Việt Nam Cộng hòa, một cái tên gắn liền với một giai đoạn lịch sử đầy biến động của Việt Nam. Vậy Việt Nam Cộng Hòa Là Gì? Bài viết này sẽ phân tích quá trình hình thành của chế độ này, từ việc Pháp tìm kiếm “lá bài” chính trị đến sự can thiệp của Mỹ và vai trò của Ngô Đình Diệm.
Từ Âm Mưu Phục Quyền Của Pháp Đến Sự Xuất Hiện Của Bảo Đại
Sau khi Nhật Bản đầu hàng, Việt Nam tuyên bố độc lập. Tuy nhiên, Pháp không từ bỏ ý định chiếm lại Đông Dương. Họ cần một “lá bài” chính trị, một vị vua Việt làm “lái bài chủ” trên bàn cờ chính trị. Vua Duy Tân được lựa chọn nhưng kế hoạch đưa ông trở lại thất bại sau vụ tai nạn máy bay bí ẩn năm 1945.
Trong lúc bối rối, Pháp nhận được một bản hiến kế đề xuất đưa Bảo Đại, vị vua đã thoái vị, trở lại ngai vàng. Đây là một thủ đoạn chính trị nhằm phủ nhận chính thể Việt Nam Dân chủ Cộng hòa. Kế hoạch này được Léon Pignon, cố vấn chính trị của Cao ủy Pháp d’Argenlieu, nhiệt liệt ủng hộ. D’Argenlieu sau đó đã gửi kế hoạch này cho Thủ tướng Pháp Léon Blum, mở đường cho việc tái thiết lập chế độ quân chủ ở Việt Nam.
Bollaert, Cao ủy mới của Pháp, đến Sài Gòn năm 1947 với nhiệm vụ tái lập guồng máy chính quyền thuộc địa. Trong khi đó, Bảo Đại vẫn mải mê hưởng thụ cuộc sống xa hoa. Pháp bắt đầu chiến dịch tuyên truyền, tung hô Bảo Đại và tạo dựng các đảng phái, giáo phái chính trị để ủng hộ cho “Nam Kỳ Tự trị”. Đến tháng 10/1947, Bollaert công bố chính phủ của Bảo Đại, đặt nền móng cho sự ra đời của Việt Nam Cộng hòa sau này.
Mỹ Can Thiệp Và Sự Lên Ngôi Của Ngô Đình Diệm
Sự trỗi dậy của chủ nghĩa cộng sản trên thế giới khiến Mỹ lo ngại. Học thuyết Domino ra đời, cho rằng nếu Việt Nam rơi vào tay cộng sản, các nước Đông Nam Á khác sẽ lần lượt sụp đổ. Mỹ bắt đầu can thiệp vào Việt Nam, hỗ trợ Pháp trong việc chống lại Việt Minh.
Nhận thấy Bảo Đại không đủ sức thuyết phục người dân Việt Nam, Mỹ tìm kiếm một “lá bài” khác. Thông qua Hồng y Spellman, Ngô Đình Thục, Tổng Giám mục Giáo phận Vĩnh Long, được giới thiệu Ngô Đình Diệm, em trai mình, cho tình báo Mỹ (OSS).
Diệm được đưa sang Mỹ vận động hành lang. Ông ta thuyết phục Mỹ rằng cần xây dựng một đội quân giúp Pháp, do người của Mỹ nắm giữ. Lực lượng này sẽ giúp chuyển hóa chính quyền Bảo Đại từ thuộc Pháp sang thuộc Mỹ. Diệm cũng tự đề cử mình là người lãnh đạo lực lượng này.
Nhờ sự vận động của Thục và bản thân Diệm, Mỹ bắt đầu chú ý đến ông ta như một “con ngựa” có thể dùng trong cuộc chiến chống cộng. Trong khi Pháp đang suy yếu trên chiến trường, Diệm trở thành nhân vật quan trọng trong chiến lược của Mỹ tại Việt Nam. Ông ta gửi thư cho Bảo Đại xin làm thủ tướng, đặt bước đầu tiên cho việc nắm quyền lực và thành lập Việt Nam Cộng hòa.
Kết Luận
Sự hình thành của Việt Nam Cộng hòa là kết quả của nhiều yếu tố phức tạp, từ âm mưu phục quyền của Pháp, sự can thiệp của Mỹ đến tham vọng cá nhân của Ngô Đình Diệm. Việt Nam Cộng hòa ra đời trong bối cảnh chiến tranh lạnh và cuộc chiến chống cộng sản đang diễn ra quyết liệt, đánh dấu một chương mới trong lịch sử Việt Nam.
