Trĩ Nội Là Gì? Đây là câu hỏi phổ biến ở những người nghi ngờ mình mắc bệnh trĩ hoặc muốn tìm hiểu sâu hơn về bệnh lý này. Trĩ nội là tình trạng các tĩnh mạch ở bên trong trực tràng và hậu môn bị sưng, giãn nở quá mức, tạo thành các búi trĩ. Do nằm ở vị trí khuất sâu bên trong ống hậu môn, trên đường lược, trĩ nội thường khó phát hiện ở giai đoạn sớm và dễ gây ra nhiều biến chứng nếu không được điều trị kịp thời.
Hình ảnh minh họa búi trĩ nội giai đoạn đầu, khi các tĩnh mạch trực tràng bắt đầu sưng lên nhưng chưa sa ra ngoài.
Trĩ nội có thể xảy ra ở mọi lứa tuổi, nhưng phổ biến nhất là ở người trưởng thành từ 30 đến 50 tuổi. Bệnh thường tiến triển âm thầm qua nhiều giai đoạn, từ nhẹ đến nặng, gây ra các triệu chứng khó chịu và ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống của người bệnh. Việc nhận biết sớm các dấu hiệu và hiểu rõ về bệnh trĩ nội là vô cùng quan trọng để có phương pháp điều trị hiệu quả, tránh các biến chứng nguy hiểm.
Phân độ bệnh trĩ nội
Bệnh trĩ nội được phân loại thành 4 cấp độ khác nhau, dựa trên mức độ sa của búi trĩ và các triệu chứng lâm sàng. Việc phân độ trĩ nội giúp bác sĩ đánh giá chính xác tình trạng bệnh và đưa ra phác đồ điều trị phù hợp.
- Trĩ nội độ 1: Ở giai đoạn này, búi trĩ mới hình thành và còn nhỏ, nằm hoàn toàn trong ống hậu môn. Triệu chứng thường gặp nhất là chảy máu khi đi đại tiện, máu có thể dính trên giấy vệ sinh hoặc lẫn trong phân.
- Trĩ nội độ 2: Búi trĩ đã phát triển lớn hơn và bắt đầu sa ra ngoài hậu môn khi rặn đi cầu. Tuy nhiên, búi trĩ có thể tự co lên sau khi đi đại tiện xong.
- Trĩ nội độ 3: Búi trĩ sa ra ngoài thường xuyên hơn, không tự co lên được mà cần phải dùng tay đẩy vào.
- Trĩ nội độ 4: Đây là giai đoạn nặng nhất của bệnh trĩ nội. Búi trĩ sa ra ngoài liên tục, ngay cả khi không đi đại tiện, và không thể đẩy vào bên trong ống hậu môn. Trĩ nội độ 4 gây nhiều đau đớn, khó chịu và dễ dẫn đến các biến chứng nguy hiểm.
Nguyên nhân gây bệnh trĩ nội
Có nhiều yếu tố có thể dẫn đến sự hình thành và phát triển của bệnh trĩ nội. Một số nguyên nhân phổ biến bao gồm:
- Táo bón kinh niên: Táo bón kéo dài gây áp lực lớn lên các tĩnh mạch ở trực tràng và hậu môn khi rặn đi cầu, làm tăng nguy cơ hình thành trĩ nội.
- Chế độ ăn uống thiếu chất xơ: Ăn ít chất xơ dẫn đến táo bón, đồng thời làm phân cứng và khó di chuyển, gây áp lực lên tĩnh mạch hậu môn.
- Thói quen đi vệ sinh không tốt: Ngồi bồn cầu quá lâu, rặn mạnh khi đi đại tiện làm tăng áp lực lên tĩnh mạch trực tràng, gây bệnh trĩ.
- Ít vận động, ngồi nhiều: Ngồi lâu một chỗ, ít vận động làm giảm lưu thông máu, tăng áp lực lên tĩnh mạch hậu môn, dễ gây trĩ.
- Mang thai và sinh con: Phụ nữ mang thai thường bị trĩ do thai nhi lớn dần gây áp lực lên vùng chậu và tĩnh mạch trĩ. Quá trình sinh nở cũng có thể gây áp lực lớn, dẫn đến trĩ.
- Béo phì, thừa cân: Tình trạng thừa cân, béo phì làm tăng áp lực lên ổ bụng và vùng chậu, gây cản trở lưu thông máu và tăng nguy cơ mắc trĩ.
