Thần học là một lĩnh vực nghiên cứu về Thiên Chúa và mối quan hệ của Ngài với thế giới. Nó bao gồm việc tìm hiểu về bản chất của Thiên Chúa, các thuộc tính của Ngài, ý muốn của Ngài, và sự tương tác của Ngài với loài người và vũ trụ. Thần học dựa trên các nguồn tài liệu như kinh sách, truyền thống tôn giáo, kinh nghiệm cá nhân, và lý luận triết học để xây dựng một hệ thống hiểu biết về Thiên Chúa và đức tin.
Đối tượng nghiên cứu của thần học là Thiên Chúa, nhưng không phải chỉ đơn thuần là tìm hiểu về Thiên Chúa như một thực thể trừu tượng. Thần học còn xem xét Thiên Chúa trong mối quan hệ với con người, đặc biệt là qua Đức Giêsu Kitô và lịch sử cứu độ. Do đó, Đức Kitô và lịch sử cứu độ cũng được coi là đối tượng thứ yếu của thần học.
Một số người cho rằng đối tượng của thần học chính là Thiên Chúa, như Ngài tự biết chính mình và mặc khải cho con người. Quan điểm hơn, thần học tập trung vào Đức Kitô và lịch sử cứu độ, tin rằng mặc khải đến với chúng ta qua những biến cố trong lịch sử nhân loại. Những biến cố này, chẳng hạn như những điều kỳ diệu Thiên Chúa đã làm cho dân Ngài trong Cựu Ước và Tin Mừng về Đức Giêsu Kitô trong Tân Ước, cấu thành lịch sử cứu độ.
Vậy, đối tượng của thần học là Thiên Chúa hay Đức Kitô? Là Thiên Chúa hay nhiệm cục cứu độ? Theo E. Mersch, đối tượng chất thể của thần học bao gồm cả đối tượng chính là Thiên Chúa lẫn đối tượng thứ yếu là những công trình của Thiên Chúa. Trung tâm của thần học không gì khác ngoài Đức Kitô toàn thể, hay Đức Kitô mầu nhiệm.
Tuy nhiên, Đức Kitô là trung tâm của lịch sử cứu độ và mầu nhiệm cứu độ được tỏ bày qua Ngài, nhưng Ngài không phải là đối tượng hình thức của thần học. Đối tượng tối hậu của đức tin và thần học là Thiên Chúa cứu độ con người qua Đức Kitô. Thiên Chúa là chính yếu, trong khi mầu nhiệm Ba Ngôi và sự cứu độ thần linh là thứ yếu.
Đối tượng chất thể của thần học là những tạo vật, là lịch sử cứu độ, là các mầu nhiệm Chúa Kitô, là các tín điều. Đối tượng hình thức của thần học là chính Thiên Chúa như là Thiên Chúa, là Thiên Chúa Ba Ngôi vị, là chủ thể tự do chứ không là những sự vật.
Mục đích của Thần Học Là Gì? Thần học là một khoa học thực hành hay lý thuyết? Có nhiều lập trường khác nhau, có thể tóm lại thành bốn câu trả lời: thần học là khoa học lý thuyết nhằm tri thức và chiêm ngưỡng Thiên Chúa; thần học là khoa học thực hành nhằm sưởi nóng lòng sùng kính và thúc đẩy ý muốn hướng đến sự Thiện tối hậu; thần học chủ yếu là tri thức lý thuyết nhưng giúp con người trở nên tốt hơn và dẫn đến sự thánh thiện; thần học vừa lý thuyết vừa thực tiễn, nhưng chủ yếu là thực tiễn, nhằm làm cho chúng ta tốt hơn.
Thần học hiện đại có nhiều hướng phục vụ hơn, với nét đặc trưng là ý thức phục vụ Giáo hội hiện tại. Mục đích của việc học thần học là đào tạo các linh mục và những tông đồ, vì sứ mạng đầu tiên của linh mục là loan báo lời cứu độ của Thiên Chúa.
Thần học được chia thành nhiều chuyên ngành như thần học căn bản, tín lý, luân lý, mục vụ, truyền giáo, hiệp nhất. Sự phân chia này xuất hiện theo nhu cầu của thời đại. Ví dụ, thần học thiêng liêng đã tách ra khỏi thần học suy lý từ thế kỷ XVI. Thần học luân lý trở thành một lĩnh vực riêng từ cuối thế kỷ XVI. Thần học kinh viện và tích cực được phân biệt từ cuối thế kỷ XVI, đầu thế kỷ XVII.
Các giáo trình thần học được giảng dạy trong các phân khoa thần học rất đa dạng, bao gồm các môn như: vấn đề Thiên Chúa và tôn giáo, mặc khải, đức tin, nguồn gốc và cơ cấu Giáo hội, các nơi thần học, dẫn nhập thần học, mầu nhiệm Thiên Chúa, nguồn gốc thế giới và con người, Kitô học, Thánh Mẫu học, bí tích, cánh chung học, Kinh Thánh (Cựu Ước và Tân Ước), luân lý, thần học mục vụ (phụng vụ, âm nhạc, giáo dân, truyền thông), lịch sử Giáo hội, giáo luật, khảo cổ Kitô giáo, các tôn giáo khác.
Ngoài chương trình đào tạo linh mục, còn có các môn học khác dành cho chứng sinh muốn lấy văn bằng cá nhân thần học như: các cuộc hiện ra của Chúa phục sinh, phép rửa trong các thư Phaolô, đức tin trong văn chương Yoan, luân lý của Tân Ước, thư Roma, tập đoàn tính của giám mục, các lý thuyết hiện đại về tội nguyên tổ, thần học “cái chết của TC”, thần học về hoạt động truyền giáo, thần học các tôn giáo ngoài Kitô giáo.
