Zona Thần Kinh: Dấu Hiệu, Nguyên Nhân và Cách Điều Trị Hiệu Quả

HELLO DOCTOR – MANG SỨC KHỎE ĐẾN CUỘC SỐNG

_____________________________

2. Triệu chứng nhận biết bệnh zona thần kinh

Bệnh zona thần kinh thường biểu hiện ở một nửa cơ thể, ví dụ như nửa mặt, nửa trán, nửa thân mình hoặc nửa tứ chi. Trước khi xuất hiện các thương tổn trên da, người bệnh thường cảm thấy khó chịu, nóng rát tại vùng da sắp phát bệnh. Sau đó, khoảng 1 đến 2 ngày, vùng da này sẽ nổi mẩn đỏ và nhanh chóng xuất hiện nhiều mụn nước với kích thước khác nhau, mọc thành từng chùm. Ban đầu, mụn nước chứa dịch trong, sau đó dịch chuyển đục dần. Trong vài ngày tiếp theo, có thể xuất hiện thêm các vùng mụn nước mới lân cận ở cùng một bên cơ thể.

Trong vòng vài ngày, các mụn nước sẽ vỡ ra, khô lại, đóng vảy và cuối cùng thành sẹo trắng, thâm hoặc không để lại sẹo. Thời gian từ khi phát bệnh đến khi khỏi bệnh trung bình kéo dài khoảng 1 đến 2 tuần. Sau khi các thương tổn da lành và lên sẹo, một số người vẫn có thể cảm thấy đau nhẹ vài ngày trước khi khỏi hẳn.

Biểu hiện đặc trưng của bệnh zona thần kinh là các mụn nước tập trung thành dải dọc theo đường đi của dây thần kinh, thường chỉ xuất hiện ở một bên cơ thể.

Ngược lại, ở người lớn tuổi do sức đề kháng yếu, sau khi các thương tổn da lành, dây thần kinh ở vùng da bị ảnh hưởng vẫn có thể bị viêm, gây ra những cơn đau dai dẳng, rất khó chịu và khó điều trị.

Zona thần kinh ở vùng mặt thường nguy hiểm hơn và có thể gây ra nhiều biến chứng nghiêm trọng như liệt mặt, méo miệng, viêm giác mạc, viêm kết mạc mắt dẫn đến mù lòa hoặc suy giảm thị lực, rối loạn cảm giác ở lưỡi, tai…

Trong thời gian mắc bệnh zona, người bệnh có thể bị sưng hạch bạch huyết do đau ở vùng lân cận, tuy nhiên hạch thường giảm kích thước trước khi da lành.

_____________________________

HELLO DOCTOR – MANG SỨC KHỎE ĐẾN CUỘC SỐNG

_____________________________

Bạn cần gặp bác sĩ khi nào?

Hãy liên hệ với bác sĩ ngay nếu bạn nghi ngờ mình mắc bệnh zona, đặc biệt trong các tình huống sau:

Đau đớn và phát ban xuất hiện gần mắt. Nếu không được điều trị kịp thời, zona mắt có thể dẫn đến tổn thương mắt vĩnh viễn.
Bạn có hệ miễn dịch suy yếu (do mắc bệnh ung thư, sử dụng thuốc ức chế miễn dịch hoặc mắc bệnh mãn tính).
Phát ban lan rộng và gây đau đớn dữ dội.

3. Tác hại của Zona thần kinh

Nhiều người vẫn còn chủ quan và xem nhẹ bệnh zona thần kinh vì cho rằng bệnh không nguy hiểm ở giai đoạn đầu. Tuy nhiên, nếu để bệnh kéo dài và không điều trị, zona thần kinh có thể gây ra những biến chứng nghiêm trọng cho người bệnh, bao gồm liệt mặt, méo miệng, thậm chí mù lòa. Bên cạnh đó, những vết sẹo do zona để lại có thể rất khó lành, gây mất thẩm mỹ và ảnh hưởng đến tâm lý người bệnh.

