Trong thế giới hải sản phong phú, bên cạnh nghêu, sò, ốc, hến quen thuộc, chem chép nổi lên như một đặc sản được nhiều người yêu thích. Đặc biệt, vẹm xanh, một loại chem chép phổ biến, thường xuyên xuất hiện trong các món ăn từ bình dân đến sang trọng. Vậy Con Chem Chép Là Con Gì mà lại được ưa chuộng đến vậy? Bài viết này sẽ cung cấp cho bạn cái nhìn toàn diện về loài hải sản này.
Chem chép, hay còn gọi là vẹm, thuộc bộ Mytiloida, là một nhóm hải sản có giá trị dinh dưỡng cao và hương vị đặc trưng, thường được dùng để chế biến thành nhiều món ăn hấp dẫn, làm phong phú thêm thực đơn gia đình và nhà hàng.
Chem chép, hay vẹm, thuộc bộ Mytiloida, là hải sản được yêu thích và chế biến thành nhiều món ăn ngon.
1. Chem Chép Là Con Gì?
1.1. Nhận Dạng và Phân Loại Chem Chép
Chem chép là loài nhuyễn thể hai mảnh, có hình dạng tương tự nghêu, sò, hến nhưng vỏ dài và thon hơn. Chúng thuộc bộ Mytiloida, và vẹm xanh là một trong những loại chem chép nổi tiếng nhất, được biết đến rộng rãi trong ẩm thực. Vẹm xanh khi còn nhỏ có màu xanh đặc trưng ở vỏ, dễ dàng nhận biết. Khi trưởng thành, vỏ vẹm xanh chuyển sang màu nâu đen.
Chem chép là loài hải sản bản địa của vùng Ấn Độ Dương – Thái Bình Dương. Chúng phân bố rộng rãi ở các vùng biển Caribe, Bắc Mỹ, Nam Mỹ, Nhật Bản, Trung Quốc, Thái Lan và Việt Nam.
Ngày nay, để đáp ứng nhu cầu thị trường, chem chép, đặc biệt là vẹm xanh, đã được nuôi trồng rộng rãi.
Nuôi trồng vẹm xanh là một ngành kinh tế biển quan trọng, cung cấp nguồn hải sản ổn định cho thị trường.
1.2. Chem Chép Ở Việt Nam
Tại Việt Nam, chem chép tự nhiên được phân thành hai nhóm chính để dễ dàng phân biệt: chem chép biển và chem chép sông.
Vẹm xanh là loại chem chép nuôi trồng chủ yếu ở nhiều vùng ven biển thích hợp. Các vùng nuôi vẹm xanh tiêu biểu bao gồm Nghệ An, Lăng Cô – Huế, Hà Tĩnh, Khánh Hòa và Kiên Giang.
1.2.1. Chem Chép Biển
Chem chép biển, hay vẹm biển, tập trung nhiều ở vùng biển miền Trung Việt Nam, đặc biệt là các khu vực biển Quảng Ngãi, Quảng Bình, Phú Yên. Vùng biển Phú Yên và Nam Định nổi tiếng với trữ lượng vẹm xanh dồi dào. Các vùng biển đảo khác của Việt Nam cũng có nguồn chem chép tự nhiên để khai thác, mang đến đặc sản địa phương cho du khách và người dân.
1.2.2. Chem Chép Sông
Chem chép sông sinh sống chủ yếu ở các vùng cửa sông nước lợ, đầm, ao nước lợ. Chúng có mặt ở nhiều vùng cửa sông, nước lợ, đầm, rạch, bãi bồi trên khắp Việt Nam, từ Bắc vào Nam. Tuy nhiên, trữ lượng khai thác có thể khác nhau tùy từng vùng.
Chem chép sinh sống tự nhiên ở các vùng cửa sông, đầm phá, và bãi bồi ven biển Việt Nam.
1.2.3. Mùa Vụ Chem Chép Ngon Nhất
Chem chép tự nhiên có thể thu hoạch quanh năm, và nguồn cung từ nuôi trồng cũng ổn định. Tuy nhiên, giống như nhiều loại hải sản khác, chem chép ngon và béo mập nhất khi vào đúng mùa vụ.
Thời điểm chem chép ngon nhất thường rơi vào khoảng tháng 5 đến tháng 7 âm lịch. Thời tiết càng lạnh, thịt chem chép càng chắc và ngọt.
1.3. Giá Trị Dinh Dưỡng và Hương Vị Của Chem Chép
Chem chép có thịt ngọt, béo nhưng lại ít chất béo. Thịt chem chép chứa nhiều protein, kẽm, canxi, sắt, kali và các dưỡng chất khác. Hàm lượng dinh dưỡng dồi dào trong thịt vẹm rất tốt cho sức khỏe, đặc biệt là cho xương khớp nhờ chứa nhiều khoáng chất, enzyme, glycosaminoglycans (GAGS) và vitamin.
