Acid uric là một chất thải tự nhiên được hình thành khi cơ thể phân hủy purin – một chất có trong nhiều loại thực phẩm như thịt đỏ, nội tạng động vật và một số loại rau củ. Xét nghiệm acid uric được sử dụng để đo lường nồng độ acid uric trong máu hoặc nước tiểu, giúp bác sĩ đánh giá sức khỏe tổng quát và chẩn đoán các bệnh lý liên quan. Vậy Acid Là Gì và xét nghiệm acid uric có ý nghĩa như thế nào?
Acid uric là một chỉ số quan trọng phản ánh tình trạng sức khỏe, đặc biệt trong việc xác định nguy cơ mắc bệnh gout, sỏi thận. Bác sĩ thường chỉ định xét nghiệm này để xác định chính xác nồng độ acid uric trong cơ thể.
Nồng độ Acid Uric bao nhiêu là bất thường?
Tăng acid uric máu là nguyên nhân chính gây ra bệnh gout. Chỉ số acid uric cao được xác định dựa trên giới tính và độ tuổi:
- Nữ giới: > 6.0 mg/dL.
- Nam giới: > 7.0 mg/dL.
- Trẻ em, thanh thiếu niên: > 5.5 mg/dL.
Tuy nhiên, không phải lúc nào tăng acid uric máu cũng dẫn đến bệnh gout. Đôi khi, cơn gout cấp có thể tự khỏi mà không cần điều trị, mặc dù nồng độ acid uric trong máu vẫn cao.
Xét nghiệm Acid Uric là gì?
Xét nghiệm acid uric (axit uric) giúp bác sĩ kiểm tra nồng độ acid uric trong máu hoặc nước tiểu, từ đó phát hiện các dấu hiệu bất thường tiềm ẩn nguy cơ gây bệnh. Kết quả xét nghiệm hỗ trợ bác sĩ chẩn đoán và điều trị kịp thời, hiệu quả các bệnh lý liên quan.
Ý nghĩa của xét nghiệm Acid Uric
Xét nghiệm acid uric được chỉ định để chẩn đoán các bệnh lý gây biến đổi nồng độ acid uric trong cơ thể, bao gồm:
- Rối loạn chức năng thận.
- Rối loạn chuyển hóa.
- Suy thận.
- Gout.
- Bệnh bạch cầu.
- Vảy nến.
- Thiếu ăn hoặc suy kiệt.
- Sử dụng thuốc độc tế bào.
Khi nào cần làm xét nghiệm Acid Uric?
Bác sĩ thường chỉ định xét nghiệm acid uric trong các trường hợp sau:
- Chẩn đoán và theo dõi bệnh gout khi có triệu chứng lâm sàng phù hợp.
- Theo dõi chức năng thận sau tổn thương, chẩn đoán rối loạn chức năng thận hoặc xác định nguyên nhân gây sỏi thận.
- Theo dõi bệnh nhân trước và sau khi điều trị ung thư bằng hóa trị và xạ trị.
Quy trình thực hiện xét nghiệm Acid Uric
Xét nghiệm acid uric trong máu thường được thực hiện vào buổi sáng. Bệnh nhân cần nhịn ăn ít nhất 4 giờ trước khi lấy máu.
Quy trình xét nghiệm tương tự như các xét nghiệm máu thông thường:
- Khử trùng vị trí lấy máu.
- Dùng kim tiêm lấy máu từ tĩnh mạch cánh tay hoặc bàn tay.
- Cho máu vào ống nghiệm chứa chất chống đông.
- Ly tâm mẫu máu trước khi phân tích.
Kết quả xét nghiệm có thể bị sai lệch nếu bệnh nhân uống rượu, sử dụng thuốc giảm đau (ibuprofen, aspirin), theophylline, thuốc chẹn beta giao cảm, thuốc ức chế men chuyển, corticoid, vitamin C… Do đó, cần thông báo với bác sĩ về tất cả các loại thuốc và thực phẩm chức năng đang sử dụng.
Hướng dẫn đọc chỉ số Acid Uric
- Nồng độ acid uric trong máu: Nam giới là 5.1 ± 1.0 mg/dl (420 μmol/lít) và nữ giới là 4.0 ± 1mg/dl (360 μmol/lít).
- Tổng lượng acid uric trong cơ thể: Nam giới khoảng 1200mg và nữ giới khoảng 600mg.
Chỉ số tốt nhất là dưới 6 mg/dl. Mức này sẽ giảm nguy cơ mắc bệnh gout. Nồng độ acid uric ở mức 6-7 mg/dl là bình thường và an toàn. Các mức cao hơn cho thấy nguy cơ mắc bệnh gout và cần được theo dõi, điều trị.
Nguyên nhân gây tăng Acid Uric trong máu
Một số nguyên nhân phổ biến gây tăng acid uric trong máu:
- Yếu tố di truyền: Các điều kiện di truyền hoặc vấn đề trong quá trình trao đổi chất.
- Tăng chuyển hóa purine: Xảy ra ở bệnh nhân có khối u phát triển nhanh, ung thư di căn, một số bệnh bạch cầu.
- Giảm bài tiết acid uric: Thường gặp ở người bị bệnh thận mãn tính.
- Chế độ dinh dưỡng không khoa học: Tiêu thụ quá nhiều thực phẩm giàu purine như nội tạng động vật, thịt đỏ, hải sản, rượu bia…
Cách phòng tránh nồng độ Acid Uric tăng cao
Để giảm nguy cơ tăng acid uric, cần lưu ý:
- Giảm lượng đạm trong khẩu phần ăn, hạn chế thực phẩm giàu purine.
- Ưu tiên rau củ ít purine và giàu chất xơ.
- Hạn chế đồ uống có chất kích thích.
- Uống nhiều nước lọc (2-3 lít/ngày).
- Thường xuyên kiểm tra sức khỏe định kỳ và thực hiện xét nghiệm acid uric.
Khi nồng độ acid uric trong máu tăng cao kèm theo các triệu chứng bệnh lý, bác sĩ sẽ có hướng xử trí phù hợp. Xét nghiệm acid uric đóng vai trò quan trọng trong chẩn đoán và điều trị bệnh gout, giúp kiểm soát tốt tình trạng bệnh và ngăn ngừa các biến chứng nguy hiểm.
