Criteria Là Gì? Acceptance Criteria (AC), hay tiêu chí chấp nhận, là tập hợp các điều kiện cụ thể mà sản phẩm hoặc dịch vụ cần đáp ứng để được xem là hoàn thành và thỏa mãn yêu cầu của khách hàng hoặc bên mua. Đây là công cụ quản lý chất lượng quan trọng, giúp đo lường và xác định sự thành công của dự án. Nắm vững khái niệm “criteria là gì” sẽ giúp bạn tối ưu quy trình phát triển và đảm bảo chất lượng sản phẩm.
Đặc điểm chính của Acceptance Criteria
Hiểu rõ “criteria là gì” cũng đồng nghĩa với việc nắm rõ các đặc điểm của nó. Một Acceptance Criteria hiệu quả cần đảm bảo các yếu tố sau:
- Rõ ràng và Cụ thể: Mô tả chi tiết, không mơ hồ, giúp mọi thành viên trong dự án hiểu đúng yêu cầu.
- Đo lường được (Đạt/Không đạt): Xác định cụ thể khi nào tính năng/sản phẩm đạt yêu cầu, giảm hiểu lầm khi đánh giá.
- Phản ánh Nhu cầu Người dùng: Dựa trên nhu cầu và mong muốn của người dùng cuối, đảm bảo sản phẩm đáp ứng đúng mục tiêu.
- Liên quan trực tiếp đến Yêu cầu: Phản ánh trực tiếp các yêu cầu chức năng và phi chức năng đã xác định.
- Dựa trên Tiêu chuẩn Chất lượng: Liên quan đến các tiêu chuẩn chất lượng (hiệu suất, bảo mật, ổn định) để đảm bảo sản phẩm đạt yêu cầu.
- Linh hoạt và Có thể Thay đổi: Có thể điều chỉnh và cập nhật theo thời gian để phản ánh sự thay đổi trong yêu cầu hoặc mong muốn của khách hàng.
Mục đích của Acceptance Criteria
Việc hiểu “criteria là gì” và ứng dụng nó vào dự án mang lại nhiều lợi ích, bao gồm:
- Xác định Chuẩn mực Chấp nhận: Mô tả rõ ràng các điều kiện sản phẩm/dịch vụ cần đáp ứng và giới hạn chấp nhận, đảm bảo sản phẩm đáp ứng yêu cầu khách hàng.
- Tạo Hiểu biết Chung: Đảm bảo tất cả thành viên (phát triển, khách hàng, bên liên quan) có cùng hiểu biết về mục tiêu và yêu cầu của sản phẩm.
- Hạn chế Hiểu lầm và Tranh cãi: Mô tả chi tiết yêu cầu, giảm thiểu xung đột và tranh cãi về việc sản phẩm có đáp ứng yêu cầu hay không.
Các loại Cấu trúc Acceptance Criteria
Có nhiều cách để trình bày Acceptance Criteria. Hai dạng phổ biến nhất là:
Scenario-oriented (Given/When/Then)
Mô tả tiêu chí dưới dạng kịch bản với chuỗi Given/When/Then:
- Given (Cho trước): Mô tả trạng thái ban đầu hoặc điều kiện tiên quyết.
- When (Khi): Mô tả hành động hoặc sự kiện người dùng thực hiện.
- Then (Thì): Chỉ định kết quả hoặc kết quả mong đợi.
Rule-oriented (Checklist)
Sử dụng danh sách kiểm tra (checklist) để liệt kê các quy tắc mà hệ thống cần tuân thủ. Dạng này phù hợp với các yêu cầu ở cấp độ hệ thống hoặc khi không cần mô tả chi tiết kịch bản.
Quy trình tạo Acceptance Criteria
Để tạo Acceptance Criteria hiệu quả, cần:
- Thảo luận với khách hàng, đối tác và các bên liên quan.
- Thảo luận trong quá trình chỉnh sửa Product Backlog và lập kế hoạch Sprint.
- Tận dụng Brainstorming và phản hồi từ khách hàng/người dùng.
Ai chịu trách nhiệm tạo Acceptance Criteria?
Product Owner thường là người chịu trách nhiệm viết Acceptance Criteria vì họ hiểu rõ nhu cầu khách hàng và chiến lược sản phẩm. Tuy nhiên, quá trình này cần sự tham gia của đội phát triển để đảm bảo tính khả thi và rõ ràng về mặt kỹ thuật.
Lỗi cần tránh khi tạo Acceptance Criteria
- Bỏ qua quan điểm người dùng.
- Chỉ đạo nhà phát triển “cách” thực hiện.
- Viết quá sớm hoặc quá muộn.
- Tiêu chí quá rộng hoặc quá mơ hồ.
- Số lượng tiêu chí quá nhiều.
So sánh Acceptance Criteria và Definition of Done
- Acceptance Criteria: Tập trung vào yêu cầu cụ thể của từng tính năng/sản phẩm.
- Definition of Done: Thiết lập tiêu chuẩn chung cho tất cả công việc trong dự án.
Kết luận
Hiểu rõ “criteria là gì” và áp dụng đúng Acceptance Criteria là yếu tố then chốt để đảm bảo chất lượng sản phẩm và thành công của dự án. Acceptance Criteria giúp định rõ yêu cầu, tạo sự đồng thuận, hạn chế tranh cãi và hướng đến mục tiêu chung. Việc xây dựng Acceptance Criteria cần sự hợp tác chặt chẽ giữa Product Owner, đội ngũ phát triển và các bên liên quan.
