BIOS là một phần mềm quan trọng, có nhiệm vụ khởi động máy tính và cung cấp các dịch vụ cơ bản cho hệ thống. Bài viết này sẽ giải thích chi tiết Bios Là Gì, chức năng của nó và cách truy cập BIOS trên các dòng máy tính khác nhau.
BIOS là gì? Định nghĩa và vị trí trên Mainboard
BIOS là viết tắt của Basic Input/Output System (Hệ thống Nhập/Xuất Cơ bản). Đây là một chương trình nhỏ được nhúng trong chip ROM (Read-Only Memory) trên bo mạch chủ (mainboard) của máy tính. BIOS có nhiệm vụ khởi động máy tính và kiểm tra các phần cứng trước khi hệ điều hành được tải.
Vị trí của BIOS: BIOS thường nằm trong một chip có 8 chân (8-pin) trên mainboard.
Chức năng cơ bản của BIOS
BIOS đảm nhiệm nhiều chức năng quan trọng, bao gồm:
Khởi động máy tính (POST)
Khi bạn bật máy tính, BIOS sẽ thực hiện quy trình Power-On Self Test (POST) để kiểm tra tất cả các phần cứng kết nối với mainboard, như CPU, RAM, ổ cứng, bàn phím, chuột… Nếu phát hiện lỗi, BIOS sẽ phát ra tín hiệu âm thanh hoặc hiển thị thông báo lỗi trên màn hình.
Tải hệ điều hành
Sau khi POST hoàn tất, BIOS sẽ tìm kiếm và tải hệ điều hành từ ổ cứng, USB hoặc đĩa CD/DVD theo thứ tự ưu tiên được thiết lập trong Boot Sequence.
Cung cấp giao diện cấu hình
BIOS cung cấp một giao diện người dùng cho phép bạn thay đổi các thiết lập cơ bản của hệ thống, như ngày giờ, thứ tự khởi động, quản lý năng lượng, kích hoạt/vô hiệu hóa các thiết bị ngoại vi…
Thay đổi thứ tự Boot
Bạn có thể thay đổi thứ tự khởi động (Boot Sequence) trong BIOS để máy tính khởi động từ USB, CD/DVD khi cần cài đặt hệ điều hành hoặc sử dụng các công cụ cứu hộ hệ thống.
Kiểm tra nhiệt độ
BIOS cho phép bạn theo dõi nhiệt độ của CPU và hệ thống, giúp phát hiện các vấn đề quá nhiệt có thể gây hại cho phần cứng.
Ép xung (Overclocking)
Một số BIOS cho phép bạn ép xung CPU và RAM để tăng hiệu năng hệ thống. Tuy nhiên, việc ép xung cần được thực hiện cẩn thận để tránh gây hư hỏng phần cứng.
UEFI – Giao diện BIOS hiện đại
UEFI (Unified Extensible Firmware Interface) là một giao diện firmware hiện đại thay thế cho BIOS truyền thống. UEFI có giao diện đồ họa thân thiện hơn, hỗ trợ chuột và nhiều tính năng nâng cao hơn so với BIOS.
Cách truy cập BIOS
Để truy cập BIOS, bạn cần nhấn một phím cụ thể (thường là Del, F2, F10, F12 hoặc Esc) ngay sau khi bật máy tính. Phím truy cập BIOS có thể khác nhau tùy theo nhà sản xuất mainboard và dòng máy tính.
Tham khảo hướng dẫn cụ thể cho từng dòng máy:
- HP: Esc, F10, F2, F6, F11 (Recovery), F9 (Boot)
- Acer: F12 (Boot), F2, Del, Ctrl + Alt + Esc, F1
- Asus: Esc, F2 (Boot)
- Lenovo ThinkPad: F1, F2, ThinkVantage (Recovery), F12 (Boot)
- Dell: F2, F8 (Repair), F12 (Boot)
- Alienware: F2
- Razer: F1, Del
- Sony Vaio: F2, F10 (Recovery)
Kiểm tra đang sử dụng BIOS hay UEFI
Để kiểm tra xem máy tính đang sử dụng BIOS hay UEFI, bạn có thể làm theo các bước sau:
- Nhấn tổ hợp phím Windows + R để mở hộp thoại Run.
- Gõ msinfo32 và nhấn Enter.
- Trong cửa sổ System Information, tìm mục BIOS Mode trong phần System Summary. Nếu giá trị là Legacy, máy tính đang sử dụng BIOS. Nếu giá trị là UEFI, máy tính đang sử dụng UEFI.