Thịt vẹm xanh còn được biết đến với công dụng chống viêm, cải thiện lưu thông máu và tốt cho người bệnh hen suyễn. Ngoài ra, chem chép còn được xem là thực phẩm hỗ trợ cải thiện và tăng cường khả năng sinh sản.
Chem chép không chỉ ngon miệng mà còn giàu dinh dưỡng, mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe người dùng.
1.4. Giá Cả Chem Chép Trên Thị Trường
Giá chem chép hiện nay dao động từ 80.000đ đến 160.000đ/kg, tùy thuộc vào mùa vụ, nguồn cung và kích cỡ. Nhìn chung, giá vẹm khá bình dân, phù hợp với túi tiền của nhiều gia đình.
1.5. Bà Bầu Ăn Chem Chép Được Không?
Bà bầu hoàn toàn có thể ăn chem chép vì đây là nguồn thực phẩm giàu dinh dưỡng, cung cấp nhiều khoáng chất và vitamin có lợi cho sức khỏe thai kỳ. Hơn nữa, chem chép ít chất béo, không gây tăng cân quá mức cho phụ nữ mang thai.
Tuy nhiên, bà bầu cần lưu ý:
- Chem chép phải được sơ chế kỹ càng, bỏ vỏ và nấu chín hoàn toàn để đảm bảo an toàn vệ sinh thực phẩm, tránh nguy cơ nhiễm khuẩn và virus.
- Chỉ nên ăn chem chép 1-2 lần mỗi tuần, với lượng vừa phải khoảng 300-400g.
Bà bầu có thể ăn chem chép với lượng vừa phải, đảm bảo chế biến kỹ lưỡng để an toàn và bổ dưỡng.
2. Các Món Ngon Dễ Làm Từ Chem Chép
Chem chép có thể chế biến thành nhiều món ăn ngon, bổ dưỡng và thanh mát. Dưới đây là 3 món ăn phổ biến và dễ thực hiện bạn có thể tham khảo:
2.1. Chem Chép Nướng Mỡ Hành
Chem chép nướng mỡ hành là món ăn được yêu thích nhất từ chem chép. Món ăn này có nhiều công thức và cách làm, từ đơn giản đến cầu kỳ, tùy theo sở thích của mỗi người. Nếu bạn đã quen thuộc với món hàu nướng mỡ hành hay sò lông nướng mỡ hành, bạn có thể áp dụng cách tương tự cho chem chép.
Chem chép nướng mỡ hành là món ăn quốc dân, được nhiều người yêu thích bởi hương vị thơm ngon, béo ngậy.
2.1.1. Chuẩn Bị Nguyên Liệu
- 1 kg chem chép
- 1/2 chén bơ lạt đun chảy
- 3 thìa canh dầu hào
- 1/2 chén nước
- 1 thìa canh đường
- 1/2 thìa cà phê nước mắm
- 1 thìa cà phê bột năng
- 1 thìa canh tương ớt (hoặc hơn tùy khẩu vị)
- 1 nắm hành lá
- 1 miếng gừng cắt sợi
- 3 tép tỏi băm nhuyễn
- Dầu ăn
- 1/2 chén đậu phộng rang, giã dập
- 1/3 chén hành phi
- Nguyên liệu làm nước mắm chua ngọt hoặc muối tiêu chanh (tùy chọn)
Nguyên liệu tươi ngon là yếu tố quan trọng để món chem chép nướng mỡ hành thêm phần hấp dẫn.
2.1.2. Các Bước Thực Hiện
-
Sơ chế và chuẩn bị nước sốt:
- Chem chép tươi mua về rửa sạch vỏ, ngâm với nước ớt khoảng 30 phút cho nhả hết cát.
- Hành lá rửa sạch, cắt nhỏ.
- Làm nước mắm chua ngọt hoặc muối tiêu chanh tùy sở thích.
- Pha nước sốt hành: trộn đều dầu hào, nước mắm, đường, bột năng, tương ớt và nước.
-
Làm mỡ hành: Phi thơm hành lá với dầu ăn.
-
Nướng chem chép:
- Luộc sơ chem chép cho mở miệng, tách bỏ một nửa vỏ.
- Xếp chem chép lên khay, rưới bơ đun chảy.
- Nướng khoảng 7-10 phút đến khi thơm.
- Rưới nước sốt hành lên, nướng thêm 3-5 phút cho thấm gia vị.
- Rắc hành phi, đậu phộng và hành lá lên trên.
Nước sốt mỡ hành thơm ngon, đậm đà là bí quyết tạo nên hương vị đặc trưng cho món chem chép nướng.