- Tuổi tác: Tuổi càng cao, các mô nâng đỡ tĩnh mạch trĩ càng yếu đi, dễ dẫn đến giãn tĩnh mạch và hình thành búi trĩ.
Triệu chứng thường gặp của bệnh trĩ nội
Triệu chứng của trĩ nội có thể khác nhau tùy thuộc vào giai đoạn bệnh. Ở giai đoạn đầu, các triệu chứng thường nhẹ và dễ bị bỏ qua. Tuy nhiên, khi bệnh tiến triển, các dấu hiệu sẽ trở nên rõ ràng và gây nhiều phiền toái hơn.
- Chảy máu khi đi đại tiện: Đây là triệu chứng phổ biến nhất của trĩ nội. Máu thường có màu đỏ tươi, có thể chảy thành giọt, tia hoặc dính vào giấy vệ sinh. Mức độ chảy máu có thể khác nhau, từ ít đến nhiều.
- Sa búi trĩ: Búi trĩ sa ra ngoài hậu môn, gây cảm giác cộm cấn, vướng víu, khó chịu. Mức độ sa búi trĩ tăng dần theo các giai đoạn bệnh.
- Ngứa và khó chịu vùng hậu môn: Dịch nhầy tiết ra từ búi trĩ gây kích ứng da quanh hậu môn, dẫn đến ngứa ngáy, ẩm ướt và khó chịu.
- Đau rát hậu môn: Triệu chứng đau thường ít gặp ở trĩ nội, trừ khi có biến chứng như tắc mạch, nghẹt búi trĩ hoặc nứt kẽ hậu môn.
Cần lưu ý rằng, triệu chứng chảy máu trực tràng có thể là dấu hiệu của nhiều bệnh lý khác, bao gồm cả ung thư đại trực tràng. Do đó, khi có bất kỳ dấu hiệu bất thường nào ở vùng hậu môn, đặc biệt là chảy máu, người bệnh nên đến gặp bác sĩ để được thăm khám và chẩn đoán chính xác.
Phương pháp chẩn đoán trĩ nội
Để chẩn đoán bệnh trĩ nội, bác sĩ sẽ tiến hành thăm khám lâm sàng và sử dụng các phương pháp cận lâm sàng cần thiết.
- Thăm khám trực tràng: Bác sĩ sẽ dùng tay thăm trực tràng để đánh giá tình trạng trương lực cơ vòng hậu môn, phát hiện búi trĩ và các bất thường khác.
- Nội soi hậu môn trực tràng: Đây là phương pháp chẩn đoán chính xác nhất bệnh trĩ nội. Bác sĩ sẽ đưa một ống nội soi mềm, nhỏ có gắn camera vào hậu môn để quan sát trực tiếp niêm mạc trực tràng và hậu môn, giúp phát hiện và đánh giá mức độ búi trĩ.
Các phương pháp điều trị trĩ nội hiệu quả
Hiện nay, có nhiều phương pháp điều trị trĩ nội, từ các biện pháp tự chăm sóc tại nhà đến các thủ thuật và phẫu thuật can thiệp. Lựa chọn phương pháp điều trị nào sẽ phụ thuộc vào mức độ bệnh và tình trạng sức khỏe của từng người.
Điều trị nội khoa
Đối với trĩ nội độ 1 và 2, khi triệu chứng còn nhẹ, bác sĩ thường chỉ định điều trị nội khoa bằng thuốc và thay đổi lối sống.
- Thuốc: Sử dụng các loại thuốc uống, thuốc bôi, thuốc đặt hậu môn giúp giảm đau, giảm viêm, cầm máu, làm mềm phân và tăng cường sức bền thành mạch.
- Thay đổi lối sống:
- Chế độ ăn uống: Tăng cường chất xơ trong khẩu phần ăn, uống đủ nước (2-2.5 lít/ngày), hạn chế đồ ăn cay nóng, dầu mỡ, rượu bia, cà phê.
- Vận động: Tập thể dục thường xuyên, tránh ngồi lâu, đứng nhiều một chỗ.
- Thay đổi thói quen đi vệ sinh: Đi đại tiện đúng giờ, không rặn mạnh, không ngồi bồn cầu quá lâu.
