Thoát Vị Bẹn Là Gì?

Thoát vị bẹn là tình trạng một phần nội tạng, thường là mạc nối hoặc ruột, di chuyển ra khỏi vị trí bình thường trong ổ bụng và chui qua một điểm yếu trên thành bụng ở vùng bẹn. Đây là một bệnh lý phổ biến, đặc biệt ở nam giới, có thể gây ra nhiều khó chịu và biến chứng nguy hiểm nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời. Theo thống kê, thoát vị bẹn chiếm phần lớn trong các trường hợp thoát vị thành bụng, và tỷ lệ mắc bệnh suốt đời ở nam giới là khá cao.

Nhiều người bệnh thường chủ quan hoặc e ngại thăm khám do vị trí bệnh ở vùng nhạy cảm, dẫn đến việc phát hiện và điều trị muộn, làm tăng nguy cơ biến chứng nguy hiểm như nghẹt ruột, hoại tử, nhiễm trùng, thậm chí tử vong. Vì vậy, việc hiểu rõ “Thoát Vị Bẹn Là Gì” và các dấu hiệu nhận biết bệnh là vô cùng quan trọng để có thể chủ động phòng ngừa và điều trị bệnh hiệu quả.

Nguyên Nhân Gây Thoát Vị Bẹn

Nguyên nhân gây thoát vị bẹn rất đa dạng và có thể khác nhau ở trẻ em và người lớn. Ở trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ, thoát vị bẹn thường là do bẩm sinh. Trong quá trình phát triển của thai nhi, ống phúc tinh mạc (ở bé trai) hoặc ống Nuck (ở bé gái) giúp tinh hoàn từ ổ bụng di chuyển xuống bìu thường sẽ tự đóng lại sau khi sinh. Tuy nhiên, ở một số trẻ, ống này không đóng hoàn toàn, tạo thành một lỗ hổng trên thành bụng, tạo điều kiện cho các tạng trong ổ bụng thoát ra ngoài gây thoát vị bẹn.

Ở người lớn, thoát vị bẹn thường là do sự suy yếu của các cơ và mô liên kết ở thành bụng vùng bẹn theo thời gian. Quá trình lão hóa, cùng với các yếu tố nguy cơ khác, làm cho thành bụng trở nên mỏng và yếu đi, dễ bị rách hoặc giãn ra khi có áp lực từ bên trong ổ bụng. Các yếu tố nguy cơ làm tăng khả năng bị thoát vị bẹn ở người lớn bao gồm:

• Tuổi tác: Người lớn tuổi có nguy cơ cao hơn do cơ thành bụng yếu dần theo tuổi tác.
• Giới tính: Nam giới có nguy cơ mắc thoát vị bẹn cao hơn nữ giới do cấu trúc giải phẫu vùng bẹn khác biệt.
• Tiền sử gia đình: Nếu có người thân trong gia đình bị thoát vị bẹn, nguy cơ mắc bệnh sẽ tăng lên.
• Tăng áp lực ổ bụng: Các tình trạng gây tăng áp lực ổ bụng kéo dài như ho mãn tính, táo bón kinh niên, mang thai, béo phì, nâng vật nặng thường xuyên, rặn tiểu khó có thể làm tăng nguy cơ thoát vị bẹn.
• Hút thuốc lá: Hút thuốc lá có thể làm suy yếu các mô liên kết, làm tăng nguy cơ thoát vị bẹn.
• Chấn thương vùng bẹn: Chấn thương hoặc phẫu thuật vùng bẹn có thể làm suy yếu thành bụng và tăng nguy cơ thoát vị.

Triệu Chứng Thoát Vị Bẹn

Triệu chứng điển hình nhất của thoát vị bẹn là sự xuất hiện của một khối phồng ở vùng bẹn hoặc bìu (ở nam giới). Khối phồng này có thể thay đổi kích thước, thường to hơn khi đứng lâu, ho, rặn hoặc gắng sức và nhỏ lại hoặc biến mất khi nằm nghỉ. Người bệnh có thể cảm thấy đau tức hoặc khó chịu ở vùng bẹn, đặc biệt khi vận động mạnh, ho hoặc rặn.

Các triệu chứng khác có thể bao gồm:

• Cảm giác nặng hoặc căng tức ở vùng bẹn.
• Đau âm ỉ hoặc đau nhói ở vùng bẹn, có thể lan xuống bìu hoặc háng.
• Khó chịu hoặc đau khi nâng vật nặng, tập thể dục hoặc cúi xuống.
• Ở trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ, có thể thấy khối phồng ở bẹn khi trẻ khóc, ho hoặc rặn.
• Ở nam giới, có thể thấy bìu bị sưng to.