Chem chép nướng mỡ hành thành phẩm với màu sắc hấp dẫn và hương thơm lôi cuốn, là món ăn lý tưởng cho các buổi tiệc gia đình.
2.2. Chem Chép Hấp Sả
Các món hải sản hấp luôn được ưa chuộng, đặc biệt với những ai thích hương vị tự nhiên, không quá nhiều gia vị. Chem chép hấp sả là một lựa chọn tuyệt vời, dễ làm và giữ trọn vị ngọt tự nhiên của hải sản.
Chem chép hấp sả là món ăn thanh đạm, giữ trọn vẹn hương vị tươi ngon tự nhiên của hải sản.
2.2.1. Chuẩn Bị Nguyên Liệu
- 1.5 kg chem chép tươi ngon
- 1 nắm sả cây
- 2-3 trái ớt (tùy khẩu vị)
- 2 thìa canh bột nêm
- Đường, muối, tiêu xay, chanh, bột ngọt (tùy chọn)
2.2.2. Các Bước Thực Hiện
- Chem chép ngâm nước cho nhả cát, rửa sạch.
- Sả rửa sạch, cắt khúc và bào mỏng. Ớt rửa sạch, cắt lát hoặc băm nhỏ.
- Pha muối tiêu chanh để chấm.
- Xếp sả khúc dưới nồi, cho chem chép lên trên.
- Rải sả bào và ớt lên chem chép.
- Nêm gia vị (đường, bột nêm, muối).
- Đậy vung, hấp đến khi chem chép chín (khoảng 5-7 phút).
- Thưởng thức nóng với muối tiêu chanh.
Cách làm chem chép hấp sả vô cùng đơn giản, ai cũng có thể thực hiện tại nhà.
2.3. Cháo Chem Chép
Nếu bạn muốn đổi vị cho bữa ăn gia đình bằng món cháo hải sản, cháo chem chép là một gợi ý tuyệt vời. Món cháo này thanh mát, dễ ăn và không kém phần bổ dưỡng so với cháo hàu hay cháo mực.
Cháo chem chép là món ăn bổ dưỡng, dễ tiêu hóa, phù hợp cho mọi lứa tuổi, đặc biệt là trẻ em và người lớn tuổi.
2.3.1. Chuẩn Bị Nguyên Liệu
- 300g thịt chem chép, nước luộc chem chép
- 100g gạo tẻ rang
- 1/2 củ tỏi, cắt lát hoặc băm nhỏ
- 1 nắm hành lá
- 200g giá đỗ (tùy chọn)
- Gia vị: muối, đường, bột nêm, bột ngọt, nước mắm, sa tế, tương ớt hoặc ớt tươi (tùy chọn), tiêu xay…
- Củ quả nấu cùng: cà rốt, bông cải xanh hoặc súp lơ trắng (tùy chọn)
- Rau ăn kèm: rau đắng, rau má (tùy chọn)
- Rau thơm: ngò gai, ngò rí (tùy chọn)
Nguyên liệu đa dạng giúp món cháo chem chép thêm phần phong phú và bổ dưỡng.
2.3.2. Các Bước Thực Hiện
-
Sơ chế:
- Hành lá, rau thơm, rau ăn kèm rửa sạch, cắt nhỏ.
- Cà rốt gọt vỏ, cắt hạt lựu. Bông cải xanh/trắng tách bông, rửa sạch.
- Tỏi phi vàng, để riêng một nửa, nửa còn lại để xào chem chép.
-
Nấu cháo:
- Phi thơm tỏi, thêm sa tế, xào chem chép với gia vị (đường, bột ngọt, nước mắm, bột nêm).
- Nấu cháo bằng nước luộc chem chép và gạo rang, cho cà rốt vào nấu cùng.
- Khi cháo nhừ, cho bông cải vào nấu chín.
- Cho chem chép đã xào vào cháo, nêm nếm lại gia vị.
- Thêm tỏi phi, hành lá, ngò gai (nếu dùng) vào cháo.
-
Thưởng thức: Múc cháo ra tô, thêm rau má hoặc rau đắng, rắc tiêu xay, hành lá, ngò rí (nếu dùng) và thưởng thức nóng.
Cháo chem chép thành phẩm với hương vị đậm đà, thơm ngon, là món ăn lý tưởng để bồi bổ sức khỏe.
Hy vọng qua bài viết này, bạn đã hiểu rõ hơn về con chem chép, từ đặc điểm, giá trị dinh dưỡng đến các món ăn ngon và dễ làm từ loài hải sản này. Hãy bổ sung chem chép vào thực đơn gia đình để làm phong phú bữa ăn và tận hưởng những lợi ích tuyệt vời mà nó mang lại nhé!
