Bệnh zona thần kinh là một dạng biến chứng của bệnh zona, gây ra bởi sự tái hoạt động của virus Varicella-Zoster (VZV) – loại virus gây bệnh thủy đậu. Khi hệ miễn dịch suy yếu, virus này có thể “thức dậy” và gây ra các triệu chứng đau đớn. Vậy Bệnh Zona Thần Kinh Là Gì? Hãy cùng tìm hiểu nguyên nhân, triệu chứng, cách điều trị và phòng ngừa bệnh.
Zona Thần Kinh Là Bệnh Gì?
Zona thần kinh là tình trạng đau dây thần kinh dai dẳng sau khi bệnh zona (hay còn gọi là giời leo) đã khỏi. Zona là bệnh nhiễm trùng do virus VZV gây ra. Sau khi mắc thủy đậu, virus này sẽ nằm im trong các dây thần kinh. Khi hệ miễn dịch suy yếu do tuổi tác, stress, bệnh tật…, virus có thể tái hoạt động và gây ra zona. Bệnh zona thần kinh có thể kéo dài nhiều tháng, thậm chí nhiều năm sau khi các vết loét trên da do zona đã lành.
Nguyên Nhân Gây Bệnh Zona Thần Kinh
Nguyên nhân chính gây bệnh zona thần kinh là do sự tái hoạt động của virus VZV. Một số yếu tố làm tăng nguy cơ tái hoạt động của virus bao gồm:
- Suy giảm miễn dịch do tuổi tác, bệnh tật (HIV, ung thư…), sử dụng thuốc ức chế miễn dịch.
- Căng thẳng kéo dài.
- Mệt mỏi, suy nhược cơ thể.
- Sau phẫu thuật lớn.
Triệu Chứng Của Bệnh Zona Thần Kinh
Triệu chứng điển hình của bệnh zona thần kinh là đau dây thần kinh. Cơn đau có thể âm ỉ hoặc dữ dội, thường xuất hiện ở một bên cơ thể, theo đường đi của dây thần kinh bị ảnh hưởng. Các triệu chứng khác có thể bao gồm:
1. Đau Rát và Ngứa
Cảm giác ngứa ran, đau hoặc nóng rát là những triệu chứng ban đầu, xuất hiện trước khi phát ban. Người bệnh có thể cảm thấy đau dọc theo dây thần kinh ở một bên cơ thể.
2. Mụn Nước, Bóng Nước Chứa Dịch
Phát ban nổi lên dưới dạng mụn nước, mọc thành chùm theo đường đi của dây thần kinh. Trong vài ngày, các mụn nước này liên kết lại thành bóng nước chứa dịch, gây đau khi vỡ ra.
3. Sưng Đau Hạch Bạch Huyết
Hạch bạch huyết ở vùng da bị tổn thương có thể sưng đau.
4. Các Triệu Chứng Khác
- Sốt.
- Ớn lạnh.
- Đau đầu.
- Mệt mỏi.
- Nhạy cảm với ánh sáng.
Các Thể Bệnh Zona Thường Gặp
Bệnh zona có thể xuất hiện ở nhiều vị trí khác nhau trên cơ thể, phổ biến nhất là:
- Zona mặt: Ảnh hưởng đến vùng da quanh mắt, trán, thái dương. Nguy hiểm vì có thể gây biến chứng liệt mặt, tổn thương mắt.
- Zona tai: Gây đau tai, ù tai, chóng mặt, mất thính lực.
- Zona miệng: Gây đau rát trong miệng, khó nuốt, khó nói.
- Zona thân mình: Thường xuất hiện ở vùng ngực, lưng, bụng.
Chẩn Đoán và Điều Trị Bệnh Zona Thần Kinh
Chẩn đoán bệnh zona thần kinh dựa trên triệu chứng lâm sàng và tiền sử bệnh thủy đậu. Bác sĩ có thể chỉ cần khám lâm sàng là đủ để chẩn đoán.
Điều trị bệnh zona thần kinh tập trung vào giảm đau và ngăn ngừa biến chứng. Các phương pháp điều trị bao gồm:
- Thuốc kháng virus: Giúp giảm thời gian bị bệnh và ngăn ngừa biến chứng.
- Thuốc giảm đau: Paracetamol, ibuprofen, thuốc giảm đau thần kinh…
- Thuốc bôi ngoài da: Kem chứa acyclovir hoặc các loại kem làm dịu da.
Phòng Ngừa Bệnh Zona Thần Kinh
Biện pháp phòng ngừa hiệu quả nhất là tiêm vắc xin phòng bệnh zona. Vắc xin được khuyến cáo cho người từ 50 tuổi trở lên. Các biện pháp khác bao gồm:
- Giữ vệ sinh cá nhân tốt.
- Tăng cường hệ miễn dịch bằng chế độ ăn uống lành mạnh, tập thể dục đều đặn, ngủ đủ giấc.
- Tránh tiếp xúc với người bị zona.
Khi Nào Cần Gặp Bác Sĩ?
Nên đi khám bác sĩ ngay khi có các triệu chứng nghi ngờ zona thần kinh, đặc biệt là khi:
- Đau dữ dội, không giảm khi dùng thuốc giảm đau thông thường.
- Phát ban lan rộng.
- Xuất hiện các triệu chứng thần kinh như yếu cơ, liệt mặt.
- Sốt cao, ớn lạnh.
Bệnh zona thần kinh có thể gây ra những cơn đau dai dẳng, ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống. Việc chẩn đoán và điều trị sớm sẽ giúp giảm đau, ngăn ngừa biến chứng và rút ngắn thời gian hồi phục. Hãy đến gặp bác sĩ ngay khi có dấu hiệu nghi ngờ bệnh.
