Tuyến giáp là tuyến nội tiết lớn nhất cơ thể, có nhiều chức năng quan trọng. Tuyến giáp nằm ở phía trước cổ, có hình dạng như con bướm. Tuyến giáp tiết ra các hormone giáp trạng gồm Thyroxine (T4) và Tri-iodothyronine (T3), có vai trò quan trọng trong quá trình chuyển hóa năng lượng và điều hòa hoạt động của nhiều cơ quan trong cơ thể.
Tuyến giáp nằm phía trước cổ, ngay dưới sụn giáp, trước khí quản. Tuyến giáp gồm hai thùy, thùy trái và thùy phải, nối với nhau bởi eo tuyến giáp. Vị trí tuyến giáp tương đương với đốt sống cổ 5 đến đốt sống ngực 1. Khối lượng tuyến giáp khoảng 10 – 20 gram.
Hormone tuyến giáp có chức năng làm tăng hoạt động tế bào, tăng cường chuyển hóa glucid làm tăng đường huyết và tăng cường chuyển hóa lipid tạo năng lượng cho cơ thể hoạt động. Hormone tuyến giáp cũng tác động lên hoạt động tuyến sinh dục và tuyến sữa, tăng nhịp tim, tăng lưu lượng máu qua tim, tăng hô hấp để cung cấp oxy cho sự chuyển hóa ở các mô cơ quan, tăng cường hoạt động của não và hệ thần kinh. Đặc biệt, hormone tuyến giáp có tác dụng trên sự tăng trưởng và phát triển của cơ thể, nhất là não bộ và duy trì ổn định lượng canxi trong máu.
Iod là thành phần quan trọng giúp tuyến giáp tổng hợp hormone. Thừa hoặc thiếu iod có thể dẫn đến một số bệnh lý tuyến giáp như suy giáp, cường giáp và ung thư tuyến giáp. Suy giáp là tình trạng tuyến giáp giảm chức năng dẫn đến sự thiếu hụt tổng hợp T3 và T4. Nguyên nhân suy giáp có thể do giảm khẩu phần ăn chứa iod, cắt tuyến giáp, bẩm sinh, sử dụng các thuốc kháng giáp trạng. Các biểu hiện của suy giáp bao gồm: thân nhiệt giảm, mệt mỏi, buồn ngủ, tăng cân, táo bón, tiểu ít, cơ thể chậm chạp, giảm khả năng tư duy, giảm trí nhớ, nhịp tim giảm, huyết áp thấp, suy giảm chức năng sinh dục…
Cường giáp, hay gặp nhất là bệnh Basedow, là bệnh tự miễn, được đặc trưng bởi cường chức năng tuyến giáp do các kháng thể kích thích tuyến giáp xuất hiện và lưu hành trong máu. Basedow là bệnh lý thường gặp trong các bệnh nội tiết, chiếm khoảng 10-30% các bệnh lý tuyến giáp và biểu hiện đặc trưng là bướu cổ lan tỏa. Ung thư tuyến giáp là căn bệnh thường gặp và hoàn toàn có thể chữa khỏi vì đây là bệnh ung thư có tiên lượng khá tốt. Người bệnh có thể phát hiện sớm bằng siêu âm tuyến giáp qua khám sức khỏe định kỳ và hình ảnh tế bào học bằng chọc hút kim nhỏ các nhân tuyến giáp dưới hướng dẫn của siêu âm. Các triệu chứng của ung thư tuyến giáp muộn hơn với biểu hiện là khối u trước cổ di động theo nhịp nuốt, khàn tiếng, khó thở, nổi hạch cổ.
Bệnh lý tuyến giáp có thể xảy ra ở nhiều đối tượng khác nhau. Khám tầm soát bệnh tuyến giáp cần thực hiện tránh những hậu quả do bệnh tuyến giáp gây ra. Khám tổng quát bao gồm khám tuyến giáp thường xuyên để phát hiện tình trạng bệnh lý và khắc phục kịp thời.
