Tiền sản giật là một biến chứng thai kỳ nguy hiểm, ảnh hưởng đến khoảng 5% thai phụ. Nó là một trong những nguyên nhân hàng đầu gây tử vong cho mẹ bầu và trẻ sơ sinh. Vậy Tiền Sản Giật Là Gì, nguyên nhân, dấu hiệu và cách điều trị như thế nào? Hãy cùng tìm hiểu chi tiết trong bài viết này.
Theo thống kê, tiền sản giật là biến chứng sản khoa thường gặp và là một trong những nguyên nhân trực tiếp gây tử vong cho khoảng 17% bà mẹ. Biến chứng này có thể xuất hiện sớm sau tuần thai thứ 20 nhưng đa phần triệu chứng thường xuất hiện sau tuần thai thứ 34 (khoảng 3 tháng cuối thai kỳ).
Tiền sản giật là gì? Định nghĩa y khoa
Tiền sản giật (tiếng Anh: Preeclampsia) là một biến chứng thai kỳ nghiêm trọng, đặc trưng bởi huyết áp cao và có thể gây tổn thương đến các cơ quan khác, thường là gan và thận. Ở một vài thai phụ, triệu chứng lại xuất hiện sau khi lâm bồn, thường là trong vòng 48 giờ sau sinh.
Tiền sản giật là căn nguyên dẫn đến sản giật – một tai biến sản khoa nghiêm trọng có thể gây nguy hiểm cho sức khỏe của mẹ và bé, thậm chí gây tử vong nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời.
Dấu hiệu nhận biết tiền sản giật khi mang thai
Dấu hiệu đầu tiên của tiền sản giật thường là tăng huyết áp thai kỳ. Huyết áp vượt quá 140/90mmHg – được ghi nhận trong hai lần, cách nhau ít nhất 4 giờ – được đánh giá là bất thường.
Ngoài ra, các biểu hiện khác của tiền sản giật bao gồm:
- Protein dư thừa trong nước tiểu (protein niệu)
- Nhức đầu dữ dội
- Thay đổi về thị lực, bao gồm mất thị lực tạm thời, mờ mắt hoặc nhạy cảm với ánh sáng
- Đau bụng trên, thường là phía bên phải dưới xương sườn
- Buồn nôn và nôn
- Lượng nước tiểu giảm
- Giảm mức độ tiểu cầu trong máu (giảm tiểu cầu)
- Chức năng gan suy giảm
- Khó thở (do chất lỏng tích tụ trong phổi)
- Tăng cân đột ngột (hơn 2kg/tuần)
- Sưng (phù) – đặc biệt là ở mặt và tay, chân
Khi nào cần đi gặp bác sĩ ngay?
Gọi ngay cho bác sĩ hoặc đi tới bệnh viện ngay, nếu như bạn có các triệu chứng sau: đau nặng đầu nhiều, tầm nhìn suy giảm, bụng đau quằn quại hay thở dốc.
Nguyên nhân gây ra tiền sản giật là gì?
Tiền sản giật khi mang bầu xảy ra do giảm lưu lượng máu đến nhau thai – cơ quan nuôi dưỡng thai nhi trong suốt thai kỳ. Đầu thai kỳ, các mạch máu mới phát triển để đưa máu đến nhau thai một cách hiệu quả. Ở phụ nữ gặp hội chứng này, những mạch máu này dường như không phát triển hoặc vận hành đúng chức năng.
Nguyên nhân của sự phát triển bất thường này có thể là do:
- Lưu lượng máu đến tử cung không đủ
- Tổn thương mạch máu
- Hệ thống miễn dịch suy giảm hoặc có vấn đề
- Một số gen bất thường
Yếu tố nguy cơ mắc tiền sản giật
Một số yếu tố làm tăng nguy cơ mắc bệnh tiền sản giật:
- Tiền sử gia đình: Nếu mẹ/chị/em gái bạn từng bị vấn đề này.
- Tiền sử tiền sản giật ở các lần mang thai trước.
- Tăng huyết áp mãn tính.
- Mang thai lần đầu.
- Mang song thai hoặc đa thai.
- Tuổi tác: Nguy cơ mắc bệnh cao hơn đối với phụ nữ mang thai quá sớm (dưới 20 tuổi) hoặc quá muộn (trên 35 tuổi).
- Thừa cân – béo phì trong thai kỳ.
- Khoảng cách giữa các lần mang thai quá ngắn hoặc quá dài.
- Tiền sử đau nửa đầu, đái tháo đường, bệnh thận,…
Chẩn đoán tiền sản giật
Để chẩn đoán tiền sản giật, bác sĩ sẽ thực hiện các xét nghiệm sau:
- Đo huyết áp.
- Kiểm tra protein trong nước tiểu.
- Xét nghiệm máu: tổng phân tích tế bào máu ngoại vi (CBC) và xét nghiệm chức năng gan, thận.
- Các xét nghiệm đánh giá sức khỏe của em bé: siêu âm để kiểm tra sự phát triển của em bé.
Biến chứng tiền sản giật nguy hiểm cho mẹ và thai nhi
Tiền sản giật có thể gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm cho cả mẹ và bé, bao gồm:
- Thai nhi tăng trưởng chậm: Do nhau thai không nhận đủ máu, oxy và chất dinh dưỡng.
- Sinh non: Để tránh nguy hiểm cho hai mẹ con.
- Rau bong non: Nhau thai tách ra khỏi thành trong của tử cung trước khi sinh.
- Hội chứng HELLP: Hiện tượng tan máu, men gan cao và số lượng tiểu cầu thấp.
- Sản giật: Tiền sản giật cộng với co giật.
- Tổn thương các cơ quan khác: Thận, gan, phổi, tim, mắt.
- Bệnh tim mạch: Tăng nguy cơ mắc bệnh tim và mạch máu cho sản phụ trong tương lai.
Điều trị tiền sản giật
Cách chữa trị dứt điểm tiền sản giật là để sản phụ sinh nở càng sớm càng tốt. Thời điểm sinh con sẽ dựa trên tuần thai, tình trạng phát triển của thai nhi cũng như mức độ nghiêm trọng của bệnh.
Nếu tiền sản giật nhẹ, không có nguy cơ gây ra biến chứng nghiêm trọng, bác sĩ sẽ điều trị bằng cách:
- Khuyên nghỉ ngơi tại giường, nên nằm nghiêng về bên trái
- Theo dõi cẩn thận bằng máy đo nhịp tim thai và siêu âm thường xuyên
- Xét nghiệm máu và nước tiểu
- Cho uống thuốc hạ huyết áp
Phòng ngừa tiền sản giật
Nếu bạn có nguy cơ cao bị tiền sản giật, cần thay đổi lối sống để phòng ngừa và hạn chế tối đa biến chứng nguy hiểm:
- Giảm cân nếu có chỉ số BMI ở mức thừa cân – béo phì (≥ 25)
- Tránh xa thuốc lá
- Tập thể dục thường xuyên
- Kiểm soát huyết áp hoặc lượng đường trong máu
- Bổ sung canxi
Kết luận:
Tiền sản giật là một biến chứng thai kỳ nguy hiểm nhưng không quá đáng sợ. Chỉ cần bạn biết cách chăm sóc bản thân trước và trong lúc mang thai, hợp tác với bác sĩ điều trị, bạn sẽ có một thai kỳ an toàn, đẩy lùi những rủi ro sức khỏe cho bản thân và em bé. Hãy đi khám thai định kỳ và tuân thủ theo hướng dẫn của bác sĩ để đảm bảo sức khỏe cho mẹ và bé.
