thuật. Thường sử dụng jig lắp ráp trong: kẹp các chi thiêt sản phẩm để lắp ráp, gá đặt các chi tiết cần lắp ráp, tạo biến dạng các chi tiết để hàn, ép, nén khí trong quá trình sản xuất.
Jig kiểm tra: Jig kiểm tra dùng kiểm tra các chi tiết sản phẩm ở các quá trình đầu, cuối trong sản xuất. Cố định sản phẩm và kiểm tra kích thước, độ dày,.. đảm bảo các sản phẩm sản xuất ra đúng theo yêu cầu kỹ thuật.
Jig ép nén: Jig ép nén cần cố định sản phẩm trước khi hàn, lắp ráp các chi tiết lại với nhau. Đồ gá sử dụng đơn giản, dễ dàng tháo lắp, mang lại hiệu quả cao trong quá trình sản xuất.
Jig phay: Các loại jig dùng để thực hiện gia công chi tiết trên máy phay đều là jig phay. Jig phay bao gồm những bộ phận định vị, bộ phận kẹp chặt, bộ phận chỉ thị (hướng dẫn), và jig phay ngoài ra còn một số chi tiết đặc trưng như, căn và cữ so dao, chốt định hướng. Do quá trình cắt tạo ra lực lớn nên cấu tạo của jig phay cũng phải đủ độ lớn. Những loại jig phay: jig phay 1 chi tiết hay jig phay nhiều chi tiết, tiến dao thẳng hay tiến dao vòng, hoặc tiến dao theo một con đường cong chép hình.
Jig đo độ nhám: Jig đo độ nhám là loại jig thiết yếu trong công nghiệp, để đo kiểm độ nhám của bề mặt sản phẩm thì tốn rất nhiều thời gian và nguồn nhân lực chính vì vậy jig đo độ nhám sẽ giúp các doanh nghiệp tiết kiệm cả về thời gian, chi phí nhân lực.
Lựa chọn jig cần chú ý điều gì?
Khi lựa chọn jig cần quan tâm đến vị trí, khả năng kẹp chắc chắn, độ chính xác đồ gá,.. Ngoài ra, khi thiết kế, lựa chọn jig cần chú ý đến những yếu tố sau đây:
- Jig cần có kết cấu chắc chắn, đảm bảo chất lượng, thuận tiện cho việc gá sản phẩm trong quá trình sản xuất.
- Kết cấu jig đơn giản, dễ dàng sử dụng, sửa chữa, thay thế và kết hợp với các dòng sản phẩm khác thuận lợi.
- Kết cấu có độ bền cao, tuổi thọ lâu dài và chịu được tác dụng của các lực cắt, không hư hỏng trong quá trình sử dụng.
- An toàn cho người sử dụng, thao tác.
- Thiết kế có tính thẩm mỹ cao.
