Giãn tĩnh mạch là một bệnh lý phổ biến thuộc nhóm bệnh của mạch máu ngoại biên. Bệnh không chỉ ảnh hưởng đến thẩm mỹ mà còn gây khó chịu trong sinh hoạt hàng ngày, thậm chí nhiều trường hợp phải đoạn chi vì viêm nhiễm nặng. Vậy Giãn Tĩnh Mạch Là Gì? Hãy cùng tìm hiểu chi tiết qua bài viết dưới đây.
Giãn tĩnh mạch là gì? Định nghĩa và giải thích
Suy tĩnh mạch mạn tính là tình trạng phổ biến do hiện tượng trào ngược máu trong tĩnh mạch, gây ra tình trạng giãn tĩnh mạch (đường kính > 3mm), tĩnh mạch hình lưới (đường kính = 1-3 mm) và tĩnh mạch mạng nhện (đường kính < 1mm). Những trường hợp giãn tĩnh mạch nhẹ chỉ gây khó chịu hay mất thẩm mỹ nhưng nặng có thể dẫn đến phù chân, cuối cùng là loét.
Hệ thống tĩnh mạch chi dưới và cơ chế hoạt động
Hệ thống tĩnh mạch chi dưới đảm bảo nhận máu từ ngoại biên đưa trở về tim, thông qua hai hệ thống:
- Hệ thống tĩnh mạch nông, đảm nhiệm 1/10 lượng máu trở về tim.
- Hệ thống tĩnh mạch sâu, đảm nhiệm 9/10 lượng máu về tim.
Hai hệ thống tĩnh mạch này, nối với nhau bởi các tĩnh mạch thông và các tĩnh mạch xuyên.
Cơ chế vận chuyển máu từ tĩnh mạch chi dưới về tim:
- Nhờ lực đẩy ở chân lúc đi lại.
- Nhờ lực hút khi hít thở.
- Nhờ hệ thống van 1 chiều chống chảy ngược.
Khi một trong 3 cơ chế bị hạn chế làm máu không trở về tim được làm máu ứ đọng ở chân gây nên bệnh lý suy tĩnh mạch chi dưới.
Nguyên nhân gây giãn tĩnh mạch chân
Trào ngược tĩnh mạch xảy ra khi có sự suy van tĩnh mạch trong tĩnh mạch hiển làm ứ trệ dòng máu trong các nhánh tĩnh mạch hiển. Bình thường áp lực tĩnh mạch ở chi được điều hòa bởi các van này. Van không còn hoạt động gây gia tăng áp lực tĩnh mạch và có thể gây ra triệu chứng. Nếu cơ chế bơm máu ở cẳng chân kém thì càng gây nên triệu chứng trầm trọng.
Một số nguyên nhân có thể gây ra bệnh:
- Di truyền: Khoảng 80% bệnh nhân bị giãn tĩnh mạch có cha hoặc mẹ mắc bệnh.
- Giới tính: Tỷ lệ mắc bệnh ở nữ cao hơn nam do ảnh hưởng của nội tiết tố nữ, quá trình thai nghén và sở thích mang giày cao gót.
- Tuổi cao: Tuổi càng cao thì nguy cơ giãn tĩnh mạch càng cao.
- Nghề nghiệp: Các nghề phải đứng quá lâu hay ít vận động như giáo viên, nhân viên bán hàng, nhân viên văn phòng,…
- Khối lượng cơ thể: Gây tác động lên đôi chân khiến máu bị dồn về phía chân.
- Sử dụng thuốc ngừa thai: Cũng là một yếu tố nguy cơ.
- Các bệnh lý nhiễm trùng, khối u, sau phẫu thuật có biến chứng tắc mạch, viêm mạch và các thủ thuật khác như bó bột hay phải nằm bất động lâu trong gãy xương… cũng có thể dẫn tới bệnh giãn tĩnh mạch.
Triệu chứng của bệnh giãn tĩnh mạch
- Cảm giác tức nặng và mỏi ở chi dưới khi đứng quá lâu.
- Thỉnh thoảng xuất hiện phù nề ở cẳng chân và bàn chân.
- Đau khi đi lại nhiều.
- Sưng nề và tím ở cẳng chân và mu bàn chân.
- Cảm giác tê, ngứa ở chân, nặng hơn có thể viêm da, xơ cứng, lở loét.
Giai đoạn và điều trị giãn tĩnh mạch
Bệnh giãn tĩnh mạch được phân loại theo phân loại lâm sàng CEAP có 7 nhóm (từ C0 – C6) được phân loại theo sự hiện diện của các triệu chứng.
Tùy vào từng bệnh nhân và tiến triển của bệnh mà bác sĩ có thể chỉ định một biện pháp riêng lẻ hay kết hợp các phương pháp dưới đây:
- Điều trị bảo tồn: Dùng băng ép và vớ tạo áp lực, dùng thuốc, chích xơ.
- Phẫu thuật: Áp dụng cho trường hợp tổn thương tĩnh mạch nông.
- Điều trị can thiệp nội mạch: Sử dụng năng lượng laser hoặc sóng cao tần.
Phòng ngừa bệnh giãn tĩnh mạch
- Không đi đứng hoặc ngồi một chỗ quá lâu.
- Khi nghỉ ngơi, nên kê chân cao.
- Ăn nhiều chất xơ, vitamin và uống nhiều nước.
- Tăng cường tập luyện thể dục thể thao, nên tập đi bộ khoảng 30 phút mỗi ngày.
- Có thể xoa bóp và ngâm chân trong nước ấm.
- Hạn chế đi giày cao gót.
- Hạn chế sử dụng thuốc tránh thai.
Biến chứng và tiên lượng
Giãn tĩnh mạch không điều trị gây ra kém thẩm mỹ và có thể dẫn đến các biến chứng như loét tĩnh mạch, đau và kém thẩm mỹ. Không có phương pháp trị dứt điểm giãn tĩnh mạch, kể cả phẫu thuật thì tái phát rất phổ biến. Những người có vết loét tĩnh mạch có nguy cơ bệnh tật và chất lượng cuộc sống kém.
Khi phát hiện ra các dấu hiệu của bệnh hãy đến ngay các cơ sở y tế để được khám và điều trị kịp thời.
