Trong tư tưởng Hồ Chí Minh, “cần kiệm liêm chính” không chỉ là những đức tính cá nhân mà còn là nền tảng đạo đức của người cách mạng, cán bộ, công chức, và mỗi người dân Việt Nam. Đây là bốn phạm trù đạo đức quan trọng, có mối quan hệ mật thiết với nhau, bổ sung và hoàn thiện lẫn nhau, tạo nên nhân cách cao đẹp và góp phần xây dựng xã hội tốt đẹp. Chủ tịch Hồ Chí Minh đã ví von “cần, kiệm, liêm, chính” như bốn mùa của trời, bốn phương của đất, thiếu một đức thì không thành người.
Cần được hiểu là siêng năng, chăm chỉ, cần cù trong công việc và học tập. Người cần là người luôn nỗ lực, cố gắng vượt qua khó khăn để hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao. “Cần” không chỉ giới hạn ở sự chăm chỉ về thể xác mà còn bao hàm sự cần mẫn trong tư duy, sáng tạo, luôn tìm tòi, học hỏi để nâng cao trình độ và hiệu quả công việc. Trong xã hội hiện đại, “cần” càng trở nên quan trọng hơn bao giờ hết, khi mà sự cạnh tranh ngày càng gay gắt và đòi hỏi mỗi người phải không ngừng nỗ lực để phát triển bản thân và đóng góp cho xã hội.
Kiệm là tiết kiệm, không xa xỉ, hoang phí. Tiết kiệm không có nghĩa là b скупой, keo kiệt mà là sử dụng hợp lý, hiệu quả nguồn lực của bản thân, gia đình và xã hội. Hồ Chí Minh nhấn mạnh tiết kiệm phải đi đôi với cần cù, vì “kiệm mà không cần thì không tăng thêm, không phát triển”. Tiết kiệm bao gồm tiết kiệm thời gian, tiền bạc, công sức và của cải vật chất. Trong bối cảnh nguồn tài nguyên thiên nhiên ngày càng cạn kiệt và biến đổi khí hậu diễn biến phức tạp, tiết kiệm trở thành một yêu cầu cấp thiết để đảm bảo sự phát triển bền vững của đất nước và toàn nhân loại.
Liêm có nghĩa là trong sạch, không tham lam, không vụ lợi. “Liêm” là phẩm chất đạo đức quan trọng của người cán bộ, công chức, những người có chức quyền và trách nhiệm trong xã hội. Người liêm khiết luôn đặt lợi ích của tập thể, của quốc gia lên trên lợi ích cá nhân, không tham ô, tham nhũng, không lợi dụng chức quyền để trục lợi. Chữ “liêm” gắn liền với sự trung thực, thẳng thắn và công bằng. Để thực hành chữ “liêm”, mỗi người cần phải tự giác tu dưỡng, rèn luyện bản thân, đấu tranh chống lại những cám dỗ vật chất và quyền lực.
Chính được hiểu là ngay thẳng, chính trực, không tà, không khuất tất. “Chính” là sự thể hiện của tính cách mạnh mẽ, kiên định, dám đấu tranh cho lẽ phải, bảo vệ công lý. Người “chính” luôn hành động theo đúng pháp luật, đạo lý, không làm điều gì trái với lương tâm và trách nhiệm. Hồ Chí Minh coi “cần, kiệm, liêm” là gốc của “chính”, nhưng “chính” là sự hoàn thiện, là kết quả của việc thực hành “cần, kiệm, liêm”. Để “chính”, mỗi người cần phải tự soi xét bản thân, tự phê bình và phê bình, lắng nghe ý kiến của người khác để hoàn thiện mình hơn.
Tóm lại, “cần kiệm liêm chính” là những phẩm chất đạo đức cốt lõi, có ý nghĩa sâu sắc đối với mỗi cá nhân và toàn xã hội. Thực hành “cần kiệm liêm chính” không chỉ giúp mỗi người trở nên tốt đẹp hơn mà còn góp phần xây dựng một xã hội văn minh, công bằng và phát triển bền vững. Đây là những giá trị đạo đức vượt thời gian, luôn mang tính thời sự và cần được mỗi người dân Việt Nam, đặc biệt là thế hệ trẻ, ra sức học tập và thực hành theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh.