_____________________________

HELLO DOCTOR – MANG SỨC KHỎE ĐẾN CUỘC SỐNG

_____________________________

4. Nguyên nhân gây bệnh Zona thần kinh

Hiện nay, nguyên nhân chính xác gây bệnh zona thần kinh vẫn chưa được xác định rõ. Tuy nhiên, một số yếu tố được cho là làm tăng nguy cơ tái hoạt động virus và gây bệnh zona, bao gồm:

Stress kéo dài.
Mệt mỏi quá mức.
Hệ miễn dịch suy yếu (do tuổi tác, bệnh tật, sử dụng thuốc ức chế miễn dịch làm giảm khả năng đề kháng của cơ thể, tạo điều kiện cho virus thủy đậu tái hoạt động).
Ung thư.
Các biện pháp điều trị bằng tia xạ.
Tổn thương vùng da bị nổi ban.

Yếu tố nguy cơ mắc bệnh Zona thần kinh

Các yếu tố làm tăng nguy cơ phát triển bệnh zona thần kinh bao gồm:

Tuổi tác: Nguy cơ mắc zona thần kinh tăng lên theo tuổi, đặc biệt là ở người trên 50 tuổi. Ước tính có khoảng một nửa số người trên 80 tuổi sẽ mắc bệnh zona thần kinh.
Suy giảm miễn dịch: Các bệnh lý làm suy yếu hệ miễn dịch như HIV/AIDS, ung thư (ung thư phổi, ung thư vú, ung thư gan, ung thư dạ dày,…) làm tăng đáng kể nguy cơ mắc zona thần kinh.
Điều trị ung thư: Quá trình điều trị ung thư bằng xạ trị hoặc hóa trị có thể làm suy yếu hệ miễn dịch và tăng nguy cơ khởi phát bệnh zona.
Sử dụng thuốc ức chế miễn dịch: Việc sử dụng các thuốc ức chế hệ miễn dịch, đặc biệt là trong điều trị chống thải ghép sau phẫu thuật cấy ghép tạng hoặc các bệnh tự miễn, có thể làm tăng nguy cơ mắc zona, đặc biệt khi sử dụng kéo dài các thuốc kháng viêm corticoid.

_____________________________

HELLO DOCTOR – MANG SỨC KHỎE ĐẾN CUỘC SỐNG

_____________________________

Bệnh zona có lây không?

Người mắc bệnh zona có khả năng lây truyền virus varicella-zoster cho bất kỳ ai chưa có miễn dịch với bệnh thủy đậu. Sự lây truyền này thường xảy ra khi có tiếp xúc trực tiếp với dịch tiết từ các mụn nước của người bệnh. Khi bị lây nhiễm virus này, người đó sẽ mắc bệnh thủy đậu chứ không phải zona. Do đó, nếu bạn đang mắc bệnh zona, hãy tránh tiếp xúc gần gũi với:

Người có hệ miễn dịch suy yếu.
Trẻ sơ sinh.
Phụ nữ mang thai.

5. Biến chứng nguy hiểm của zona thần kinh

Zona thần kinh có thể gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm, ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe:

Đau dây thần kinh sau zona (Postherpetic neuralgia – PHN): Đây là biến chứng phổ biến nhất của zona thần kinh. Trong một số trường hợp, cơn đau do zona vẫn tiếp tục kéo dài dai dẳng sau khi các mụn nước đã lành hoàn toàn. Tình trạng này xảy ra do các sợi thần kinh bị tổn thương tiếp tục truyền tín hiệu đau từ da đến não. Đau dây thần kinh sau zona có thể kéo dài từ vài tháng đến nhiều năm, gây ảnh hưởng lớn đến chất lượng cuộc sống của người bệnh.
Giảm thị lực: Zona thần kinh xuất hiện ở gần hoặc ngay mắt (zona mắt) có thể gây nhiễm trùng và tổn thương mắt, dẫn đến giảm thị lực, thậm chí mù lòa.
Các vấn đề thần kinh khác: Tùy thuộc vào dây thần kinh bị ảnh hưởng, zona có thể gây ra các biến chứng thần kinh khác như viêm não, liệt mặt, giảm thính giác và mất thăng bằng.
Nhiễm trùng da thứ phát: Nếu các mụn nước không được chăm sóc và giữ vệ sinh đúng cách, da có thể bị nhiễm trùng bởi vi khuẩn, làm chậm quá trình lành bệnh và tăng nguy cơ để lại sẹo.

