Bệnh zona là một bệnh nhiễm trùng do sự tái hoạt động của virus Varicella-Zoster (VZV) – loại virus gây bệnh thủy đậu. Sau khi mắc thủy đậu, virus VZV không hoàn toàn biến mất mà nằm im trong các hạch thần kinh. Khi hệ miễn dịch suy yếu, virus có thể tái hoạt động và gây ra bệnh zona.
Bệnh zona thường biểu hiện bằng các triệu chứng như đau, rát, tê hoặc ngứa ran dọc theo dây thần kinh bị ảnh hưởng. Sau đó, các mụn nước nhỏ, chứa đầy dịch, xuất hiện thành từng cụm trên nền da đỏ. Các mụn nước này thường chỉ xuất hiện ở một bên cơ thể và có thể gây đau đớn.
Zona thần kinh có thể kéo dài nhiều năm sau khi các tổn thương da đã lành. Người bệnh có thể bị đau dai dẳng tại vị trí da bị zona, gây phiền toái và ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống.
Nguyên nhân gây bệnh zona thần kinh là do sự tái hoạt động của virus VZV. Các yếu tố làm tăng nguy cơ tái hoạt động của virus bao gồm: suy giảm miễn dịch, căng thẳng, tuổi cao, phẫu thuật, điều trị ung thư.
Triệu chứng điển hình của zona thần kinh bao gồm: nóng rát và đau, mụn nước chứa dịch trong, sưng đau các vùng lân cận và nổi hạch, sốt, ớn lạnh, đau đầu, mệt mỏi, nhạy cảm với ánh sáng.
Các thể bệnh zona phổ biến bao gồm: zona trên khuôn mặt, zona ở mắt, zona trên tai, zona ở miệng. Mỗi thể bệnh có những triệu chứng và biến chứng riêng.
Đối tượng dễ mắc bệnh zona là những người trên 60 tuổi, người mắc bệnh suy giảm hệ miễn dịch, người đã điều trị bằng hóa trị hoặc xạ trị, người dùng thuốc làm suy yếu hệ thống miễn dịch.
Bệnh zona có thể lây truyền cho người khác thông qua tiếp xúc trực tiếp với mụn nước bị vỡ. Tuy nhiên, zona thần kinh, giai đoạn không còn bóng nước, không có virus nên không lây.
Bệnh zona thần kinh trải qua 3 giai đoạn phát triển: tiền khởi phát, bùng phát cấp tính và mãn tính (đau dây thần kinh sau zona).
Biến chứng của bệnh zona thần kinh bao gồm: tổn thương mắt, nhiễm trùng da, viêm phổi, mất thính giác, liệt một phần mặt, viêm não hoặc tử vong.
Cần gặp bác sĩ ngay khi nghi ngờ mắc bệnh zona, đặc biệt là người có nguy cơ cao. Việc điều trị sớm sẽ giúp giảm triệu chứng và ngăn ngừa biến chứng.
Chẩn đoán bệnh zona thần kinh dựa trên kiểm tra phát ban, mụn nước và hỏi về các triệu chứng. Bác sĩ cũng có thể lấy mẫu da hoặc dịch từ mụn nước để xét nghiệm.
Điều trị bệnh zona thần kinh bằng thuốc kháng virus, thuốc giảm đau, thuốc chống viêm, thuốc chống ngứa.
Phòng ngừa zona thần kinh bằng cách tránh tiếp xúc với người mắc bệnh, tiêm vắc-xin phòng bệnh, ngủ đủ giấc, không hút thuốc, chế độ sinh hoạt và nghỉ ngơi hợp lý, tránh căng thẳng, tập thể dục để tăng sức đề kháng.
