Hạnh đầu đà (Dhuta) là pháp hành khắc khổ để dứt bỏ tham dục. Có 12 (có nơi ghi 13) hạnh đầu đà: 1- Y phục làm bằng những mảnh vải rách. 2- Chỉ dùng ba y. 3- Khất thực mà ăn. 4- Chỉ ăn một bữa vào giờ trưa. 5- Không ăn quá no. 6- Không giữ tiền bạc. 7- Sống độc cư. 8- Sống trong nghĩa địa. 9- Sống dưới gốc cây. 10- Sống ngoài trời. 11- Không ở cố định, thường du hành. 12- Ngồi ngủ, không nằm ngủ.
Điều đáng chú ý là hạnh đầu đà về một vài phương diện khá giống với khổ hạnh của ngoại đạo nhưng mục đích hoàn toàn khác nhau. Đầu đà là phương tiện quý báu trợ duyên cho sự thoát ly khỏi tham dục. Tu hành đầu đà để thành tựu Giới, tăng trưởng Định, và viên thành Tuệ.
Trong thời hiện đại hiếm có người tu nào giữ được một, hai hay trọn hết các hạnh đầu đà. Tuy vậy, công hạnh của bậc Thánh Đầu đà để nhắc nhở chúng ta về một đời sống giản dị, thanh bần, muốn ít và biết đủ. Làm sao để trong đời sống tu hành không bị vướng mắc nhiều quá vào ăn, mặc, ở hay ngũ dục, ngũ trần nói chung. Vì giải thoát, trong ý nghĩa đơn giản nhất là không bị kẹt, bị dính mắc, thong dong với mọi thứ trong đời sống hằng ngày.