Tuy nhiên, các triệu chứng này có thể không rõ ràng ở giai đoạn sớm hoặc có thể bị nhầm lẫn với các bệnh lý khác như tràn dịch màng tinh hoàn, giãn tĩnh mạch thừng tinh, viêm hạch bẹn, hoặc các bệnh lý liên quan đến tinh hoàn. Do đó, khi có bất kỳ dấu hiệu nghi ngờ nào ở vùng bẹn, người bệnh cần đến bệnh viện để được bác sĩ thăm khám và chẩn đoán chính xác.

Chẩn Đoán Thoát Vị Bẹn

Chẩn đoán thoát vị bẹn thường dựa vào thăm khám lâm sàng và các phương pháp chẩn đoán hình ảnh.

Thăm khám lâm sàng: Bác sĩ sẽ kiểm tra vùng bẹn của người bệnh ở tư thế đứng và nằm, yêu cầu người bệnh ho hoặc rặn để làm tăng áp lực ổ bụng và dễ dàng phát hiện khối thoát vị. Bác sĩ sẽ sờ nắn vùng bẹn để xác định vị trí, kích thước, tính chất của khối thoát vị và đánh giá xem khối thoát vị có thể đẩy trở lại ổ bụng được không.

Chẩn đoán hình ảnh: Trong trường hợp khó chẩn đoán hoặc để loại trừ các bệnh lý khác, bác sĩ có thể chỉ định các xét nghiệm chẩn đoán hình ảnh như:

• Siêu âm: Siêu âm vùng bẹn là phương pháp đơn giản, không xâm lấn, giúp xác định sự hiện diện của khối thoát vị và đánh giá thành phần của khối thoát vị.
• Chụp X-quang: Ít được sử dụng trong chẩn đoán thoát vị bẹn, nhưng có thể giúp loại trừ các bệnh lý khác.
• Chụp CT scan hoặc MRI: Có thể được chỉ định trong các trường hợp phức tạp hoặc khi cần đánh giá chi tiết hơn về cấu trúc vùng bẹn và ổ bụng.

Biến Chứng Nguy Hiểm Của Thoát Vị Bẹn

Nếu không được điều trị, thoát vị bẹn có thể gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm, ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe và chất lượng cuộc sống của người bệnh. Các biến chứng thường gặp bao gồm:

• Đau tức và khó chịu: Thoát vị bẹn gây đau tức vùng bẹn, đặc biệt khi vận động, ho, rặn, ảnh hưởng đến sinh hoạt hàng ngày và khả năng vận động của người bệnh.
• Thoát vị nghẹt (Incarcerated hernia): Khi khối thoát vị bị kẹt lại ở lỗ thoát vị, không thể đẩy trở lại ổ bụng, gọi là thoát vị nghẹt. Tình trạng này gây đau đớn dữ dội, khối thoát vị căng cứng, không di động.
• Thoát vị nghẹt gây tắc nghẽn ruột: Nếu ruột là thành phần của khối thoát vị nghẹt, có thể dẫn đến tắc nghẽn ruột, gây ra các triệu chứng như đau bụng dữ dội, buồn nôn, nôn mửa, bí trung đại tiện.
• Thoát vị nghẹt gây nghẹt mạch máu (Strangulated hernia): Nghiêm trọng hơn, thoát vị nghẹt có thể gây chèn ép mạch máu nuôi dưỡng tạng thoát vị, dẫn đến thiếu máu, hoại tử tạng thoát vị (thường là ruột). Đây là biến chứng nguy hiểm, cần phải phẫu thuật cấp cứu để cứu tính mạng người bệnh.
• Viêm nhiễm: Khối thoát vị nghẹt bị hoại tử có thể gây viêm nhiễm, lan rộng ra ổ bụng, gây viêm phúc mạc, nhiễm trùng huyết, đe dọa tính mạng.

Phương Pháp Điều Trị Thoát Vị Bẹn Hiệu Quả

Phẫu thuật là phương pháp điều trị duy nhất và hiệu quả cho thoát vị bẹn. Mục tiêu của phẫu thuật là đưa tạng thoát vị trở lại ổ bụng và gia cố lại thành bụng vùng bẹn để ngăn ngừa tái phát. Có hai phương pháp phẫu thuật chính:

• Phẫu thuật mở: Bác sĩ sẽ rạch một đường mổ ở vùng bẹn để tiếp cận vị trí thoát vị, đưa tạng thoát vị trở lại ổ bụng và khâu phục hồi thành bụng. Trong nhiều trường hợp, bác sĩ sẽ sử dụng mảnh ghép nhân tạo (mesh) để gia cố thành bụng, giúp giảm nguy cơ tái phát.
• Phẫu thuật nội soi: Bác sĩ sẽ rạch vài đường nhỏ trên bụng và sử dụng ống nội soi có gắn camera và dụng cụ phẫu thuật chuyên dụng để thực hiện phẫu thuật. Phẫu thuật nội soi có ưu điểm là ít xâm lấn, ít đau, sẹo nhỏ và thời gian hồi phục nhanh hơn so với phẫu thuật mở.

