Bệnh trĩ, một vấn đề sức khỏe phổ biến thường gặp sau tuổi 30, đặc biệt là ở nhân viên văn phòng. Do tính chất nhạy cảm của vùng bệnh, nhiều người e ngại đi khám, dẫn đến tình trạng bệnh nặng và biến chứng khó lường. Bài viết này sẽ cung cấp thông tin chi tiết về bệnh trĩ, giúp bạn hiểu rõ hơn về căn bệnh này.
Bệnh trĩ (hemorrhoids) là gì? Đây là tình trạng giãn ra của các tĩnh mạch ở hậu môn và trực tràng dưới, tương tự như chứng giãn tĩnh mạch chân. Bệnh trĩ rất phổ biến ở Việt Nam, với tỷ lệ mắc bệnh từ 30-50% dân số theo nghiên cứu của Hội Hậu môn Trực tràng học Việt Nam. Mặc dù không nguy hiểm đến tính mạng, bệnh trĩ gây ra nhiều phiền toái, ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống. Hiểu đúng về bệnh trĩ giúp phòng ngừa, điều trị dứt điểm và cải thiện chất lượng sống. Bệnh trĩ có thể phát triển bên trong trực tràng (trĩ nội) hoặc dưới da xung quanh hậu môn (trĩ ngoại).
Các Cấp Độ Của Bệnh Trĩ Nội
Dựa vào mức độ sa búi trĩ, bác sĩ phân loại bệnh trĩ nội thành 4 cấp độ:
- Trĩ độ 1: Búi trĩ nằm hoàn toàn trong ống hậu môn, chưa sa ra ngoài.
- Trĩ độ 2: Búi trĩ lòi ra ngoài khi đi đại tiện nhưng tự co vào sau đó.
- Trĩ độ 3: Búi trĩ lòi ra ngoài khi đi đại tiện và cần dùng tay đẩy vào.
- Trĩ độ 4: Búi trĩ thường xuyên sa ra ngoài ngay cả khi không đi đại tiện, gây khó khăn cho việc đại tiện và sinh hoạt.
Nguyên Nhân Gây Bệnh Trĩ
Bệnh trĩ có thể xảy ra ở mọi lứa tuổi, nhưng phổ biến nhất là ở người từ 30-60 tuổi, trong đó tỷ lệ nữ giới mắc bệnh cao hơn nam giới.
Một số yếu tố nguy cơ gây bệnh trĩ bao gồm:
- Ngồi nhiều, ít vận động.
- Uống ít nước.
- Uống rượu bia.
- Ăn đồ cay nóng.
- Chế độ ăn thiếu rau xanh và chất xơ.
- Béo phì.
- Mang thai.
- Táo bón hoặc tiêu chảy mãn tính.
- Quan hệ tình dục qua đường hậu môn.
- Ngồi bồn cầu lâu hoặc rặn nhiều khi đi đại tiện.
- U vùng tiểu khung.
Triệu Chứng Của Bệnh Trĩ
Người bị bệnh trĩ có thể gặp các triệu chứng sau:
- Sa búi trĩ: Búi trĩ sa ra ngoài hậu môn khi đi tiêu, trường hợp nặng có thể xuất hiện thường xuyên.
- Sưng đau: Búi trĩ bị tắc mạch hoặc sa nghẹt gây sưng đau.
- Chảy máu: Đại tiện ra máu nhưng không đau. Lượng máu có thể ít (thấm giấy vệ sinh) hoặc nhiều (chảy thành tia).
- Ngứa hậu môn: Thường xuyên bị kích thích hoặc ngứa hậu môn, dễ nhầm lẫn với nhiễm giun kim.
- Đau rát: Khó chịu, đau rát hậu môn tăng dần theo mức độ tiến triển của bệnh.
Biến Chứng Của Bệnh Trĩ
Bệnh trĩ có thể diễn ra trong một giai đoạn hoặc kéo dài suốt đời. Việc điều trị trĩ ở giai đoạn muộn sẽ khó khăn và tốn kém hơn do đã phát sinh nhiều biến chứng.
Các biến chứng phổ biến của bệnh trĩ:
- Thiếu máu: Chảy máu hậu môn thường xuyên dẫn đến thiếu máu mạn tính, ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe.
- Trĩ sa nghẹt: Búi trĩ thò ra ngoài và không thể thụt vào trong, gây tắc mạch máu, sưng to, căng cứng và đau đớn.
- Tắc mạch: Cục máu đông hình thành trong tĩnh mạch của búi trĩ khi máu lưu thông bị cản trở, gây đau và có thể hoại tử.
- Viêm loét, nhiễm trùng: Viêm da quanh hậu môn, viêm nhiễm xảy ra khi có loét hoặc hoại tử búi trĩ.
- Ung thư đại trực tràng: Nghiên cứu cho thấy người mắc bệnh trĩ có nguy cơ ung thư đại trực tràng cao hơn người bình thường.
Khi Nào Cần Đến Bệnh Viện?
Nên đến bệnh viện khám ngay khi nhận thấy các triệu chứng của bệnh trĩ để được tư vấn, hướng dẫn chế độ ăn uống và điều trị kịp thời. Trường hợp nặng, cần phẫu thuật hoặc các thủ thuật loại bỏ búi trĩ.
Cần đến bệnh viện ngay khi:
- Chảy máu thành tia.
- Hậu môn có biểu hiện hoại tử.
- Hậu môn kích thích đau rát, khó sinh hoạt.
Các Phương Pháp Điều Trị Bệnh Trĩ
Tùy theo tình trạng bệnh, bác sĩ sẽ chỉ định phương pháp điều trị phù hợp:
Điều Trị Tại Bệnh Viện:
- Thắt dây cao su: Áp dụng cho bệnh trĩ nhẹ.
- Chích xơ: Tiêm hóa chất vào mô trĩ để làm teo búi trĩ.
- Phẫu thuật Longo: Cắt và treo búi trĩ bằng máy chuyên dụng.
- Phẫu thuật cắt trĩ kinh điển: Dùng cho trĩ hỗn hợp hoặc trĩ biến chứng. Hiện nay có thể sử dụng dao siêu âm cắt trĩ để giảm thiểu tổn thương và đau đớn.
Cách Trị Bệnh Trĩ Tại Nhà:
- Ăn thực phẩm giàu chất xơ.
- Dùng thuốc bôi hoặc thuốc cải thiện tuần hoàn máu.
- Ngâm hậu môn trong nước ấm.
- Tránh vận động mạnh, ngồi hoặc đứng lâu.
- Uống thuốc giảm đau theo chỉ định của bác sĩ.
Hướng Dẫn Phòng Bệnh Trĩ
Để phòng bệnh trĩ, cần:
- Ăn uống khoa học, chế độ ăn giàu chất xơ.
- Uống đủ nước.
- Hạn chế ăn cay nóng, uống rượu bia, cà phê.
- Hạn chế ngồi lâu, thường xuyên vận động.
- Duy trì thói quen tập thể dục.
- Không mặc quần quá chật.
- Điều trị táo bón kịp thời.
Bệnh trĩ là bệnh lý lành tính nhưng có thể gây ra biến chứng nghiêm trọng. Chủ động phòng ngừa và điều trị sớm giúp quá trình điều trị dễ dàng hơn, khả năng khỏi bệnh cao hơn và tiết kiệm chi phí.
