Di sản văn hóa là tài sản quý giá của mỗi quốc gia, dân tộc. Nó bao gồm cả di sản văn hóa vật thể và phi vật thể. Vậy Di Sản Văn Hóa Phi Vật Thể Là Gì? Bài viết này sẽ làm rõ khái niệm này, đồng thời phân biệt với di sản văn hóa vật thể.
Di sản văn hóa phi vật thể: Định nghĩa và ví dụ
Theo Luật Di sản văn hóa năm 2001 (sửa đổi, bổ sung năm 2009), di sản văn hóa phi vật thể là sản phẩm tinh thần gắn với cộng đồng hoặc cá nhân, vật thể và không gian văn hóa liên quan. Nó mang giá trị lịch sử, văn hóa, khoa học, thể hiện bản sắc của cộng đồng, được tái tạo và lưu truyền từ thế hệ này sang thế hệ khác bằng truyền miệng, truyền nghề, trình diễn và các hình thức khác.
Một số ví dụ về di sản văn hóa phi vật thể:
- Nghệ thuật trình diễn: Ca trù, hát xoan, đờn ca tài tử, quan họ Bắc Ninh…
- Phong tục tập quán: Lễ hội đền Hùng, lễ hội chùa Hương, tết Nguyên đán…
- Nghề thủ công truyền thống: Gốm Bát Tràng, lụa Hà Đông, tranh Đông Hồ…
- Tri thức dân gian: Bài thuốc nam, cách làm bánh chưng, kỹ thuật trồng lúa nước…
- Ngôn ngữ: Tiếng Việt, các ngôn ngữ dân tộc thiểu số…
Phân biệt di sản văn hóa phi vật thể và vật thể
Di sản văn hóa vật thể là sản phẩm vật chất có giá trị lịch sử, văn hóa, khoa học. Nó bao gồm di tích lịch sử – văn hóa, danh lam thắng cảnh, di vật, cổ vật, bảo vật quốc gia.
Sự khác biệt chính: Di sản văn hóa phi vật thể tồn tại dưới dạng tinh thần, kỹ năng, tri thức, trong khi di sản văn hóa vật thể tồn tại dưới dạng vật chất hữu hình.
Bảo vệ và phát huy di sản văn hóa phi vật thể
Nhà nước có trách nhiệm bảo vệ và phát huy giá trị di sản văn hóa phi vật thể thông qua các biện pháp:
- Nghiên cứu, sưu tầm, kiểm kê, phân loại: Đánh giá giá trị và hiện trạng của di sản.
- Truyền dạy, phổ biến, xuất bản, trình diễn: Giúp công chúng hiểu và trân trọng di sản.
- Khuyến khích nghiên cứu, sưu tầm, lưu giữ: Tạo điều kiện cho cá nhân, tổ chức tham gia bảo vệ di sản.
- Hướng dẫn nghiệp vụ: Nâng cao năng lực cho những người nắm giữ di sản.
- Đầu tư kinh phí: Đảm bảo nguồn lực cho hoạt động bảo vệ và phát huy di sản.
Kết luận
Di sản văn hóa phi vật thể là một phần quan trọng của bản sắc văn hóa dân tộc. Việc hiểu rõ khái niệm này và tham gia vào hoạt động bảo vệ, phát huy di sản là trách nhiệm của mỗi người dân. Bảo tồn và phát huy di sản văn hóa phi vật thể không chỉ góp phần giữ gìn bản sắc văn hóa dân tộc mà còn thúc đẩy phát triển du lịch, kinh tế và xã hội.