Lựa chọn phương pháp phẫu thuật nào sẽ phụ thuộc vào tình trạng cụ thể của từng bệnh nhân, kích thước và vị trí thoát vị, sức khỏe tổng thể của người bệnh và kinh nghiệm của phẫu thuật viên. Phẫu thuật nội soi thường được ưu tiên lựa chọn trong các trường hợp thoát vị bẹn không quá phức tạp và bệnh nhân có sức khỏe tốt.

Phòng Ngừa Thoát Vị Bẹn

Mặc dù không thể ngăn ngừa hoàn toàn thoát vị bẹn, đặc biệt là thoát vị bẹn bẩm sinh, nhưng có thể thực hiện một số biện pháp để giảm nguy cơ mắc bệnh hoặc làm chậm tiến triển của bệnh:

• Duy trì cân nặng hợp lý: Tránh thừa cân, béo phì để giảm áp lực lên thành bụng.
• Chế độ ăn uống lành mạnh: Ăn nhiều rau xanh, trái cây, chất xơ để ngăn ngừa táo bón. Uống đủ nước mỗi ngày.
• Tập thể dục thường xuyên: Tập các bài tập tăng cường cơ bụng, cơ lưng để củng cố thành bụng. Tránh các bài tập gây áp lực quá lớn lên vùng bụng nếu có nguy cơ hoặc đã bị thoát vị bẹn.
• Tránh nâng vật nặng quá sức: Nếu cần nâng vật nặng, hãy nâng đúng cách, sử dụng cơ chân và lưng thay vì cơ bụng.
• Bỏ hút thuốc lá: Hút thuốc lá làm suy yếu các mô liên kết, tăng nguy cơ thoát vị bẹn.
• Điều trị các bệnh gây ho mãn tính hoặc táo bón: Điều trị dứt điểm các bệnh lý này để giảm áp lực ổ bụng.
• Khám sức khỏe định kỳ: Khám sức khỏe định kỳ giúp phát hiện sớm các dấu hiệu của thoát vị bẹn và các bệnh lý khác.

Các Câu Hỏi Thường Gặp Về Thoát Vị Bẹn

1. Bệnh thoát vị bẹn có nguy hiểm không?

Thoát vị bẹn có thể nguy hiểm nếu không được điều trị và gây ra các biến chứng như thoát vị nghẹt, hoại tử ruột, nhiễm trùng. Biến chứng thoát vị nghẹt cần được phẫu thuật cấp cứu để tránh nguy hiểm đến tính mạng.

2. Bệnh thoát vị bẹn nên ăn gì và kiêng gì?

Không có chế độ ăn kiêng đặc biệt cho người bệnh thoát vị bẹn. Tuy nhiên, nên ăn uống lành mạnh, đủ chất xơ để tránh táo bón, giảm áp lực lên thành bụng. Nên hạn chế đồ ăn cay nóng, nhiều dầu mỡ, chất kích thích như rượu bia, cà phê.

3. Mổ thoát vị bẹn có đau không?

Phẫu thuật thoát vị bẹn hiện nay thường được thực hiện dưới gây tê tủy sống hoặc gây mê toàn thân, giúp giảm đau trong quá trình phẫu thuật. Sau phẫu thuật, người bệnh có thể cảm thấy đau nhẹ ở vết mổ, nhưng có thể kiểm soát bằng thuốc giảm đau. Phẫu thuật nội soi thường ít đau hơn phẫu thuật mở.

4. Thoát vị bẹn có tự khỏi được không?

Thoát vị bẹn không thể tự khỏi được. Bệnh sẽ tiến triển theo thời gian và có thể gây ra các biến chứng nguy hiểm nếu không được điều trị. Phẫu thuật là phương pháp điều trị duy nhất và hiệu quả cho thoát vị bẹn.

5. Chi phí mổ thoát vị bẹn là bao nhiêu?

Chi phí mổ thoát vị bẹn phụ thuộc vào nhiều yếu tố như phương pháp phẫu thuật (mở hay nội soi), loại vật liệu ghép (nếu có), bệnh viện, bác sĩ phẫu thuật và các chi phí liên quan khác. Nên tham khảo chi phí cụ thể tại các bệnh viện uy tín để có thông tin chi tiết.