Các thủ thuật can thiệp
Đối với trĩ nội độ 2, 3 và một số trường hợp độ 4, khi điều trị nội khoa không hiệu quả, bác sĩ có thể chỉ định các thủ thuật can thiệp ít xâm lấn.
- Thắt vòng cao su: Thủ thuật này được thực hiện bằng cách dùng vòng cao su thắt chặt gốc búi trĩ, làm búi trĩ thiếu máu nuôi và tự rụng đi sau vài ngày.
- Tiêm xơ búi trĩ: Bác sĩ tiêm một chất gây xơ hóa vào búi trĩ, làm xơ hóa và teo nhỏ búi trĩ.
- Quang đông hồng ngoại: Sử dụng nhiệt từ tia hồng ngoại để đốt búi trĩ, làm chúng co lại và biến mất.
Phẫu thuật trĩ
Phẫu thuật là phương pháp điều trị trĩ nội độ 3, 4 và các trường hợp trĩ nội có biến chứng nặng hoặc không đáp ứng với các phương pháp điều trị khác.
- Phẫu thuật cắt trĩ: Phẫu thuật truyền thống cắt bỏ trực tiếp các búi trĩ.
- Phẫu thuật Longo: Sử dụng máy khâu nối để cắt và khâu niêm mạc trực tràng, làm giảm lưu lượng máu đến búi trĩ và treo búi trĩ trở lại vị trí bình thường.
- Phẫu thuật laser, PPH, HCPT…: Các phương pháp phẫu thuật hiện đại, ít xâm lấn, giúp giảm đau, giảm chảy máu và thời gian phục hồi nhanh hơn.
Chế độ ăn uống và sinh hoạt cho người bệnh trĩ nội
Chế độ ăn uống và sinh hoạt đóng vai trò quan trọng trong việc hỗ trợ điều trị và phòng ngừa tái phát bệnh trĩ nội.
Người bệnh trĩ nội nên:
- Ăn nhiều chất xơ: Tăng cường rau xanh, trái cây, ngũ cốc nguyên hạt trong chế độ ăn hàng ngày.
- Uống đủ nước: Đảm bảo uống đủ 2-2.5 lít nước mỗi ngày để làm mềm phân và tránh táo bón.
- Hạn chế đồ ăn cay nóng, dầu mỡ, đồ uống có cồn, chất kích thích.
- Vận động thường xuyên: Tập thể dục nhẹ nhàng, đi bộ, yoga… để tăng cường lưu thông máu và giảm áp lực lên tĩnh mạch hậu môn.
- Tránh ngồi hoặc đứng quá lâu: Nếu công việc đòi hỏi phải ngồi nhiều, nên đứng dậy đi lại, vận động nhẹ nhàng sau mỗi 30-45 phút.
- Đi đại tiện đúng giờ: Tạo thói quen đi đại tiện vào một giờ nhất định mỗi ngày, không nhịn đại tiện.
- Không rặn mạnh khi đi đại tiện.
- Vệ sinh vùng hậu môn sạch sẽ: Rửa hậu môn bằng nước sạch sau mỗi lần đi đại tiện, có thể ngâm hậu môn trong nước ấm 10-15 phút mỗi ngày.
Phòng ngừa bệnh trĩ nội
Phòng ngừa bệnh trĩ nội chủ yếu tập trung vào việc duy trì lối sống lành mạnh, chế độ ăn uống khoa học và thói quen đi vệ sinh tốt.
Các biện pháp phòng ngừa trĩ nội bao gồm:
- Ăn uống đủ chất xơ.
- Uống đủ nước.
- Tập thể dục thường xuyên.
- Tránh ngồi hoặc đứng quá lâu.
- Đi đại tiện đúng giờ, không rặn mạnh.
- Điều trị táo bón kịp thời.
- Tránh các chất kích thích, đồ ăn cay nóng.
- Khám sức khỏe định kỳ để phát hiện sớm các bệnh lý liên quan.
Hiểu rõ trĩ nội là gì, nguyên nhân, triệu chứng và cách điều trị bệnh là vô cùng quan trọng để mỗi người có thể chủ động phòng ngừa và điều trị bệnh hiệu quả. Khi có bất kỳ dấu hiệu nghi ngờ nào, hãy đến gặp bác sĩ chuyên khoa để được tư vấn và điều trị kịp thời, tránh để bệnh tiến triển nặng và gây ra các biến chứng nguy hiểm.
