Hạnh phúc, một khái niệm tưởng chừng đơn giản nhưng lại khiến bao người trăn trở. Chúng ta thường tự hỏi: Mình có hạnh phúc không? Cuộc sống, hôn nhân, gia đình, công việc, đức tin… liệu có mang lại hạnh phúc cho mình? Nhưng, phải chăng ta đang đặt sai câu hỏi? Thay vì hỏi “Tôi có hạnh phúc không?”, câu hỏi đúng đắn hơn nên là: “Đời tôi có ý nghĩa không?”. Liệu cuộc sống, hôn nhân, gia đình, công việc, đức tin của tôi có ý nghĩa gì không? Ta cần chất vấn bản thân về ý nghĩa cuộc sống hơn là mải mê theo đuổi một hạnh phúc mơ hồ, bởi lẽ, đa phần chúng ta đều mang trong mình một quan niệm phi thực tế, lý tưởng hóa và sai lệch về hạnh phúc.
Chúng ta thường đồng nhất hạnh phúc với sự sung sướng và không căng thẳng. Ta mơ về một cuộc sống không áp lực, không mệt mỏi, không rạn nứt trong các mối quan hệ, không đau đớn về thể xác, không lo lắng về tài chính, không chán nản trong công việc, không thất vọng trong đức tin, không buồn phiền vì đội thể thao yêu thích thua cuộc… Nói cách khác, hạnh phúc được hình dung là một cuộc sống hoàn hảo với sức khỏe tuyệt vời, các mối quan hệ viên mãn, công việc lý tưởng, không chút lo âu hay căng thẳng, không buồn chán và luôn luôn thăng tiến.
Nhưng đó không phải là hạnh phúc đích thực. Ý nghĩa mới là điều tạo nên hạnh phúc, và ý nghĩa không phụ thuộc vào việc ta có trải qua đau đớn hay căng thẳng trong cuộc sống hay không. Hãy tưởng tượng, nếu ai đó hỏi Chúa Giê-su khi Người đang hấp hối trên thập giá rằng: “Ông có hạnh phúc không?”, câu trả lời chắc chắn sẽ là: “Không! Và đặc biệt hôm nay tôi không hạnh phúc gì!”. Nhưng nếu câu hỏi được đặt ra là: “Có ý nghĩa gì trong chuyện ông đang làm trên đó không?”, thì câu trả lời và nhãn quan sẽ hoàn toàn khác. Ý nghĩa sâu sắc có thể tồn tại ngay cả khi không có niềm vui hay hạnh phúc theo cách chúng ta thường nghĩ.
Nhìn lại những giai đoạn khác nhau trong đời, ta sẽ dễ dàng hiểu ra điều này. Có những giai đoạn đầy vất vả, khó khăn mà khi nhìn lại, ta thấy đó lại là thời gian hạnh phúc, đầy ý nghĩa. Ngược lại, cũng có những giai đoạn tưởng chừng sung sướng, vui vẻ nhưng giờ đây lại hiện rõ là một thời kỳ bất hạnh, đầy hối tiếc. Thời gian đã làm phai mờ nỗi đau và tô đậm niềm vui, biến những gì tưởng chừng tăm tối thành ánh sáng và ngược lại.
C.S. Lewis từng dạy rằng hạnh phúc và bất hạnh chiếu màu ngược thời gian. Nếu cuối đời ta hạnh phúc, ta sẽ nhận ra mình luôn hạnh phúc kể cả lúc gian nan. Và nếu cuối đời ta bất hạnh, ta sẽ nhận ra mình luôn bất hạnh, kể cả trong những khoảnh khắc hoan hỉ nhất. Ý nghĩa cuộc sống cuối cùng sẽ quyết định đời ta hạnh phúc hay bất hạnh. Nhiều người, trong đó có Chúa Giêsu, đã chịu đựng đau đớn lớn lao nhưng vẫn sống một đời hạnh phúc. Đáng buồn là điều ngược lại cũng đúng. Hạnh phúc liên quan nhiều đến ý nghĩa hơn là đến vui thú.
Trong tự truyện Ngạc nhiên trước Niềm vui, C.S. Lewis chia sẻ rằng hành trình đến với Kitô giáo của ông không hề dễ dàng. Ông thú nhận mình là “người trở lại miễn cưỡng nhất trong lịch sử Kitô giáo”. Nhưng điều cuối cùng đưa ông đến gần với Kitô giáo chính là việc nhận ra rằng ý nghĩa vượt cao hơn khái niệm thông thường của chúng ta về hạnh phúc. Ông hiểu ra rằng sự khát khao của Chúa tốt lành hơn sự nhẹ nhàng của con người, và sự cưỡng chế của Chúa là sự giải phóng của chúng ta.
Tiền không thể mua được hạnh phúc. Nó có thể mua được lạc thú, nhưng lạc thú không hẳn là hạnh phúc. Cuộc sống cuối cùng sẽ dạy chúng ta điều đó.
