Viêm họng hạt là tình trạng niêm mạc họng bị viêm mạn tính, khiến các mô lympho thành sau họng sưng lên, tạo thành các hạt màu đỏ hoặc hồng ở niêm mạc họng. Kích thước của những hạt này có thể to nhỏ khác nhau, từ bằng đầu đinh ghim đến hạt đậu.
Viêm họng hạt xuất hiện ở mọi đối tượng, mọi lứa tuổi, đặc biệt phổ biến ở những người có sức đề kháng yếu, cơ thể suy nhược.
Bệnh viêm họng hạt có thể do nhiều nguyên nhân gây ra, bao gồm: sự tấn công của các tác nhân gây hại như virus, vi khuẩn hoặc nấm; biến chứng bệnh lý như viêm mũi xoang mạn tính, viêm họng cấp tái phát nhiều lần, viêm amidan mạn tính hoặc các bệnh đường tiêu hóa như trào ngược dạ dày thực quản; bất thường trong giải phẫu cấu trúc mũi xoang; môi trường sống ô nhiễm; lối sống không lành mạnh; yếu tố cơ địa, di truyền.
Viêm họng hạt gây ra các triệu chứng đáng chú ý, bao gồm: khô và ngứa họng, thường phải tằng hắng hay khạc ra để bớt ngứa; xuất hiện các hạt đỏ hoặc hồng ở cổ họng, lồi cao hơn so với niêm mạc xung quanh; nuốt khó, nuốt đau, thậm chí là khi nuốt nước bọt; ho khan, ho có đờm; sốt, có thể cao trên 38 độ; cổ nói hạch, cứng, đau; mệt mỏi, chán ăn.
Có thể chia viêm họng hạt thành hai thể là cấp tính và mạn tính: viêm họng hạt cấp tính thời gian đầu bệnh ít gây ra các phiền toái cho người bệnh, dẫn tới chủ quan, bỏ qua hoặc tự mua thuốc điều trị; viêm họng hạt mạn tính khi bị cấp tính, người bệnh không được điều trị đúng cách dẫn tới bệnh kéo dài, thời gian bị bệnh kéo dài trên 3 tuần sẽ có những biến chuyển.
Viêm họng hạt dù không quá nguy hiểm nhưng vẫn có thể dẫn đến nhiều biến chứng, gây khó chịu và làm giảm chất lượng cuộc sống của người bệnh. Các biến chứng thường gặp gồm: sưng tấy, áp xe ở vùng thành họng, viêm sưng amidan; gây viêm nhiễm khu vực lân cận và cơ quan hô hấp; bệnh kéo dài có thể gây viêm nhiễm các cơ quan xa như viêm khớp, viêm cầu thận, viêm màng ngoài tim; trong nhiều trường hợp, viêm họng hạt mạn tính là yếu tố làm tăng nguy cơ ung thư vòm họng ở người bệnh.
Để chẩn đoán viêm họng hạt, bác sĩ sẽ hỏi người bệnh về các triệu chứng và thời gian khởi phát bệnh, sau đó sẽ tiến hành khám tai mũi họng của bệnh nhân. Trong quá trình chẩn đoán, bác sĩ cũng có thể chỉ định người bệnh nội soi thanh quản để quan sát niêm mạc họng chi tiết hơn.
Tùy vào nguyên nhân và tình trạng viêm mà bác sĩ sẽ chỉ định các phương pháp điều trị phù hợp với người bệnh. Điều trị theo nguyên nhân; thuốc trị viêm họng hạt; các biện pháp hỗ trợ điều trị viêm họng hạt tại nhà như súc miệng bằng nước muối sinh lý, uống nhiều nước ấm, chữa viêm họng hạt bằng mật ong, dùng tỏi chữa viêm họng hạt.
Người bệnh cần ăn đầy đủ các nhóm chất dinh dưỡng và uống đủ nước. Khi bị viêm họng hạt, người bệnh cần hạn chế tiêu thụ các loại đồ ăn, thức uống sau: thức ăn khô cứng; thức ăn cay, chua, nóng; thức ăn chiên rán, nhiều dầu mỡ; đồ ăn tái, sống; thực phẩm chứa arginine; rượu bia, cà phê, đồ uống có ga. Nên ăn các thực phẩm giàu vitamin, protein, kẽm và có tính kháng viêm.
Viêm họng hạt là bệnh lý hoàn toàn có thể phòng ngừa bằng những biện pháp đơn giản sau: điều trị dứt điểm viêm họng và các bệnh lý vùng mũi – xoang, hô hấp, đường tiêu hóa trên; vệ sinh răng miệng sạch sẽ và đúng cách; xây dựng chế độ ăn uống và sinh hoạt khoa học, hợp lý; bỏ hút thuốc lá, tránh rượu bia, chất kích thích; giữ ấm cổ và cơ thể; hạn chế tối đa việc tiếp xúc với hóa chất và khói bụi.
Viêm họng hạt không thể tự khỏi và hoàn toàn có thể chữa khỏi bằng phương pháp điều trị phù hợp. Bệnh càng được phát hiện và chữa trị càng sớm thì khả năng chữa khỏi dứt điểm càng cao.