_____________________________

Xem danh sách các bác sĩ chuyên khoa da liễu

HELLO DOCTOR – MANG SỨC KHỎE ĐẾN CUỘC SỐNG

_____________________________

6. Phương pháp điều trị zona thần kinh

Bệnh zona thường được chẩn đoán dựa trên tiền sử đau ở một bên cơ thể, kết hợp với các dấu hiệu phát ban đặc trưng và mụn nước. Trong một số trường hợp, bác sĩ có thể lấy mẫu mô hoặc dịch từ mụn nước để xét nghiệm trong phòng thí nghiệm, đặc biệt là khi chẩn đoán không rõ ràng hoặc để loại trừ các bệnh lý khác.

Điều trị nội khoa bằng thuốc là phương pháp chủ yếu trong điều trị zona thần kinh. Bên cạnh đó, việc chăm sóc tại nhà đúng cách cũng đóng vai trò quan trọng trong việc hỗ trợ điều trị và giảm nhẹ triệu chứng.

Lưu ý quan trọng: Tất cả thông tin trong bài viết này chỉ mang tính chất tham khảo và cung cấp kiến thức tổng quan về bệnh zona. Bạn tuyệt đối không nên tự ý điều trị bệnh tại nhà mà cần tham khảo ý kiến và tuân theo hướng dẫn của bác sĩ chuyên khoa để đảm bảo an toàn và hiệu quả.

Thuốc kháng virus

Thuốc kháng virus đóng vai trò quan trọng trong việc điều trị zona thần kinh. Các loại thuốc kháng virus như acyclovir, valacyclovir hoặc famciclovir giúp ức chế sự nhân lên của virus, làm giảm mức độ nghiêm trọng và rút ngắn thời gian phát bệnh. Điều trị bằng thuốc kháng virus kịp thời, đặc biệt trong vòng 72 giờ đầu kể từ khi phát ban, có thể giúp giảm nguy cơ biến chứng đau dây thần kinh sau zona và các biến chứng khác. Bác sĩ thường khuyến cáo bệnh nhân nên bắt đầu sử dụng thuốc kháng virus ngay khi có những dấu hiệu nghi ngờ bệnh zona xuất hiện.

Thuốc hỗ trợ điều trị triệu chứng

Các loại thuốc giảm đau không kê đơn như paracetamol hoặc ibuprofen có thể giúp giảm đau nhẹ đến trung bình do zona gây ra. Kem bôi chứa calamine hoặc các loại kem chống ngứa khác có thể giúp làm dịu da và giảm ngứa. Trong trường hợp cơn đau dữ dội hoặc phát ban tập trung gần mắt hoặc tai, người bệnh cần tham khảo ý kiến bác sĩ ngay lập tức để được chỉ định các loại thuốc giảm đau mạnh hơn hoặc các phương pháp điều trị chuyên sâu khác.

Chăm sóc tại nhà

Chăm sóc tại nhà đúng cách, kết hợp với điều trị theo chỉ định của bác sĩ, giúp người bệnh zona thần kinh nhanh chóng hồi phục và giảm nguy cơ biến chứng.

Để giúp các mụn nước nhanh khô và ngăn ngừa nhiễm trùng, bạn có thể chườm mát vùng da bị phát ban bằng khăn mềm ẩm. Tắm nước mát hoặc tắm bột yến mạch cũng có thể giúp làm dịu da và giảm ngứa. Ngoài ra, việc duy trì chế độ sinh hoạt lành mạnh, ăn uống đầy đủ dinh dưỡng, tập thể dục nhẹ nhàng và giữ tinh thần thoải mái cũng rất quan trọng để tăng cường sức đề kháng và hỗ trợ quá trình hồi phục bệnh.

_____________________________